Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle aşırı düşük teklifler reddedilir mi?
KAMU İHALE KURUL KARARI
Toplantı No : 2018/018
Gündem No : 29
Karar Tarihi : 28.03.2018
Karar No : 2018/UH.II-658
BAŞVURU SAHİBİ:
Vera Araş. ve Ana. Dan. Hiz. Tic. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü Erişkin Hastanesi Başhekimliği,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2017/676972 İhale Kayıt Numaralı “Türkiye Ruh Sağlığı Profili-2 Araştırma Hizmeti” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü Erişkin Hastanesi Başhekimliği tarafından 25.01.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Türkiye Ruh Sağlığı Profili-2 Araştırma Hizmeti” ihalesine ilişkin olarak Vera Araş. ve Ana. Dan. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin 27.02.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 09.03.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.03.2018 tarih ve 17639 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.03.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2018/433 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, İdari Şartname’nin 7.5.3’üncü maddesinde teklif ile birlikte sunulması istenilen ve iş kalemlerinin detaylı olarak fiyatlandırıldığı cetvelde, alan çalışmasına ayrılan bütçenin gerçekçi bulunmaması nedeniyle tekliflerinin 19.02.2018 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararıyla değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.1’inci maddesinde yer alan açıklama doğrultusunda sınır değerin altında teklif veren isteklilerin teklifleri bile soyut gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılamazken sınır değer üzerindeki tekliflerinin “gerçekçi bulunmadığı” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi ile aralarında 76.000,00 TL fark olduğu, söz konusu rakam ihale konusu işin yapılabilirliği veya yeterlilik için gerekli ise kendilerince sunulan ayrıntılı fiyatlandırmada da görüleceği üzere %5 öngörülmeyen gider olarak 75.527,00 TL ve %20 oranında yüklenici karının öngörüldüğü, İdari Şartname’de yeterlik kriteri olarak istenilen tüm belgelerin kendileri tarafından eksiksiz olarak verildiği, ayrıca söz konusu ayrıntılı fiyatlandırmanın kesinleşmiş olmadığı, idarenin emir ve talepleri doğrultusunda değişiklik yapılabileceği, ayrıca isteklilerin ihale dokümanına uygun olarak ihale konusu işi yapmayı taahhüt ettikleri, aksi durumda uygulanacak yaptırımların da kabul edildiği dikkate alındığında, anılan gerekçeyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinin ikinci fıkrasında “Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” 60’ıncı maddesinde “(1) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “… 79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
…
79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.
…
79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.
79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez…” açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Türkiye Ruh Sağlığı Profili-2 Araştırma Hizmeti
b) Miktarı ve türü: (1) Adet Türkiye Ruh Sağlığı Profili-2 Araştırma Hizmeti
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: Türkiye geneli ve Kalkınma Bakanlığının tanımladığı NUTS-1 düzeyinde 12 bölge” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin 7.5.3’üncü maddesinde “İstekliler ISO 20252 veya benzeri bir araştırma standardı belgesine sahip olmalı veya alanda bilinen bir derneğin (örn. Sözleşmeli Araştırma Kuruluşları Derneği-SAKDER, Türkiye Araştırmacılar Derneği Üyesi-TÜAD vb) üyesi olduğunu belgelemelidir.
İstekliler en az son 5 (beş) yıldır bilimsel, klinik veya sosyal araştırmalar alanında çalışıyor olduğunu belgelemelidir.
Yapılmış olan her bir projeyle ilgili detayları belirtir doküman teklifle birlikte sunulmalıdır.
Teklifi oluşturan iş kalemleri detaylı olarak fiyatlandırılarak teklif ekinde sunulacaktır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 31’inci maddesinde “31.1. Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.
31.2. Teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde İdarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak İdare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.
…
31.4. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir.
31.5. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif alınan ihalede, birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen teklifler ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” düzenlemesi,
Yine aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,
“Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır…” düzenlemesi yer almaktadır.
Teknik Şartname’nin “İşin Amacı” başlıklı 2’nci maddesinde “1. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını temsil eden bir örneklemde sık görülen ruhsal hastalıkların yaygınlığının, bu ruhsal bozuklukların neden oldukları yetiyitimi ve sağlık hizmeti kullanımının geçerli ve yapılandırılmış görüşmeler kullanılarak, eğitilmiş görüşmecilerle yüz yüze görüşmeler aracılığı ile ve tablet kullanılarak toplanmasının sağlanması.
