Aşırı düşük tekliflerin sorgulanmasına ilişkin yazıda, açıklanması istenilen önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunlu mudur?
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2019/047
Gündem No : 41
Karar Tarihi : 16.10.2019
Karar No : 2019/UH.II-1352
BAŞVURU SAHİBİ:
Akder Taş. Otobüs Ter. İşlet. Otom. ve İnş. Tic. Ltd. Şti. ,
VEKİLİ:
Av.Tarık DEMİREL,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Bandırma İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/347807 İhale Kayıt Numaralı “2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı Ortaöğretim Öğrencileri Taşıma” İhalesi (1, 2, 3, 5, 6, 7, 9, 12, 13, 14, 15 ve 16’ncı kısım)
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Bandırma İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 19.08.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı Ortaöğretim Öğrencileri Taşıma” ihalesine ilişkin olarak Akder Taş. Otobüs Ter. İşlet. Otom. ve İnş. Tic. Ltd. Şti.nin 02.09.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 23.09.2019 tarih ve 39932 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 23.09.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/1150 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhalenin 1, 2, 3 ve 9’uncu kısımlarında aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak ihale üzerinde bırakılan Ahmet Yılmaz’ın, ihalenin 5’inci kısmında aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak ihale üzerinde bırakılan Şahabettin Çapar’ın, ihalenin 12’nci kısmında aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak ihale üzerinde bırakılan Harun Ak’ın aşırı düşük teklif açıklamalarının amortisman maliyeti hesaplamaları, işçilik maliyeti hesaplamaları, araçların kiralama maliyeti hesaplamaları, araç bakım-onarım maliyeti hesaplamaları, akaryakıt maliyeti hesaplamaları, sigorta maliyeti hesaplamaları, motorlu taşıtlar vergisi, muayene-egzoz emisyon maliyeti hesaplamaları yönünden hukuka aykırılıklar taşıdığı ve söz konusu isteklilerin tekliflerinin bu gerekçelerle reddedilmesi gerektiği,
2) İhalenin 1, 2, 3, 6, 7, 9, 14 ve 15’inci kısımlarında ihale üzerinde bırakılan Ahmet Yılmaz’ın, ihalenin 5’inci kısmında ihale üzerinde bırakılan Şahabettin Çapar’ın, ihalenin 16’ncı kısmında ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen Özipek Tur Turizm Organizasyon Temizlik Tarım Petrol Bilgi İşlem İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi’nin, ihalenin 12, 13 ve 16’ncı kısımlarında ihale üzerinde bırakılan Harun Ak’ın tekliflerinin aşağıda yer verilen gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir. Şöyle ki,
a)Sundukları iş deneyim belgesinin benzer iş kriterini karşılamadığı,
b)Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hatalar bulunduğu,
c) Sundukları asıl olmayan belgelerin İdari Şartname’nin “Belgelerin sunuluş şekli” ne ilişkin düzenlemesine aykırı biçimde “aslının aynıdır” şerhi yerine “suretinin aynıdır” veya “ibraz edilenin aynıdır” şeklinde şerhler taşıdığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde“İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
SD: Sınır değeri,
YM: Yaklaşık maliyeti,
n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,
T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,
R: Sınır Değer Tespit Katsayısını
79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir…” açıklaması,
İhaleye ilişkin İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde“1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: 2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı Ortaöğretimi öğrencileri taşıma
b) Miktarı ve türü: 2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı, Taşıma yolu ile Eğitime erişim Uygulaması Kapsamındaki 16 kısımdan oluşan 30 yerleşim biriminden 224 öğrencinin 12 Taşıma Merkezine 181 gün süre ile 16(Onaltı) araç ile Geliş-Gidiş taşınması
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: Balıkesir Bandırma İlçesi Taşınacak Yerleşim Birimleri ile Taşıma Merkezi Ortaöğretim Okulları” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde“1. Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhildir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. Şoför çalıştırılması durumunda şoförün maaş sigorta vb. giderleri” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde“1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesine göre idarenin, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak istemesi gerekmektedir.
