İhalede birden fazla teklif mektubunun sunulması, yasaklanma nedeni olur mu?
KAMU İHALE KURUL KARARI
Toplantı No : 2015/028
Gündem No : 7
Karar Tarihi : 29.04.2015
Karar No : 2015/UH.II-1188
Şikayetçi:
Sportif Havacılık Ve Turizm A.Ş.
İhaleyi Yapan Daire:
Orman Genel Müdürlüğü (Orman Yangınları İle Mücadele Dairesi Başkanlığı)
Başvuru Tarih ve Sayısı:
06.04.2015 / 31222
Başvuruya Konu İhale:
2015/12449 İhale Kayıt Numaralı “2 Adet Amfibik Uçak Ve 1 Adet Genel Maksat Uçağı Kiralama Hizmet Alımı” İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Karar:
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ
BAŞVURU SAHİBİ:
Sportif Havacılık ve Turizm A.Ş.,
1. Organize Sanayi Bölgesi Dökümcüler Sitesi 203. Sokak No: 87 Sincan/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Orman Genel Müdürlüğü Orman Yangınları ile Mücadele Dairesi Başkanlığı,
İşçi Blokları Mahallesi Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No: 51/B 06560 Çankaya/ANKARA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/12449İhale Kayıt Numaralı “2 Adet Amfibik Uçak ve 1 Adet Genel Maksat Uçağı Kiralama Hizmet Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Orman Genel Müdürlüğü Orman Yangınları ile Mücadele Dairesi Başkanlığı tarafından 09.03.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2 Adet Amfibik Uçak ve 1 Adet Genel Maksat Uçağı Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Sportif Havacılık ve Turizm A.Ş.nin 17.03.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.03.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.04.2015 tarih ve 31222 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/922 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, teklif zarfında biri yetkisiz personel tarafından imzalı ve teklif tutarı yazılı, diğeri imzasız, şirketin kaşesi ve yetkilinin adını taşır şekilde iki adet teklif mektubu bulunmasının idarece 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin (b) bendi kapsamında değerlendirildiği, sunulan imzalı teklif mektubunun yetkisiz bir personel tarafından imzalandığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olduğu kabul edilmekle birlikte Kanun’un ilgili maddelerinde belirtilen şekil unsurları kapsamında standart forma basılan kaşenin ve yazılan ismin bu formu teklif mektubu haline getiremeyeceği, bu kapsamda söz konusu standart formun ‘iğfal kabiliyeti’ olmadığı, sehven bilgisizlik ve dikkatsizlikle zarf içine konulan bu form nedeniyle gayri hukuki ve gayri ahlaki amaçlarının varlığının düşünülemeyeceği, dolayısıyla yetkisiz bir kişi tarafından verildiği için değerlendirme dışı bırakılmalarına neden olan bir teklif mektubu sunulması halinin tek başına 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin (b) bendi kapsamında değerlendirilmesinin mevzuata aykırı olduğu iddiasına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuru sahibinin iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin hazırlanması ve sunulması” başlıklı 30’uncu maddesinde “Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir.
Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur. Mal alımı ihalelerinde, ihale dokümanında alternatif teklif verilebileceğine dair hüküm bulunması halinde, alternatif tekliflerde aynı şekilde hazırlanarak sunulur…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinde “Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.
İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde ”İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.
Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 53’üncü maddesinde “(1) Başvuru ve teklif mektupları bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlar esas alınarak hazırlanır.
(2) Teklif mektubunun aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
a) Yazılı olması.
b) İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi.
c) Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması.
ç) Üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması.
d) Türk vatandaşı gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye’de faaliyet gösteren tüzel kişilerin vergi kimlik numarasının belirtilmesi.
e) Ad ve soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması.
(3) Ortak girişim olarak teklif veren isteklilerin teklif mektuplarının, ortakların tamamı tarafından veya yetki verdikleri kişilerce imzalanması gerekir.
…
(5) Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: 2 adet Amfibik Uçak ve 1 adet Genel maksat Uçağı Kiralama Hizmet Alımı
b) Miktarı ve türü: 2 adet Amfibik Uçak ve 1 adet Genel maksat Uçağı Kiralama Hizmet Alımı” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Teklif mektubunun şekli ve içeriği” başlıklı 23’üncü maddesinde“23.1. Teklif mektupları, ekteki form örneğine uygun şekilde yazılı ve imzalı olarak sunulur.
