Aşırı düşük açıklamanın, kalitenin düşük olabileceği gerekçesiyle idare tarafından uygun görülmeme gerekçesi mevzuata uygun mudur?

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2019/055

Gündem No : 31

Karar Tarihi : 18.12.2019

Karar No : 2019/UH.II-1669

BAŞVURU SAHİBİ:

Komut Servis Hizmetleri Temizlik Bilgi İşlem Yemekçilik Sağlık Sosyal Hizmetler Reklam ve Organizasyon Gıda İnşaat Tarım ve Hayvancılık Gayrimenkul Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Sivas İl Milli Eğitim Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/466218 İhale Kayıt Numaralı “2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı Taşımalı İlköğretim Kapsamında 16 Taşıma Merkezine Taşınan 1167 Öğrencinin Sıcak Öğlen Yemeği İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Sivas İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 24.10.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı Taşımalı İlköğretim Kapsamında 16 Taşıma Merkezine Taşınan 1167 Öğrencinin Sıcak Öğlen Yemeği İşi” ihalesine ilişkin olarak Komut Servis Hizmetleri Temizlik Bilgi İşlem Yemekçilik Sağlık Sosyal Hizmetler Reklam ve Organizasyon Gıda İnşaat Tarım ve Hayvancılık Gayrimenkul Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi’nin 06.11.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.11.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.11.2019 tarih ve 48515 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.11.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/1435 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, Sivas İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 24.10.2019 tarihinde ihale ettiği “2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı Taşımalı İlköğretim Kapsamında 16 Taşıma Merkezine Taşınan 1167 Öğrencinin Sıcak Öğlen Yemeği” işinde firmalarının aşırı düşük teklif olarak belirlendiği ve sundukları aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmeyerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde aşırı düşük teklif açıklamalarının ne şekilde yapılması gerektiğinin açıklandığı, firmalarının da anılan Tebliğ’in 79’uncu maddesinde belirtilen şekle uygun olarak ticaret ve borsa bültenleri ve Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ile açıklama yaptığı, Tebliğ’in 79.3.1’inci maddesinde hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilemeyeceğinin ifade edildiği, bu nedenle kesinleşen ihale kararında belirtildiği gibi söz konusu yemek hizmetinin kalitesinin düşük olabileceği gerekçesi ile aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmamasının mevzuata aykırı olduğu, aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olduğu, aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilerek tekliflerinin değerlendirmeye alınması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

İhale dokümanında yapılan düzenlemelerden şikâyete konu ihalenin Sivas İl Milli Eğitim Müdürlüğü sorumluluk alanında bulunan 16 ilkokul/ortaokula 2019-2020 eğitim öğretim yılı için 1.167 öğrencinin 143 gün sıcak öğlen yemeği temini işi olduğu, söz konusu ihalenin birim fiyat teklif almak suretiyle 24.10.2019 tarihinde gerçekleştirildiği, işin başlama tarihinin 01.11.2019, işin bitiş tarihinin 19.06.2020 olduğu, söz konusu ihaleye 4 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme neticesinde 4 isteklinin de geçerli teklif olarak belirlendiği, ilk oturumda geçici teminatı ve birim fiyat teklif mektubu uygun olduğu belirlenen isteklilerin tekliflerinin esas alınarak aşırı düşük teklif sınır değerinin belirlendiği ve hesaplanan sınır değerin altında teklif verdiği anlaşılan 3 isteklinin aşırı düşük teklif olarak belirlendiği, idarenin 25.10.2019 tarihli yazısı ile söz konusu isteklilerden 28.10.2019 tarihine kadar aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasının istenildiği, Sivas Beyaz Saray Tabldot Yemekçilik Gıda Eğitim Temizlik Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi’nin süresi içerisinde açıklama sunmadığı, başvuru sahibi ile Sivas Anadolu Kurumsal Yemek Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin açıklamalarının kabul edilmediği ve anılan isteklilerin tekliflerinin reddedildiği, 28.10.2019 tarihli kesinleşen ihale kararı ile Dalgıç Temizlik Hizmetleri Sağlık Taşımacılık Temizlik Ürün. İtriyat İnşaat Taahhüt İnşaat Malzeme Otomotiv Akaryakıt Güvenlik Hizmetleri Yemekçilik İthalat İhr. Tic. San. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

İdareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine idarenin cevap yazısında aşırı düşük teklif sorgulamasının İdari Şartname’nin 33’üncü maddesinde yer alan düzenleme çerçevesinde ve mevzuata uygun olarak yapıldığı ifade edilerek başvuru reddedilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.

a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1) Verilen hizmetin ekonomik olması,

2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

b) İhale, aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemleri yapılmaksızın sonuçlandırır.

c) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir.