Ayrıca hizmet alımı ihalelerine ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1’inci maddesinde, aşırı düşük tekliflerin sorgulanmasına ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu açıklanmıştır.
İhale dokümanından, ihale konusu işin “16 kısımdan oluşan 30 yerleşim biriminden 224 öğrencinin 12 Taşıma Merkezine 181 gün süre ile 16(Onaltı) araç ile Geliş-Gidiş taşınması” olduğu görülmüştür.
Yapılan incelemede, idare tarafından sınır değerin altında teklif sunan isteklilere (1, 2, 3 ve 9’uncu kısım Ahmet Yılmaz, 5’inci kısım Şahabettin Çapar, 12’nci kısım Harun Ak,) 19.08.2019 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında“Taşıma Yolu İle Eğitime Erişim Yönetmeliği uyarınca 2019-2020 Eğitim Öğretim yılı Ortaöğretim öğrencilerinin taşıma işi hizmet ihalesinde İKN NO: 2019/347807 teklif vermiş olduğunuz ….kısımların teklifleri geçerli olup, aşırı düşük teklif değerlendirilmesine tabi tutulmuş, sınır değerin altında kalmıştır.
…
İhale konusu işi vermiş olduğunuz aşırı düşük teklifle yapabileceğinize dair yeterlilik kriterlerinizin yazılı açıklamasını en geç 20/08/2019 salı günü müdürlüğümüze iletmeniz gerekmektedir.” şeklinde yer alan ifadeler ile aşırı düşük teklif açıklamasının istendiği, bu haliyle açıklama talep yazısında yer verilmesi gereken önemli teklif bileşenlerinin belirlenmediği görülmüştür.
Bu çerçevede, teklifi aşırı düşük teklif sınır değerinin altında olan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısı esas alınarak sağlıklı bir değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığı, bu itibarla teklifi sınır değerin altında olan isteklilere teklifte önemli kabul edilen maliyet bileşenlerinin idarece belirlenerek aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği, öte yandan her ne kadar aynı gerekçelerle 5’inci kısımda da aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi gerekmekte ise de anılan kısımda sınır değerin altına kalan tek isteklinin Şahabettin Çapar olduğu, kararın 2 no’lu iddiasının (a) bölümünde yapılan tespit çerçevesinde iş deneyim belgesi mevzuata uygun olmayan Şahabettin Çapar’a ait teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğinden anılan kısımda aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden gerçekleştirilmesine gerek bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
1. maddesinde yer verilen iddiaya ilişkin olarak;
İhaleye ilişkin İdari Şartname’nin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7’nci maddesinde“5.1. İsteklinin teknolojik ürün deneyim belgesi ya da yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgeleri veya
b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işlerine ilişkin deneyimini gösteren belgeleri, sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 25‘den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir.
…
7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması gerektiği teknik şartnamede belirtilen belgeler.
7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir:
Öğrenci Taşımacılığı veya Personel Taşımacılığı” düzenlemesi yer almaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde“İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; teknolojik ürün deneyim belgesinin ve yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,
b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işleriyle ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,
…
istenilmesi zorunludur.
…” hükmü yer almaktadır.
Anılan Yönetmelik’in “İş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde iş deneyimini gösteren diğer belgeler ve bu belgelerde aranacak kriterler” başlıklı 47’nci maddesinde“(1) Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştirilen işlerde, iş deneyim belgesi düzenlenemez. Bu durumda, bitirilen işlere ilişkin iş deneyiminin belgelendirilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
(a) Yurtdışında gerçekleştirilen işler hariç bu madde kapsamında yer alan işlerde; sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen; fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri veya serbest meslek makbuzu nüshaları ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri, personel çalıştırılan işlerde ise bu belgelere ek olarak o işe ait sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgeler, iş deneyimini gösteren belgelerdir. Aday veya istekli, iş deneyimini gösteren bu belgeleri başvuru veya teklifi kapsamında sunar. Bu maddede belirtilen işler için iş deneyim belgesi düzenlenmiş olsa bile, ihale komisyonunca dikkate alınamaz.