2. En son tanı kriterlerine uygun olarak psikiyatrik tanı konmasını sağlayan bir psikiyatri ölçeğinin Türkçeye çevirisinin, geçerlik ve güvenilirlik çalışmasının yaptırılması,
3. Alandan elde edilecek tüm bilgilerin bir tablet aracılığı ile toplanması; bunun için uygun tablet yazılımının Türkçeye uyarlanması, alanda uygulanabilir hale getirilmesi,
4. Çalışmanın uluslararası bir konsorsiyum içinde ortak olarak yürütülmesinin sağlanması, bu amaçla Dünya Sağlık Örgütü ve ilgili kuruluşlarla bağlantı ve işbirliğinin sağlanması.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Görüşmeciler” başlıklı bölümünde “…14. Üniversitenin belirleyeceği üç kişilik bir ekip, Firma denetimlerine ek olarak alan çalışmalarını yerinde denetleyecektir. Programlı denetimlere ek olarak programsız denetimler de yapılacaktır. Üniversite deneticileri ayrıca telefonla rastgele denetimler yapacaklardır. Üniversite deneticileri, Firmanın protokol hükümlerine uyup uymadığını da denetleyeceklerdir.
15. Alan çalışması ve denetimlerin seyrinin sürekli olarak izlenebilmesi için Firma tarafından web tabanlı bir gözlem sayfası oluşturulacaktır. Bu sayfa Üniversitenin gerekli gördüğü araştırıcılar tarafından izlenecektir.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Alan çalışması” başlıklı G bölümünde “1. Veriler eğitimli görüşmeciler tarafından tablet aracılığıyla, yüz yüze görüşmeler yolu ile toplanacaktır.
2. Tüm görüşmeciler tanıtıcı kimlik bilgisi (yaka kartı) taşıyacaklar, hane halkına kendilerini standart biçimde tanıtacak, proje yürütücüsü tarafından hazırlanmış olan basılı bir bilgi yazısını vereceklerdir. Görüşmeci ekipleri Sağlık Bakanlığı’ndan alınmış izin yazısını yanlarında taşıyacaklardır.
3. Önceden belirlenmiş ve kümelerden rastgele seçilmiş hanelere görüşmeci eki bi, ekip başının koordinasyonuyla gidecekler, hanede yaşayan yetişkin (18 ve üstü) kişiler arasından belirlenmiş bir kurala göre rastgele bir kişiyle görüşeceklerdir.
4. Seçilen haneler ve hanede yaşayan kişiler için, ayrıca yapılan görüşmenin sonuçları için Üniversite tarafından belirlenen kodlar kullanılacaktır (tamamlanmış görüşme, yarım kalmış görüşme, red, ulaşılamadı vb.). Ulaşılamayan hane veya kişilere ulaşabilmek için, uygun saat ve günde olmak üzere, en az on deneme yapılacaktır. Bir başka deyişle, on kez deneme yapmadan, hiçbir hane veya kişi “ulaşılamadı” olarak kodlanmayacaktır.
5. Görüşmeciler ekip başı ile gün sonu değerlendirmeleri yaparak sorunlarını ve çözüm önerilerini alan koordinatörlerine bildireceklerdir.
6. Görüşmecilerin alan çalışmaları, Firmanın alan koordinatörleri tarafından günlük olarak takip edilecektir. Alan koordinatörleri bu takipler sırasında görüşmelerin örneklem listesindeki katılımcılara uygulanıp uygulanmadığını da görüşmelerin en az %5’ini kontrol ederek kaydedeceklerdir. Yapılan kontroller sonucunda gerek görülen durumlarda görüşmecinin uyarılması, ekip başının gözetimi altında görüşme yapması, sorunların sürmesi durumunda ise görüşmecinin işine son verilmesi gibi müdahaleler yapılacaktır.
7. Firma alan koordinatörleri Üniversite proje koordinatörü ile yakın irtibat halinde olacak, düzenli bilgi akışı sağlayacaktır.
8. Üniversite hem veri kalitesinin sağlanması, hem de diğer sorunların çözülmesi için alan denetimleri yapacaktır. Programlı denetimler dışında rastgele denetimler de yapılacaktır. Rastgele denetimlerin bir kısmı alanda görüşmeleri izleme, bir kısmı ise görüşülen kişilerle görüşmeyi doğrulama şeklinde olacaktır.
9. Görüşmeciler, tabletlere girdikleri verileri aynı gün proje sunucusuna (server) yükleyeceklerdir. Verilerin her gün sunucuya yüklenmesi, standart kontrol algoritmaları kullanılarak her gün denetlenmesi, çıkan sorunların Üniversite’ye iletilmesi Firmanın sorumluluğunda olacaktır. Verilerin teknik aksaklıklar nedeniyle alanda çalışan görüşmeci tarafından sunucuya iletilememesi halinde Firma en kısa sürede sorunu çözecektir.
10. Verilerin güvenliği ve kişisel bilgilerin gizliliğinin sağlanması Üniversite ve Firmanın ortak sorumluluğundadır. Bu nedenle Firma toplanan verilerin tutulduğu tabletlerin güvenliği için gerekli tüm tedbirleri alacaktır.