(3) Yaklaşık maliyeti Kanun’un 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur.

(4) Yaklaşık maliyeti Kanun’un 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan, açık ihale, belli istekliler arasında ihale veya Kanun’un 21’nci maddesinin (b), (c) ve (f) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde, ikinci fıkranın (a), (b) veya (c) bendindeki seçeneklerden birinin kullanılması zorunludur.

(5) Aşağıdaki işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.

a) Yaklaşık maliyeti Kanun’un 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan ve Kanun’un 21’nci maddesinin (a), (d) ve (e) bentleri gereğince pazarlık usulü ile yapılan personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihaleleri.

b) Yaklaşık maliyeti Kanun’un 8’inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri.

c) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif sorgulaması yapılamayacak alımlar listesinde yer alan işlerin ihaleleri.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…

79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4’üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

…

79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4’üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

…

79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2’nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir.

…

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2’nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü”ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.” açıklamaları bulunmaktadır.

İdari Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde, “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin tamamı yükleniciye aittir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin tamamı yükleniciye aittir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi bulunmaktadır.

İhaleye ilişkin Teknik Şartname’de “1-Yemeğin taşınmasında, yemek Servisini yapılmasında, yemek sonrası temizlik hizmetlerinin yapılmasında görevlendirilecek personel yüklenici firma tarafından temin edilecek, bu hususta yapılacak tüm giderler (maaş, SSK pirimi vergi vb.) giderler yüklenici firma tarafından karşılanacaktır. Bu personellerin sabıka kaydı, sağlık raporları kimlik bilgileri yüklenici firma tarafından kuruma ibraz edilecektir. Personellerin sağlık raporları 3 ayda bir yenilenecek ve ilgili kuruma verilecektir. Yemeğin hazırlanması servis edilmesi ve dağıtımında çalışan personel görev başında iken kişisel bakımına özen gösterecek, tırnaklar kesilmiş, eller temiz ve açıkta yara olmayacaktır. Çalışırken bone, maske ve eldiven takacaklardır.

2-Yemek hizmetlerini temiz ve sağlıklı koşullarda yapılıp yapılmadığının tespit etmesi ve görülmesi için idare yüklenici firmaların yemek pişirdiği yemek fabrikasını istediği gün ve saatte denetlemeye her zaman yetkilidir. Taşımalı eğitim gereği ve hizmet kalitesi açısından Yemek yapılacak yerin istenildiği zaman idarece denetlenebilmesi için Sivas ili sınırları içerisinde olması zorunludur.

3- Yüklenici firmanın yemek fabrikasında ya da mutfağında olağan dışı bir gelişme sonucu herhangi bir nedenle (tadilat, onarım, yangın vb. nedenlerle) kullanılamaz duruma gelmesinden dolayı ihale miktarı kadar yemeği dışarıda yaptıracağı Sivas İli sınırları içerisinde bulunan diğer bir yemek fabrikası ile anlaşma yaptığına ait sözleşme getirecektir. Anlaşma sağladığı fabrikaya ait bu idari şartnamenin 7.4’ deki kalite ve standartlara ilişkin belgelerini ibraz edecektir.

…

13-Yüklenici tarafından, öğrencilere verilmek üzere yapılan yemeklerde meydana gelebilecek besin zehirlenmelerine karşı, yemek verilecek öğrenci sayısını kapsayacak şekilde Mesul Mali Sorumluluk Sigortası yaptırılacaktır. Öğrencilerin yedikleri yemekten zehirlenmeleri halinde tüm sorumluluk ve tedavi masrafları yükleniciye aittir.…

22-Yemek pişirilmesi, sunumu ve yemek sonrası hizmetleri sırasında kullanılmak üzere bu iş için dizayn edilmiş araç ya da araçlara sahip olunması veya kiralanmasına ilişkin belgeler sözleşme sırasında yükleniciden istenecektir. (Yemek dağıtım araçlara ait Trafik ruhsatları ile kiralandıklarına dair noterden kira sözleşmeleri idareye sunulacaktır)

23-Yüklenici firma Sivas sınırları içinde en az 1167 (Bin Yüz Altmış Yedi) kapasiteli bir mutfağa sahip olduğunu ya da kiraladığını sözleşme sırasında ibraz etmek zorundadır.(Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığından)

24-Yüklenici firma ihale tarihi itibarıyla bünyesinde gıda mühendisi bulundurduğunu,(mevzuatı gereği Gıda Mühendisi Yerine çalıştırılabilecek diğer elemanlar da geçerli sayılacaktır.) sözleşme sırasında tevsik etmelidir.(Sorumlu Yönetici sözleşmesi) Ayrıca yemek hizmetleri için mutfağında ve Taşıma Merkezi İlköğretim Okullarında 100 öğrenciye 1 servis personel, 100 öğrenci üzerinde olan yerlerde 2 servis personeli firma tarafından temin edilecek ve çalıştırılacaktır.

