Alternatif teklif ne demektir?
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2012/043
Gündem No : 53
Karar Tarihi : 25.07.2012
Karar No : 2012/UM.I-3020
Şikayetçi:
Dr. Ertuğrul Aslan / Diagnokim Tıbbi Ürünler, ORHANGAZİ MAHALLESİ ORHANGAİ CADDESİ NO:78 SULTANBEYLİ İSTANBUL
İhaleyi yapan idare:
İstanbul Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Baştabipliği, Kasap İlyas Mah. Org. Abdurrahman Nafiz Gürman Cad. 34098 İSTANBUL
Başvuru tarih ve sayısı:
09.07.2012 / 24301
Başvuruya Konu İhale:
2011/183556 İhale Kayıt Numaralı “İstanbul Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Ve Bağlı 4 (Dört)Hastane İhtiyacı Olan 935 Kalem Tıbbi Sarf Malzeme” İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Baştabipliğitarafından 17.01.2012tarihinde açık ihale usulüile yapılan “İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Bağlı 4 (Dört) Hastane İhtiyacı Olan 935 Kalem Tıbbi Sarf MalzemeAlımı” ihalesine ilişkin olarak Dr. Ertuğrul Aslan/Diagnokim Tıbbi Ürünler’ in 21.06.2012tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 29.06.2012tarihli yazısı ile reddiüzerine, başvuru sahibince 09.07.2012tarih ve 24301sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.07.2012tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2012/2615sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;taraflarınca sunulan teklif mektubu ile bir diğer istekli Kanmed Tıbbi Cihazlar Ltd. Şti. adına sunulan teklif mektubunun aynı şahıs tarafından (Neşe İlmaz) imzalanmış olmasının 4734 sayılı yasanın 17 (d) maddesine aykırılık teşkil ettiği gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, kısmi teklife açık olan bu ihalede firmalarının teklif verdiği kalemler ile Kanmed Tıbbi Cihazlar Ltd. Şti. tarafından teklif verilen kalemlerin birbirinden farklı olduğu, bahsi geçen firma ile aralarında hukuki veya fiili bir bağ olmadığı, imzaların aynı olmasına dayanak teşkil eden durumun vekâlet ilişkisinden kaynaklandığı, dolayısıyla bu gerekçe ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Baştabipliği tarafından birim fiyat teklif alınmak suretiyle 17.01.2012tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Bağlı 4 (Dört) Hastane İhtiyacı Olan 935 Kalem Tıbbi Sarf MalzemeAlımı” işine ait idari şartnamenin “Teklif türü” başlıklı 18 inci maddesinde; “İstekliler tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif ettikleri birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceklerdir. İhale sonucu üzerine ihale yapılan istekliyle birim fiyat çerçeve anlaşma imzalanacaktır.” düzenlemesi,
Aynı şartnamenin “ Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20 nci maddesinde; “Bu ihalede kısmi teklif verilebilir. Kısmi teklif verilebilecek kısımların listesi ekte belirtilmiştir.
20.2. İstekliler, bir ya da birden fazla kısma teklif verebilirler” düzenlemesi yer almaktadır.
İdarece gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde; ihalenin 935 kalemden müteşekkil olan kısmi teklife imkân verilen tıbbi sarf malzemesi alımı çerçeve anlaşma ihalesi olduğu, başvuru sahibi Diagnokim Tıbbi Ürünler/Dr. Ertuğrul Aslan tarafından ihalenin 28, 29, 30, 31, 32, 35, 37, 83, 245, 332 ve 369 uncu kısımlarına olmak üzere toplam 1.204.960,00 TL fiyat teklifi verildiği, birim fiyat teklif mektubunun başvuru sahibi adına Neşe İlmaz tarafından imzalandığı,teklif mektubu kapsamında sunulan belgeler arasında Neşe İlmaz adına düzenlenmiş 05.01.2012 tarihli ve 00671 numaralı bir vekâletname bulunduğu, bu vekaletnamenin Ertuğrul Aslan tarafından verildiği ve vekâletname içeriğinde “Türkiye Cumhuriyeti hudutları dâhilinde bulunan bilcümle resmi ve özel daire ve müesseseler, askeri makamlar, belediyeler tarafından açılmış veya açılacak olan ihalelere katılmaya…” şeklinde ihaleye katılma yetkisini açıkça düzenleyen bir ibarenin yer aldığı,
Kanmed Tıbbi Cihazlar Ltd. Şti. tarafından ihalenin 625 ve 835 inci kısımlarına olmak üzere toplamda 973.000,00 TL fiyat teklifi verildiği, teklif mektubunun istekli limited şirket adına şirket müdürü Neşe İlmaz tarafından imzalandığı, teklif mektubu kapsamında sunulan belgeler arasında 28.12.2005 tarihli ve 6462 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bulunduğu, sunulan bu gazete içeriğinden Kanmed Tıbbi Cihazlar Gıda Tic. San. Ltd. Şti. ortaklarından Neşe İlmaz’ ın on yıllığına şirket müdürü olarak tekrar tayin edildiği,
05.06.2012 tarihinde alınan ihale komisyon kararında; başvuru sahibi istekli ve Kanmed Tıbbi Cihazlar Gıda Tic. San. Ltd Şti. tarafından sunulan teklif mektuplarının aynı kişi tarafından imzalanmış olmasının, 4734 sayılı yasanın 17 nci maddesinin (d) fıkrasında“…bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif vermek” şeklinde tanımlanan yasak fiili teşkil ettiği gerekçesiyle her iki firmanın ihale dışı bırakılmasına ve anılan Kanunun 4 üncü kısmında (58 inci maddesinde) belirtilen hükümlerin uygulanmasına karar verildiği tespit edilmiştir.