11. Çalışmanın alan aşaması bittikten ve tüm veriler sunucuya yüklendikten sonra Firma, görüşme yapılan tabletlerde görüşme ölçeğinin bulunmayacağını, bu tarihten sonra görüşme ölçeğini, ilgili yazılım ya da verileri kullanmayacağını veya başka kişilerle veya kuruluşlarla paylaşmayacağını kabul eder.” düzenlemesi,
Yine aynı Şartname’nin “İşin yapılma yeri” başlıklı H bölümünde “1. Proje tüm Türkiye nüfusunu (12 NUTS bölgesini) temsil eden, 350 noktanın her birinden rastgele seçilen 20 hanede yürütülecektir. Bu nedenle alan çalışması Türkiye’nin her yöresinden çok sayıda il, ilçe veya köyü içerecektir…” düzenlemesi,
“İşin süresi, başlama-bitiş tarihi” başlıklı I bölümünde “1. İşin süresi, protokolün imzalanmasından itibaren başlar 15.05.2018 tarihinde biter, süre uzatımı verilmez.” düzenlemesi,
“İstihdam edilecek personel” başlıklı M bölümünde “1. Firma bu Teknik Şartnamede belirtilen görevlerin yapılması ve Üniversite ile gerekli koordinasyonun sağlaması için aşağıda belirtilen nitelikleri taşıyan bir (1) genel koordinatör, üç (3) alan koordinatörü, yeterli sayıda alan denetçisi (ekip başı), 100 görüşmeci, bir (1) veri tabanı uzmanı, bir (1) kontrolör ile bir (1) teknik destek elemanı çalıştıracaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.
İncelenmekte olan ihaleye altı istekli tarafından teklif verildiği, bu altı istekliden ikisinin teklifinin iş deneyim belgesine ilişkin idarece yapılan değerlendirme neticesinde değerlendirme dışı bırakıldığı, geriye kalan dört istekliden ikisinin teklifinin idarece hesaplanan sınır değerin altında olması nedeniyle kendilerinden aşırı düşük teklif açıklama talebinde bulunulduğu, açıklamalarının idarece uygun görülmemesi ve bütçe miktarlarının gerçekle örtüşmemesi nedeniyle tekliflerinin reddedildiği, başvuru sahibinin teklifinin İdari Şartname’nin 7.5.3’üncü maddesindeki “Teklifi oluşturan iş kalemleri detaylı olarak fiyatlandırılarak teklif ekinde sunulacaktır.” düzenlemeye istinaden değerlendirmeye tabi tutulduğu ve başvuru sahibinin teklifi ile ilgili olarak 19.02.2018 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararında “İdari şartnamenin 7.5.3. maddesinde istenmiş olan iş kalemlerinin detaylı olarak fiyatlandırdığı cetvelde, alan çalışmasına ayrılan bütçe, aşağıda açıklanan gerekçeler göz önüne alındığında gerçekçi bulunmadığı için değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.” ifadelerine yer verilerek teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, tek geçerli teklif sahibi olarak belirlenen Omega-Pro Pro. Araş. Gel. ve Dan. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği görülmüştür.
19.02.2018 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararında ihale konusu işin önemi ile ilgili olarak açıklamalar yapıldığı ve alan çalışması ile ilgili olarak da “Hedeflenen örneklem, Türkiye’deki toplam hanelerden 7000 tanesinde yaşayan birer yetişkindir. Bunun için rastgele 350 nokta seçilecek, her noktada proje ekibince belirlenecek 20’şer haneye gidilecektir. Seçimde köy/kent, erkek/kadın gibi tabakalamalar kullanılmayacağından, hedef örnekleme illerin çoğunun, büyük kent merkezlerinin tümünün çıkacağı tahmin edilebilir. Bu durumda, görüşmecilerin bir kısmı büyük kentlerde yerleşik olsa bile, çok sayıda şehirlerarası ve şehir-köy arası seyahatin gerekecek, bu seyahatler (ulaşılamayan kişilere ulaşmak için) birçok kez tekrarlanabilecektir. Sonuç olarak ulaşım masraflarının bütçede büyük yer tutması kaçınılmazdır.