…

26-İhaleyi üstlenen firmanın getirdiği günlük yiyecekler okul idaresince kontrol edilecektir.

27-Yiyeceğin çeşidine göre içerisinde bulunan yiyeceklerin istenilen miktarda olmaması halinde iadesi yapılacaktır.” düzenlemeleri bulunmaktadır.

Teknik Şartname’nin devamındaki maddelerinde ise işin başlangıcından bitiş tarihine kadar gün gün yemek menüsünün verildiği ve menülerde yer alan yemeklere ilişkin gramaj listelerinin verildiği belirlenmiştir.

İdarenin 25.10.2019 tarihli ve E.21040316 sayılı aşırı düşük telif açıklama yazısında, isteklilerin açıklamaları kapsamında Teknik Şartname’de belirtilen menünün ilk iki haftasına ilişkin açıklamaları Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun şekilde sunmalarının istenildiği görülmüştür.

Komut Servis Hiz. Ltd.Şti. nin 28.10.2019 tarihli yazı ekinde aşırı düşük teklif açıklamalarını sunduğu, söz konusu açıklamalar kapsamında malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinin (EK-H.4), ana girdilerin, yemek listelerinin ve öğün maliyetlerinin, işçilik giderlerinin, yardımcı giderlerinin, çiğ girdi miktarlarının, toplam malzeme miktarı hesap tablolarının, kullanılan ticaret borsası fiyatlarının bulunduğu belirlenmiştir.

Kesinleşen ihale komisyonu kararında, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarının incelendiği ve sunulan açıklamalardan “bahse konu yemek hizmetinin kalitesinin düşük olabileceği” değerlendirildiğinden, isteklinin açıklamalarının kabul edilmeyerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı belirtilmiştir.

İhalelerde aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme gerekçelerinin somut bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Ancak kesinleşen ihale kararında başvuru sahibi ile aşırı düşük teklif açıklaması sunan Sivas Anadolu Kurumsal Yem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmeme gerekçesinin dayanaklarıyla birlikte ve gerekçeli olarak belirtilmediği sadece “bahse konu yemek hizmetinin kalitesinin düşük olabileceği” şeklinde soyut ifadeye yer verildiği görülmüştür.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Kararlarda bulunacak hususlar” başlıklı 12’nci maddesinde de, şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınacak kararlarda da idarelerce başvuru dilekçesinde yer alan iddiaların ve olayların değerlendirilmesinin yapılacağı, daha sonrasında kararın dayandığı hukuki sebepler ile gerekçeleri ve kararın sonucunun belirtilmesi gerektiği hükümleri bulunmaktadır. Ancak idarenin cevap yazısında da başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarının somut olarak kabul edilmeme gerekçelerine ve dayanaklarına yer verilmediği belirlenmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.1’inci maddesinde teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra mevzuatta belirtilen yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin tekliflerinin geçerli kabul edileceği, hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle tekliflerin reddedilemeyeceği ifade edilmiştir.

Yukarıda yapılan tespitler ve mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmeme gerekçelerinin hangi açıdan mevzuata aykırı bulunduğu belirtilmeden ve bu konuda başvuru sahibi bilgilendirilmeden isteklinin teklifinin reddedilmesinin mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin idare tarafından “kalitenin düşük olabileceği” gerekçesi ile aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmemesinin uygun olmadığı yönündeki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

Kesinleşen ihale kararında başvuru sahibi gibi Sivas Anadolu Kurumsal Yem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin de aşırı düşük teklif açıklamalarının kabul edilmeme gerekçesinin dayanaklarıyla birlikte ve gerekçeli olarak belirtilmediği sadece “bahse konu yemek hizmetinin kalitesinin düşük olabileceği” gibi soyut ifadeye yer verildiği görülmüştür. Dolayısıyla eşit muamele kapsamında Sivas Anadolu Kurumsal Yem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin de aşırı düşük teklif açıklamalarının belirtilen gerekçe ile kabul edilmemesinin mevzuata uygun olmadığı belirlenmiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif açıklamaları kabul edilmeyerek teklifleri reddedilen Komut Servis Hizmetleri Temizlik Bilgi İşlem Yemekçilik Sağlık Sosyal Hizmetler Reklam ve Organizasyon Gıda İnşaat Tarım ve Hayvancılık Gayrimenkul Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi ile Sivas Anadolu Kurumsal Yem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirmeye alınması, sunulan mevcut açıklamaların yeniden detaylı şekilde ve gerekçelendirilerek incelenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.