Kiralanacak araçların belli bir ilin plakasına sahip olma şartı aranabilir mi?

KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2007/001
Gündem No : 35
Karar Tarihi : 08.01.2007
Karar No : 2007/UH.Z-28

Şikayetçi:

Serdar SERT, Gazikent Mah. Amaç Yapı Kooperatifi 21.Blok Kat.3 D.10 Gaziantep

İhaleyi yapan idare:

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, İncilipınar Mah. 3 No’ lu Cad. 27090 Şehitkamil/GAZİANTEP

Başvuru tarih ve sayısı:

01.12.2006 / 38469

Başvuruya konu ihale:

2006/143023 İhale Kayıt Numaralı “Ulaşım ve Taşıma Hizmetleri İçin Araç Kiralama” İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

05.01.2007 tarih ve 08.16.63.0141/2006-80E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nce 20.11.2006 tarihinde Açık İhale Usulü ile yapılan “Ulaşım ve Taşıma Hizmetleri İçin Araç Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Serdar Sert’in 20.11.2006 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 23.11.2006 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 01.12.2006 tarih ve 38469 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 28.11.2006 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;

İhale sürecinde yapılan ve mevzuata aykırılıkları tespit edilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu saptandığından, 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline, Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

1) İhale konusu işin teknik şartnamesinin 27. maddesinde kiralanacak araçların 27 plakalı olmasının istenmesinin, rekabeti daralttığı,

2) Teknik şartnamede kiralanacak toplam araç sayısının 113 olarak belirtildiği, bu araçların 3 tip kategoriden oluştuğu, söz konusu ihalenin araç kategorilerine göre ayrı yapılması durumunda rekabetin artacağı,

3) İdari şartnamede işin süresinin 30 ay olduğu ve %25 oranında iş deneyim belgesinin istenilmesinin katılımı azaltacağı ve maddi yönden kamuya zarar vereceği,

4) İdari şartnamede ISO 9001-2000 belgesinin ihale şartnamesinde açıklanan tarihlerde alınması mümkün olmayan bir belge olduğu ve 2004,2005 yıllarında yapılan ihalelerde istenilmediği, bu durumunda katılımı azaltarak rekabeti daralttığı,

5) İhale konusu işte istenen araç modellerine ilişkin olarak farklı yılların belirlendiği, bu durumunda belli firmanın araçlarını tarif ettiği,

6) Teknik şartnamede 6 adet cenaze arabası istenildiği, ancak çalışma koşullarının düzenlenmediği,

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak;

Şikayete konu ihalenin, ihale ilanının ve idari şartnamesinden 16 Adet 1600 cc binek tipi, 32 adet 1400 cc binek tipi, 9 adet kapalı kasa tipi, 16 adet çift kabinli kamyonet, 14 adet minibüs, 3 adet midibüs, 9 adet cenaze aracı, 2 adet oto kurtarıcı, 1 adet pikap aracı 4×4 tipi, 8 adet otobüs ve 3 adet su tankeri olmak üzere 113 adet araç kiralama işi olduğu tespit edilmiştir.

Şikayete konu ihalenin, ihale ilanının ve idari şartnamesinin“Makine, tesis ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 4.3.3 ve 7.3.3 maddesinin“İstekliler kiralama yoluyla temin edecekleri 113 adet araca ait her bir araç için ayrı ayrı işin başlama tarihinden işin bitim tarihine kadar çalıştıracağına dair noter onaylı araç kira sözleşmesi vereceklerdir. Söz konusu araçların kendi malı olması halinde, araçlar için kira sözleşmesi şartı aranmayacaktır. Araçlara ait ruhsatlarının noter onaylı suretleri veya aslı idarenin yetkilisi tarafından görülerek onaylanan suretlerini vereceklerdir.”,

Teknik şartnamenin 27 inci maddesi de“Kiralanacak araçlar Gaziantep plakalı olacaktır.”  Şeklinde düzenlenmiştir.