Öncelikle belirtilmelidir ki, bir alım yöntemi olarak kamu kaynaklarının verimli kullanılması amacına matuf olan ihale sürecinin etkinliği, ihale düzeninin tesis edilmiş olmasını ve bu bağlamda ihale düzenini sekteye uğratacak birtakım fiil ve davranışların idari yaptırıma tabi tutulmasını gerektirmektedir. Söz konusu fiil ve davranışlar, 4734 sayılı İhale Kanununun “Yasak Fiil veya Davranışlar” başlıklı 17 nci maddesinde belirtilmiş ve bu bağlamda “Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif vermek.” şeklinde belirtilen davranış tipi aynı maddenin (d) bendinde sayılmıştır.
Bahsi geçen yasak ve fiil davranışların tespit edilmesi halinde uygulanacak idari yaptırım anılan Kanunun “Yasaklar ve ceza sorumluluğu” başlıklı dördüncü kısmında yer alan “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58 inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.” şeklinde hüküm altına alınmıştır.
Alternatif teklif müessesi mal alımı ihalelerine özgü olarak ürün farklılaştırmasının yoğun olduğu piyasalardan yapılacak alımlarda ürün yelpazesinde ihale dokümanından belirlenen teknik kriterleri karşılayabilen birden fazla ürün bulunan isteklilere bu farklı seçenekleri aynı anda teklif edebilmelerini sağlamak suretiyle idarelerin en fazla faydayı en düşük maliyetle temin etme imkânını arttırmayı amaçlar. Bununla birlikte alternatif teklif sunulabilmesi bu hususun ihale dokümanında belirtilmiş olmasına bağlıdır. Böyle bir belirlemenin yapılmadığı ihalelerde isteklilerin kendileri ya da başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak birden fazla teklif sunma davranışının eşit yarışma koşullarını yok ettiği, rekabet ilkesiyle bağdaşmadığı ve ihale düzenini bozucu nitelik arz ettiği açıktır. Zira rekabet olgusunun ön şartı olan ‘menfaat çatışması’ ortadan kaldırılmakta, tekliflerin ve dolayısıyla sözleşme bedellerinin rekabetçi fiyat düzeylerinde oluşması engellenmektedir.
İhtilafa konu olan çerçeve anlaşma ihalesinin kısmi teklife açık olduğu görülmektedir. Kısmi teklif ihale konusu alımın birden fazla kalemden oluşması halinde ihale konusu alımın tamamına veya bazı kalemlerine teklif verilmesine, ihale konusu alımın tek bir kaleme ilişkin olması durumunda ise farklı şartları ihtiva eden kısımlara ayrılarak ihale konusu alımının tamamına veya bir kısmına/ kısımlarına teklif verilmesine imkân verilen ihalelerde bazı mal kalemleri veya kısımları itibariyle teklif verilebilmesi amacıyla birim fiyat teklif ve sözleşme türünün tercih edildiği ihalelerde uygulanabilmektedir. Kısmi teklife açık ihalelerde ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ilişkin belgelerin değerlendirilmesi teklif verilen kısımlar/kalemler itibariyle yapılmakta, ihaleler sonucunda yapılan sözleşmeler de teklif edilen kısımlar/kalemler itibariyle imzalanmaktadır. Başka bir deyişle teklife açılan her bir kısmın diğer kısımlardan bağımsız olarak değerlendirilmesi ve her bir kısım için ayrı ayrı sözleşme yapılma imkânının bulunması, bu kısımlara konu olan alımların adeta müstakil ihaleler vasıtasıyla gerçekleştirildiğini göstermektedir.
4734 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde “…bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif vermek” şeklinde ifadesini bulan fiilin işlendiğinin kabul edilebilmesi için bahse konu tekliflerin öncelikle aynı ihaleye ilişkin olarak sunulmuş olmasını, diğer bir deyişle “menfaat çatışması” ön koşulunu gerekli kılmaktadır.
Buna paralel olarak kısmi teklife açık ihalelerde bahse konu yasak fiilin ve davranışın varlığından bahsedebilmek için öncelikle bu tekliflerin aynı kalemlere ilişkin olarak verilmiş olması gerekmektedir.
Bu itibarla ihtilafa konu ihaleye konu mal alımının niteliği itibarıyla birbirinden bağımsız olarak ihale edilebilecek 935 ayrı mal kaleminden oluştuğu, isteklilerce sunulan birim fiyat teklif mektupları aynı kişi tarafından imzalanmış olmasına rağmen anılan isteklilerin farklı mal kalemlerine teklif verdikleri göz önünde bulundurulduğunda, ilgili firmaların “…bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif vermek.” şeklinde tanımlanan yasak fiil ve davranışta bulunduklarının kabul edilemeyeceği sonucuna ulaşılmış ve ihale komisyonu tarafından bu gerekçe ile bahsi geçen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde mevzuata uyarlık bulunmamıştır.
Sonuç olarak yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Diagnokim Tıbbi Ürünler/ Dr. Ertuğrul Aslan ve Kanmed Tıbbi Cihazlar Gıda Tic. San. Ltd. Şti. nin tekliflerinin değerlendirmeye alınması, bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere:
1) Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
2) Fazla ödendiği anlaşılan 2.613,00 TL’nin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.