23.2. Teklif Mektubunda;
a) İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi,
b) Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması,
c) Kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması,
ç) Türk vatandaşı gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının, Türkiye’de faaliyet gösteren tüzel kişilerin ise vergi kimlik numarasının belirtilmesi,
d) Teklif mektubunun ad, soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması,
zorunludur.” düzenlemesi yer almaktadır.
İlgili mevzuat açıklamalarına göre teklif mektuplarının geçerli olarak kabul edilebilmesi için, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyadı veya ticaret unvanı yazılarak yetkili kişilerce imzalanmış olması gerektiği, bu itibarla isteklilerce sunulan teklif mektubunun, teklifin asli unsuru olduğu ve usulüne uygun olmayan teklif mektubu içeren tekliflerin değerlendirme dışı bırakılacağı anlaşılmaktadır.
09.03.2015 tarihinde kısmi teklife açık ihalede 4 adet ihale dokümanı satın alındığı, ihalenin 2 Adet Amfibik Uçak Kiralama kısmına 3 isteklinin katıldığı, başvuru sahibinin teklif zarfında birim fiyat teklif mektubu ve eki cetvelden iki adet bulunması, birinde teklif mektubunu imzalayan kişiye ait imza sirküleri ve vekâletnamenin bulunmaması, diğerinde ise teklif mektubunda imza ve teklif bedelinin yer almaması gerekçesiyle teklifin değerlendirme dışı bırakıldığı ayrıca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin “(b)İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.” bendi uyarınca işlem tesis edildiği görülmüştür.
Başvuru sahibinin ihalenin 2 Adet Amfibik Uçak Kiralama işi kısmına teklif verdiği, teklif zarfında birim fiyat teklif mektubu ve eki cetvelden iki adet bulunduğu, teklif mektuplarının birinde Sportif Havacılık ve Turizm A.Ş. kaşesi ile birlikte “Ali Naci Pamuk” isminin ve imzanın bulunduğu, 2 Adet Amfibik Uçak kısmına ait 3.201.280,00 USD teklif bedelinin yazılı olduğu ve Genel Maksat Uçağı kısmına ait teklif verilmediğini belirtir “—” işaretinin bulunduğu, diğer teklif mektubunda ise Sportif Havacılık ve Turizm A.Ş. kaşesi ile birlikte “Halil İbrahim Demirci” isminin bulunduğu ancak teklifin imzalanmamış olduğu, 2 Adet Amfibik Uçak kısmına ait teklif bedelinin yer almadığı, diğer teklif mektubu ile aynı şekilde Genel Maksat Uçağı kısmına ait teklif verilmediğini belirtir “—” işaretinin bulunduğu tespit edilmiştir.
Yapılan incelemede, isteklinin teklifi kapsamında sunduğu son durumu gösterir 11.03.2015 tarih ve 8776 sayılı Ticaret Sicili Gazetesi’nin ilgili sayfasında yer alan bilgilere göre 03.03.2015 tarihinde “… Yönetim Kurulu Başkanı Nuray KARALAR ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hakan KARALAR’ın 3 (üç) yıl süre ile şirketi münferiden atacakları imza ile temsil ve ilzam etmelerine…” karar verildiği ayrıca istekli tarafından sunulan imza sirkülerinde de aynı şekilde şirketi temsile yetkili olanların Yönetim Kurulu Başkanı Nuray Karalar ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hakan Karalar olarak belirtildiği görülmüştür.
Başvuru sahibi istekli tarafından teklif dosyasında iki farklı teklif mektubu sunulduğu, söz konusu teklif mektuplarının hiçbirisinin isteklice sunulan Ticaret Sicil Gazetesi ve İmza Sirkülerinde yetkili olduğu belirtilen kişilerce imzalanmamış olduğu, bu hususun ise “Teklif mektubunun ad, soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması” düzenlemesine aykırılık oluşturduğu dolayısıyla da anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
…
b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.
…
d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif vermek.
Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,
Anılan Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde, “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:
a) Ekonomik ve malî yeterliğin belirlenmesi için;
…
b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;
…
Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:
…
j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.