İdare tarafından şikayetçiye verilen 23.11.2006 tarih ve 2287-2006 sayılı cevabi yazıda; her ne kadar teknik şartnamede kiralanacak araçların Gaziantep plakalı olması istenildiği belirtilse de söz konusu şartın ihaleye katılımda yeterlilik kriteri olarak aranmadığı, nitekim ihaleye teklif veren firmalardan birinin sunduğu İstanbul plakalı araçların kabul edildiği, belirtilerek şikayetin uygun bulunmadığı, anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kanunun“Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Makine, tesis ve diğer ekipmana ait belgeler” başlıklı 44 üncü maddesinde; “İdare, ihale konusu hizmetin yapılabilmesi için gerekli gördüğü tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile ilgili bilgi ve belgeleri isteyebilir ve bunlara ait asgari yeterlik kriterleri öngörebilir.

Makine, tesis ve ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır… Ancak isteklinin kendi malı olan makine, tesis ve ekipman; fatura ya da demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ile veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilir. Taahhüt edilerek temin edilecek ekipman için ise, noter onaylı taahhütname sunulması gerekir….”

Hükümleri yer almaktadır.

Yukarıdaki yönetmelik maddesi uyarınca, makine, tesis ve ekipman için kendi malı olma şartının aranmamasının esas olduğu ve taahhüt edilerek temin edilecek ekipman için ise, noter onaylı taahhütname sunulmasının yeterli olduğu hüküm altına alınmıştır.

İdari şartnamede ihale konusu işte kullanılacak 113 adet araca ait her bir araç için ayrı ayrı işin başlama tarihinden işin bitim tarihine kadar çalıştıracağına dair noter onaylı araç kira sözleşmesi verilmesinin istenilmesi ve teknik şartnamede de kiralanacak araçların Gaziantep plakalı olması şartının getirilmesi Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 44 üncü maddesine aykırıdır.

Ayrıca, şikayete konu ihalede 7 sayıda isteklinin ihale dokümanını satın aldığı, ihaleye sadece 2 isteklinin katıldığı ve bu iki tekliften birinin de yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu da dikkate alındığında 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesindeki rekabet koşullarının oluşmadığı anlaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak;

4734 sayılı Kanunun“Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde“İdareler, bu Kanuna göre İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri birarada ihale edilemez. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez…” hükmü bulunmaktadır.

Yukarıda anılan hükme göre, kamu yararı ve hizmet gerekleri dikkate alınarak ihalelerin ne şekilde yapılacağı idarelerin takdirinde olduğu ve idarenin şikayetçiye verdiği 23.11.2006 tarih ve 2287-2006 sayılı cevabi yazıda idareleri açısından ihale konusu işin bir bütünlük teşkil ettiğinin belirtilmesi de dikkate alındığında, şikayetçinin bu iddiası yerinde görülmemiştir.

3) Başvuru sahibinin 3 üncü iddiasına ilişkin olarak;

İdari şartnamede işin süresinin 30 ay olduğu ve %25 oranında iş deneyim belgesinin istenildiği tespit edilmiştir. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin“Yıllara yaygın hizmet alımlarında yeterlik” başlıklı ek 1 inci maddesinde; “İlgili mevzuat uyarınca birden fazla yıla yaygın ihale yapılabilecek hizmet alımlarında uygulanacak esaslar:

a) Yaklaşık maliyet hesabı işin toplam süresini kapsayacak şekilde yapılır ve bulunan toplam tutar yaklaşık maliyet olarak belirlenir. Eşik değerler, diğer parasal limitler ve ilan sürelerinin uygulanmasında toplam yaklaşık maliyet tutarı dikkate alınır.

b) Bu Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinin üçüncü fıkrasındaki oranlar ile 42 nci maddesinin ikinci fıkrasındaki oranların; bir yıldan fazla süreli işlerde 4/5’i, iki yıldan fazla süreli işlerde 3/5’i, üç yıldan fazla süreli işlerde 2/5’i alınarak yeterlik kriterleri belirlenir. İş hacmine ilişkin olarak bu madde gereği belirlenen oranlar idari şartnamede belirtilir ve iş deneyimine ilişkin olarak istenecek asgari oran, bu maddeye göre hesaplanan alt ve üst oranlar çerçevesinde belirlenir.” hükmü getirilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Ekonomik ve Mali Yeterlik ile Mesleki ve Teknik Yeterliğe İlişkin Açıklamalar” başlıklı VIII inci maddesinde“S.Yıllara Yaygın Hizmet Alımlarında Yeterlik Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine eklenen 1 inci madde uyarınca…

…İş deneyimine ilişkin olarak alt ve üst oranlar;

– Bir yıldan fazla süreli işlerde (2 yıl dahil) % 20-40,

– İki yıldan fazla süreli işlerde (3 yıl dahil) %15-30,…” açıklaması getirilmiştir.