Alan çalışması (veri toplanması) projenin en hayati bölümüdür. Sorumlu olduğumuz WMH Girişimi veri kalitesini etkileyebilecek en küçük bir aksaklığı bile anlaşmanın ihlali olarak kabul edeceğini bildirmiştir. Hem seçilen örneklemden sapma olmaması, hem de cevap oranının yüksek olması için birçok kural konmuştur. Bunlardan biri, ulaşılamayan bir haneye (red veya ulaşılamadı demeden önce) en az 10 ziyaret yapmış olma zorunluluğudur. Veri kalitesini yüksek tutmak için CIDI uygulayıcıları tarafından eğitilen, yüksek nitelikli görüşmecilerin seçilmesi planlanmıştır. Görüşmelerin 60-90 dakika civarında süreceği tahmin edilmektedir. Bu tahmini bir süredir ve ortalamadır; dolayısı ile daha uzun sürebileceği hesaplanmalıdır. Günün saatlerini görüşmenin süresine bölerek ortalama günlük görüşme sayısı hesaplanamaz. Projede hedeflenen kişilere ulaşmak, onları görüşmeye ikna etmek çok daha uzun zaman alacaktır. Bu açıdan düşünüldüğünde, görüşmeci başına günde iki görüşme bile çok iyimserdir. Bütün bu kuralları göz önünde bulunduran Sağlık Bakanlığı, Proje bütçemizin alan çalışması giderleri (görüşmeci ücreti, ulaşım, konaklama, yemek) için, teklif veren firmaların ayırdığı bütçeye oranla daha yüksek bir gider öngörmüştür.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hüküm ve açıklamalarından ihale komisyonunun verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre sınır değeri hesaplayacağı, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması talep edeceği, aşırı düşük teklif sahibi isteklilerin aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini mevzuatta belirtilen yöntemleri kullanarak açıklayabileceği, idarelerin de aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin mevzuattaki düzenlemeleri dikkate almaları gerektiği,
ayrıca teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra mevzuattaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin tekliflerinin geçerli kabul edilmesi gerektiği, hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle aşırı düşük tekliflerin reddedilemeyeceği anlaşılmaktadır.
İdari Şartname’nin 7.5.3’üncü maddesinde yapılan düzenleme ile teklifi oluşturan iş kalemlerinin detaylı olarak fiyatlandırılarak teklif ekinde sunulmasının yeterlik kriteri olarak belirlendiği, söz konusu düzenleme kapsamında iş kalemlerine ilişkin herhangi bir niceliksel veya niteliksel kritere de yer verilmediği, başvuru sahibi istekli tarafından da anılan düzenleme doğrultusunda iş kalemlerinin detaylı olarak fiyatlandırıldığı cetvelin teklif ile birlikte idareye sunulduğu, ek olarak idare tarafından yeterlik kriteri olarak istenilen belgelerin başvuru sahibi istekli tarafından sunulmadığına ilişkin herhangi bir değerlendirmenin de idarece yapılmadığı görülmüştür.
Ayrıca İdari Şartname’nin 35.1’inci maddesinde incelenmekte olan ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklifin teklif edilen fiyatların en düşüğü olarak belirleneceğinin düzenlendiği görülmüştür.
Kamu ihale mevzuatında ekonomik açıdan en avantajlı teklifin teklif edilen fiyatların en düşük olduğu ihalelerde idarece hesaplanan sınır değerin üzerinde teklif veren isteklilerin tekliflerinin veya incelenmekte olan ihalede idarece yapılan değerlendirmede olduğu gibi teklifin bir kısmının tutar olarak ihale dokümanında belirtilen düzenlemeleri karşılayıp karşılamayacağının idarece değerlendirilebilmesine ilişkin hüküm veya açıklama bulunmamaktadır.
Bu nedenle idareler tarafından mevzuattaki hükümler doğrultusunda sınır değer altında teklif veren aşırı düşük teklif sahibi isteklilerin ihale konusu işi yapılabilirliği irdelenebilecekken, sınır değer üzerindeki diğer teklif tutarları ile ihale konusu işin yapılabilirliğinin gerçekçi olup/olmadığının irdelenmesi mümkün bulunmamaktadır. Kaldı ki aşırı düşük teklif açıklamasının isteneceğinin düzenlendiği ihalelerde yeterlik kriterlerini karşılayan ve sınır değer altında teklif veren isteklilerin teklifleri bile açıklama istenilmeden doğrudan reddedilemezken, yeterlik kriterlerini karşılayan ve sınır değerin üstünde teklif veren istekliler açısından sunulan teklifin doğrudan reddedilmesi gibi bir durum söz konusu olamayacaktır.
Bu çerçevede, İdari Şartname’nin 35.1’inci maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin teklif edilen fiyatların en düşüğü olarak belirleneceğinin düzenlendiği, idarece hesaplanan sınır değerin 1.699.061,00 TL olduğu, başvuru sahibi Vera Araş. ve Ana. Dan. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin ise 1.949.000,00 TL olduğu, anılan isteklinin teklifinin idarece hesaplanan sınır değerin üzerinde olması nedeniyle, anılan istekli tarafından alan çalışmasına ayrılan bütçenin idare tarafından gerçekçi bulunmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasının yerinde olmadığı ve başvuru sahibinin teklifinin değerlendirmeye alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, başvuru sahibi Vera Araş. ve Ana. Dan. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