…
Bu madde kapsamında istenen belgelerden hangilerinin taahhütname olarak sunulabileceği Kurum tarafından belirlenir. Gerçeğe aykırı hususlar içeren taahhütname sunulması veya ihale üzerinde kalan istekli tarafından taahhüt altına alınan durumu tevsik eden belgelerin sözleşme imzalanmadan önce verilmemesi halinde bu durumda olanlar ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir.”hükmü,
Anılan Kanun’un dördüncü bölümünde yer alan “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde; “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.
Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.
İhale sırasında veya sonrasında bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler.
Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir. Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur.
İhaleyi yapan idareler, ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.” hükmü yer almaktadır.
4734 sayılı Kanun’un ihalelerdeki yasak fiil ve davranışlara ilişkin 17’nci maddesinin (b) bendinde isteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak, (d) bendinde ise alternatif teklif verebilme halleri dışında, isteklilerin kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekâleten birden fazla teklif verilmesi yasak fiil ve davranışlar arasında sayılmış ve bu yasak fiil ve davranışlarda bulunanlar hakkında Kanun’un dördüncü kısmında belirtilen hükümlerin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
İhalelerde birden fazla teklif mektubu sunulması halinde, idarenin bu tekliflerden uygun olanı seçmesine ya da bu belgelerden birinin teklif kısmının boş olması halinde ise idarenin bu kısmı doldurmasına imkân tanındığı ve bu durumun alternatif teklif sunulmasına karine teşkil ettiği kanaatiyle anılan Kanun’un dördüncü kısmında belirtilen hükümlerin uygulanmasına karar verilmektedir.
Bu karalarda yasaklama hükümlerinin uygulanmasının gerekçesi, isteklilerin fiilinin idareyi mevzuata aykırı işlem tesis etmeye yöneltebileceğine ilişkin genel kabul olmaktadır.
Başvuru sahibi tarafından ihalede iki adet teklif mektubu ve eki teklif cetveli sunulduğu, bu belgelerden birinin doldurulduğu ve imzalandığı, diğerinin ise boş olarak verildiği, belgelerde adları yazılan kişilerin ise istekli adına teklif vermeye yetkili olmadığı anlaşılmaktadır. Öte yandan şikâyetçinin teklif zarfının kendisine ait olduğunu kabul ettiği, her iki teklif mektubunda ve eki cetvelinde de şirket kaşesine yer verildiği görülmüştür. Bu çerçevede ihalede sunulan teklif mektupları ve eki teklif cetvellerinde temsile yetkili olmayan kişilerin adları yazılı olmakla birlikte bu durumun sonucu itibariyle yine idareye mevzuata aykırı işlem tesis etme imkânı tanınmasına yol açtığı, bu durumda belgelerden birindeki imza eksikliğinin ve teklif mektuplarında adları yazılı kişilerin temsile yetkili olduğunu gösteren belgelerin sonradan tamamlanmasının söz konusu olabileceği anlaşılmaktadır. Diğer taraftan teklif mektuplarında adları yazılı olan kişilerin temsile yetkili olmamasından hareketle söz konusu fiilin anılan Kanun’un 17’nci maddesinin (d) bendi kapsamında “alternatif teklif sunmak” şeklinde değil, (b) bendi kapsamında “rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak” şeklinde değerlendirilmesinde mevzuata aykırılık görülmemiştir. Sonuç olarak başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
Mahmut GÜRSES
Başkan
Kazım ÖZKAN
II. Başkan Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Kurul Üyesi Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikâyet başvuru dilekçesinde yer alan “Teklif zarfında biri yetkisiz personel tarafından imzalı ve teklif tutarı yazılı, diğeri imzasız, şirketin kaşesi ve yetkilinin adı olmak üzere iki adet teklif mektubu bulunmasının idarece 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin (b) bendi kapsamında değerlendirildiği, sunulan imzalı teklif mektubunun yetkisiz bir personel tarafından imzalandığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olduğu kabul edilmekle birlikte Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen şekil unsurları kapsamında standart forma basılan kaşenin ve yazılan ismin bu formu teklif mektubu haline getiremeyeceği, bu kapsamda söz konusu standart formun ‘iğfal kabiliyeti’ olmadığı, sehven bilgisizlik ve dikkatsizlikle zarf içine konulan bu form nedeniyle gayri hukuki ve gayri ahlaki amaçlarının varlığının düşünülemeyeceği, dolayısıyla yetkisiz bir kişi tarafından verildiği için değerlendirme dışı bırakılmalarına neden olan bir teklif mektubu sunulması halinin tek başına 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin (b) bendi kapsamında değerlendirilmesinin mevzuata aykırı olduğu” şeklindeki iddiasının incelenmesi neticesinde, Kurul çoğunluğunca, teklif mektuplarında adları yazılı olan kişilerin temsile yetkili olmamasından hareketle söz konusu fiilin anılan Kanun’un 17’nci maddesinin (d) bendi kapsamında “alternatif teklif sunmak” şeklinde değil, (b) bendi kapsamında “rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak” şeklinde değerlendirilmesinde mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde,
Teklif, “Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri ifade eder.” şeklinde tanımlanmış olup,
Diğer yandan, konu ile ilgili olarak Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 53’üncü maddesinin ikinci fıkrasında ise,
“………
(2) Teklif mektubunun aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
a) Yazılı olması.
b) İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi.
c) Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması.
ç) Üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması.
d) Türk vatandaşı gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye’de faaliyet gösteren tüzel kişilerin vergi kimlik numarasının belirtilmesi.
e) Ad ve soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması.
…
(5) Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.”hükmü yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun ve yönetmelik hükümlerine göre, bir teklif mektubunda, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması hususlarının iki zorunlu koşul olarak belirlendiği, bu iki zorunlu koşulu içermeyen tekliflerin ihale mevzuatı açısından teklif olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede, söz konusu ihalenin 2 Adet Amfibik Uçak Kiralama kısmına 3 isteklinin katıldığı, başvuru sahibinin teklif zarfında birim fiyat teklif mektubu ve eki cetvelden iki adet bulunması, birinde teklif mektubunu imzalayan kişiye ait imza sirküleri ve vekâletnamenin bulunmaması, diğerinde ise teklif mektubunda imza ve teklif bedelinin yer almaması gerekçesiyle teklifin değerlendirme dışı bırakıldığı, ayrıca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin “(b)İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.” bendi uyarınca işlem tesis edildiği, başvuru sahibinin teklif dosyasında yer alan iki farklı teklif mektubunun ikisinin de, sunulan Ticaret Sicil Gazetesi ve İmza Sirkülerinde yetkili olduğu belirtilen kişilerce imzalanmamış olduğu, bu hususun ise “Teklif mektubunun ad, soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması” düzenlemesine aykırılık oluşturduğu dolayısıyla da anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Diğer yandan, 4734 sayılı Kanunun 17’nci maddesinin (b) bendinde belirtilen yasak fiil ve davranışların tespiti halinde istekliler açısından, isteklinin ticari hayatını ve mesleki itibarını ciddi şekilde etkileyebilecek yaptırımların söz konusu olacağı, bu durumda da ilgili hususların dar yorumlanması gerektiği ve anılan yasak fiil ve davranışların varlığının kabulü için, isteklinin lehine avantaj sağlayacak kesin karinelere ulaşılması gerektiği değerlendirilmektedir.
Somut olayda, başvuru sahibi istekli tarafından sunulan ilk teklif mektubunun yetkili bir kişi tarafından imzalanmamış olması nedeniyle geçerli olmadığı, ikinci teklif mektubunda ismi belirtilen kişinin de istekli adına teklif vermeye yetkili olmadığı dolayısıyla ikinci teklif mektubunun daha sonradan imzalanması halinde bile geçerli olmayacağı ve bu haliyle istekli lehine bir sonucun oluşmayacağı, bu durumda teklif kapsamında, teklif mektubu niteliği taşımayan iki teklif mektubunun bulunmasının, 4734 sayılı Kanunun 17’nci maddesinin (b) bendinde belirtilen yasak fiil ve davranışlar arasında değerlendirilebilmesi için kesin bir karineye ulaşılamayacağı anlaşıldığından, başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işlemi yerinde görülmekle birlikte, Kanun’un 17’nci maddesinin (b) bendi kapsamında işlem tesis edilmesinde hukuka uyarlık olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa ihalede,başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması, ancak, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinin (b) bendi uyarınca işlem tesis edilmemesi gerektiği değerlendirildiğinden “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, Kurul çoğunluğunca verilen “itirazen şikayet başvurusunun reddine”” niteliğindeki karara katılmıyorum.
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