…
(d) İş deneyimini gösteren belgelerin değerlendirilmesinde ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabulü gerçekleştirilen işlerde, iş deneyimini gösteren belge tutarı tam olarak dikkate alınır. Kabulü, ihale ve son başvuru tarihi ile ilk ilan veya davet tarihi arasında yapılmış olan işler de bu kapsamda değerlendirilir. Sözleşmede kabul tarihine ilişkin bir düzenleme bulunmuyor ise, iş deneyimini gösteren belgeler kapsamında sunulan faturalardan en son düzenlenen faturanın tarihi kabul tarihi olarak dikkate alınır…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde“(1) İhale konusu iş veya benzer işlerle ilgili tek sözleşmeye dayalı olarak iş deneyimini gösteren belgeler değerlendirmeye alınır. Birden çok iş deneyimini gösteren belge hiçbir şekilde toplanamaz.
(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz.
…” hükmü yer almaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda belirtilen hükümleri uyarınca isteklilerin iş deneyimini tevsik etmek üzere ihale konusu işe veya İdari Şartname’de belirtilen benzer işe ilişkin iş deneyim belgesini sunması gerekmektedir. Söz konusu Yönetmelik’in iş deneyim belgelerinin değerlendirilmesine ilişkin esasları düzenleyen 48’inci maddesinde, adayların ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; iş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş ve benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarlarının iş deneyiminde değerlendirmeye alınmayacağı düzenlenmiş olup, iş deneyim belgesinin ihale konusu iş ve benzer iş kapsamında olan kısmının değerlendirmeye alınması gerekmektedir.
İhale konusu işin “2019-2020 Eğitim Öğretim Yılı Ortaöğretimi öğrencileri taşıma” olduğu, söz konusu ihalede benzer işin “Öğrenci Taşımacılığı veya Personel Taşımacılığı” olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
İhalenin 1, 2, 3, 6, 7, 9, 14 ve 15’inci kısımlarında ihale üzerinde bırakılan Ahmet Yılmaz tarafından iş deneyimini tevsik amacıyla teklif dosyası kapsamında 12.06.2019 tarihli ve 2017/320239-2202403-1-1 sayılı iş bitirme belgesinin sunulduğu, söz konusu iş bitirme belgesinin Bandırma İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından düzenlendiği ve iş deneyim belgesine konu işin“2017-2018 eğitim öğretim yılı Temel Eğitim ve İmam Hatip Ortaokulu Öğrencileri Taşıma İşi” olduğu görülmüştür. İdarece ihale konusu iş kapsamında yapılacak işe benzer nitelikli işlerin benzer iş olarak kabul edildiği göz önüne alındığında belgenin bu haliyle benzer iş tanımı ile uyumlu olduğu anlaşılmıştır.
İhalenin 5’inci kısmında ihale üzerinde bırakılan Şahabettin Çapar tarafından iş deneyimini tevsik amacıyla teklif dosyası kapsamında bila tarihli iş bitirme belgesi adı altında belge sunulduğu, söz konusu belgenin Kocaman Balıkçılık İhr. ve İth. Tic. A.Ş. tarafından düzenlendiği ve iş deneyim belgesine konu işin “İşçi-Memur taşıma” işi olarak belirtildiği görülmüştür. Kocaman Balıkçılık İhr. ve İth. Tic. A.Ş.nin iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlardan olmadığı, bu itibarla yukarıda yer verilen Yönetmelik hükmü gereği gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştirilen işlerde, sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen; fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri veya serbest meslek makbuzu nüshaları ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri sunulması gerektiği bu itibarla sunulan söz konusu belgenin mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.