Yukarıdaki yönetmelik hükmü ve tebliğdeki açıklama uyarınca işin süresinin 30 ay olduğu dikkate alındığında, idare tarafından %25 oranında iş deneyim belgesi istenilmesi mevzuata aykırı görülmemiştir.

4) Başvuru sahibinin 4 üncü iddiasına ilişkin olarak;

Şikayete konu ihalenin ilanının ve idari şartnamesinin“Kalite ve standartta ilişkin belgeler” başlıklı 4.3.4 ve 7.3.4 maddesi“İhaleye katılacak olan istekliler ISO 9001-2000 Kalite yönetim sistem belgesini sunacaklardır” şeklinde düzenlenmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin“Kalite ve standart ile kapasiteye ilişkin belgeler” başlıklı 45 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında“İdare, ihale konusu hizmet alımının niteliğini göz önünde bulundurarak ihale dokümanında; kalite yönetim sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi, personel belgelendirilmesi, hizmet yeri yeterlilik belgesi ile deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarlarının ve muayene kuruluşlarının kalite yeterliliğine ilişkin düzenleme yapabilir…” hükmü getirilmiştir..

22.02.2006 tarih ve 26088 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” in “L.Hizmet Alımı ve Yapım İşi İhalelerinde Kalite Belgelerine İlişkin Hususlar” bölümünün 13 üncü bendinde;“İdareler, ihale konusu işin niteliğini göz önünde bulundurarak ihale dokümanında; kalite ve standart belgelerine ilişkin düzenlemeler yapabilirler.

İdareler bu düzenlemelerini, ilgili uygulama yönetmeliklerinin bu konuyu düzenleyen hükümlerini esas alarak yapmalıdır. İhale konusu ile ilgisi bulunmayan veya işin niteliğinin gerektirmediği kalite ve standarda ilişkin belgelerin istenilmesinin, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine ve ilgili uygulama yönetmeliklerine aykırılık teşkil edeceği açıktır…” açıklaması getirilmiştir.

Yukarıdaki yönetmelik hükmü uyarınca, idare tarafından kalite yönetim sistem belgesi istenilmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Ancak, idare tarafından istenilen kalite yönetim sistem belgesinin kapsamı belirtilmeyerek yukarıdaki mevzuat hükümlerine aykırı hareket edilmiştir.

5) Başvuru sahibinin 5 inci iddiasına ilişkin olarak;

2006-1193 no’ lu Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin “Genel esaslar” başlıklı 6 ncı maddesinde“(1) Temel amaç çerçevesinde hizmet alımı suretiyle taşıt edinilebilmesinin genel esasları şunlardır:

5a) Hizmet alımının yapıldığı yılın başında, binek ve station-wagon cinsi taşıtlar 10 yaşını, diğer taşıtlar ise 15 yaşını doldurmamış olacaktır…” düzenlemesi getirilmiştir. İşin başlangıç tarihinin 01.01.2007 olduğu ve yukarıda ki düzenlemede dikkate alındığında istenilecek otobüslerin en az 1992 model olması gerektiği anlaşıldığından, idare tarafından hazırlanan teknik şartnamede en az 1991 model otobüs istenilmesi anılan düzenlemeye aykırıdır.

6) Başvuru sahibinin 6 ncı iddiasına ilişkin olarak;

Teknik şartnamenin 37 nci maddesinde kiralık araçlara yaptırılacak yolun azami 70 Km./gün olduğu ve ayda 22 gün çalıştırılacağı ve 9 cenaze aracının da ayda 13.860 (70x22x9) Km çalıştırılacağı şeklinde düzenlenmiştir.

Aynı şartnamenin 41 inci maddesinde ise cenaze araçlarının 7 gün 24 saat şoförü ile birlikte göreve hazır bulunacağı belirtilmiştir. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin“İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği” başlıklı 20 nci maddesinde“İhale veya ön yeterlik dokümanlarını oluşturan belgelerde idareler tarafından yapılan düzenlemelerin birbirine uygun olması gerekir” hükmü yer almaktadır.

Bu durumda cenaze araçlarının çalışma sürelerinin yukarıdaki hükme aykırı olarak iki farklı şekilde düzenlendiği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; İhale sürecinde yapılan ve mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.