İhalenin 16’ncı kısmında ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen Özipek Tur Turizm Organizasyon Temizlik Tarım Petrol Bilgi İşlem İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından iş deneyimini tevsik amacıyla teklif dosyası kapsamında 16.07.2019 tarihli ve 2018/386874-3006203-1-1 sayılı iş bitirme belgesinin sunulduğu, söz konusu iş bitirme belgesinin Burhaniye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından düzenlendiği ve iş deneyim belgesine konu işin “2018-2019 Eğitim Öğretim Yılında Taşıma Yoluyla Eğitime Erişim Uygulaması Kapsamında Burhaniye İlçesine Bağlı 19 Yerleşim Yerinden 310 Öğrencinin 21 Servis Aracıyla 9 Taşıma Merkezi İlkokul Ortaokul Ve İmam Hatip Ortaokuluna 182 Gün Taşınması” işi olduğu görülmüştür. İdarece ihale konusu iş kapsamında yapılacak işe benzer nitelikli işlerin benzer iş olarak kabul edildiği göz önüne alındığında belgenin bu haliyle benzer iş tanımı ile uyumlu olduğu anlaşılmıştır.
İhalenin 12, 13 ve 16’ncı kısımlarında ihale üzerinde bırakılan Harun Ak tarafından iş deneyimini tevsik amacıyla teklif dosyası kapsamında 17.06.2019 tarihli ve 2018/248743-2905971-1-1 sayılı iş bitirme belgesinin sunulduğu, söz konusu iş bitirme belgesinin Bandırma İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından düzenlendiği ve iş deneyim belgesine konu işin “Temel Eğitim ve İmam Hatip Ortaokulları Taşıma İşi” olduğu görülmüştür. İdarece ihale konusu iş kapsamında yapılacak işe benzer nitelikli işlerin benzer iş olarak kabul edildiği göz önüne alındığında belgenin bu haliyle benzer iş tanımı ile uyumlu olduğu anlaşılmıştır.
2. maddesinde yer verilen iddiaya ilişkin olarak;
4734 sayılı Kanun’un “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinin ikinci fıkrasında“Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16.5’inci maddesinde“16.5.1. Birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.
16.5.2. Kısmi teklife izin verilip verilmediğine bakılmaksızın, birim fiyat üzerinden teklif alınan tüm ihalelerde istekliler, hizmet alımı ihalelerinde işçi sayısı üzerinden teklif alınan işçilik kalemleri hariç, birim fiyatları ve birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarları, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde verebileceklerdir. Ancak, toplam teklif tutarı virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.
… Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.
Yuvarlama işlemine ilişkin örnek:
Hesaplanan toplam/kısım toplamı teklif tutarıYuvarlama sonucu
500.815,414500.815,41
500.815,4149500.815,41
500.815,41582500.815,42
500.815,4169500.815,42
…
Elektronik araçlar yardımıyla tablolama programları (MS Excel, Numbers, LibreOffice Calc ve benzerleri) kullanılarak oluşturulan teklif mektubu eki cetvelin çarpım ve toplamlarında yazılımdan kaynaklanan yuvarlamalar nedeniyle oluşan hesaplama farklılıkları, toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya daha az olması ve ihalenin sonuçlandırılmasına esas teklif sıralamasının değişmemesi kaydıyla aritmetik hata olarak kabul edilmeyecek ve bu farklılıklar isteklinin teklif cetvelinde yazılı birim fiyatlar esas alınarak ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilecektir. Yapılan bu düzeltme sonucu bulunan tutar, sınır değer hesabı hariç, isteklinin teklif ve yeterlik değerlendirmesine esas nihai teklif fiyatı olarak kabul edilecektir.” açıklaması,
Aynı Tebliğ’in “Yuvarlama ve aritmetik hata” başlıklı 39’uncu maddesinde“39.1. Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve analizlerdeki rayiç fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir. 39.2. Birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar, analizlerde de her bir girdi miktarı ile rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir. Ancak toplam teklif tutarı, virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.
39.3. Birim fiyat teklif cetvellerinde çarpım ve toplamlarda aritmetik hata yapan istekliler değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklife açık ihalelerde ise isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılacaktır.” açıklaması,
İdari Şartname’nin 31.5’inci maddesinde“Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif alınan ihalede, birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen teklifler ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhalenin 1, 2, 3, 6, 7, 9, 14 ve 15’inci kısımlarında ihale üzerinde bırakılan Ahmet Yılmaz, ihalenin 5’inci kısmında ihale üzerinde bırakılan Şahabettin Çapar,ihalenin 16’ncı kısmında ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen Özipek Tur Turizm Organizasyon Temizlik Tarım Petrol Bilgi İşlem İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi,ihalenin 12, 13 ve 16’ncı kısımlarında ihale üzerinde bırakılan Harun Ak tarafından sunulan birim fiyat teklif cetvelleri incelendiğinde, aritmetik hata bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu sebeple, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
( c) maddesinde yer verilen iddiaya ilişkin olarak;
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 31’inci maddesinde“(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında idareler; belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini isterler. Bu kapsamda sunulan fatura örnekleri de asıl olarak kabul edilir. Adaylar veya istekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale veya son başvuru tarihinden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini başvuruları veya teklifleri kapsamında sunabilirler. Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur.
(2) Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmez. Ancak, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesinin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde, Gazete idaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri veya bunların noter onaylı suretleri de kabul edilir…” hükmü,
İdari Şartname’nin “Belgelerin sunuluş şekli:” başlıklı 7.7’nci maddesinde“7.7.1. İstekliler, yukarıda sayılan belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini vermek zorundadır. Ancak, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Nizamnamesinin 9 uncu maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde Gazete idaresince veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bağlı odalarca “aslının aynıdır” şeklinde onaylanarak isteklilere verilen Ticaret Sicili Gazetesi suretleri ile bunların noter onaylı suretleri de kabul edilecektir. İhaleye katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin sunulan belgelerin, EKAP üzerinden veya kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden temin edilebilmesi ve teyidinin yapılabilmesi durumunda, bu belgeler için belgelerin sunuluş şekline ilişkin şartlar aranmaz.
7.7.2. Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmeyecektir.
7.7.3. İstekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale tarihinden önce İdare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şekilde şerh düşülen suretlerini tekliflerine ekleyebilirler…” düzenlemesi yer almaktadır.
Başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesindeki iddialar çerçevesinde ihalenin 1, 2, 3, 6, 7, 9, 14 ve 15’inci kısımlarında ihale üzerinde bırakılan Ahmet Yılmaz, ihalenin 5’inci kısmında ihale üzerinde bırakılan Şahabettin Çapar, ihalenin 16’ncı kısmında ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen Özipek Tur Turizm Organizasyon Temizlik Tarım Petrol Bilgi İşlem İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi, ihalenin 12, 13 ve 16’ncı kısımlarında ihale üzerinde bırakılan Harun Ak tarafından teklifleri kapsamında sunulan belgeler incelendiğinde, sunulan belgelerin İdari Şartname’nin 7.7’nci maddesine uygun sunulduğu, “suretinin aynıdır” ya da “ibraz edilenin aynıdır” şeklinde şerhler taşıyan belgelerin bulunmadığı görülmüş olup, başvuru sahibinin bu iddiası yerinde bulunmamıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, ihalenin 5’inci kısmında iş deneyim belgesi mevzuata uygun olmayan Şahabettin Çapar’a ait teklifin değerlendirme dışı bırakılması, ihalenin 1, 2, 3, 9 ve 12’nci kısımlarında aşırı düşük teklif açıklama talep yazısında önemli teklif bileşenlerinin belirlenerek yeniden aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) İhalenin 1, 2, 3, 5, 9 ve 12’nci kısımlarında 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
2) İhalenin 6, 7, 13, 14, 15 ve 16’ncı kısımlarında 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
