İsteklilerin, aşırı düşük teklif açıklamalarında sahip oldukları iş makinelerini kullanmaları mevzuata uygun mudur?
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2019/053
Gündem No : 29
Karar Tarihi : 04.12.2019
Karar No : 2019/UY.II-1597
BAŞVURU SAHİBİ:
Evsa Taahhüt İnşaat Proje Mühendislik Müşavirlik Enerji Turizm Sanayi Ticaret Anonim Şirketi – Arpacı İnşaat Nakliyat Tur. Taah. Paz. San. Tic. Ltd. Şti – Mütevelli Yapı İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Karayolları Genel Müdürlüğü 15. Bölge Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/340864 İhale Kayıt Numaralı “İnebolu – Çatalzeytin, Abana – Bozkurt, Kastamonu – İhsangazi, (Kastamonu – Karabük) Ayr. – Boyalı – (Kurşunlu – Atkaracalar) Ayr. Yollarındaki Heyelanların Islahı ve Devrekani – Çatalzeytin Yolu Heyelan Önleme, Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları Genel Müdürlüğü 15. Bölge Müdürlüğü tarafından 20.08.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İnebolu – Çatalzeytin, Abana – Bozkurt, Kastamonu – İhsangazi, (Kastamonu – Karabük) Ayr. – Boyalı – (Kurşunlu – Atkaracalar) Ayr. Yollarındaki Heyelanların Islahı ve Devrekani – Çatalzeytin Yolu Heyelan Önleme, Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri” ihalesine ilişkin olarak Evsa Taahhüt İnşaat Proje Mühendislik Müşavirlik Enerji Turizm Sanayi Ticaret Anonim Şirketi – Arpacı İnşaat Nakliyat Tur. Taah. Paz. San. Tic. Ltd. Şti – Mütevelli Yapı İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığının 02.10.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 08.10.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.10.2019 tarih ve 43485 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.10.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/1276 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Genel Tebliğine aykırı olduğu, açıklamanın şu gerekçelerle reddedilmesi gerektiği;
a) Analizlerdeki girdi cinsleri ile miktarlarının, idare tarafından oluşturulan analizlerdeki girdi cinsleri ve miktarları ile uyuşmadığı, idarenin analiz formatına, birim fiyat tariflerine, yapım şartları ile teknik şartnameye aykırı olduğu,
b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatların listelenmediği gibi, kullanılan birim fiyatların da hatalı olduğu,
c) Açıklama istenilen iş kalemleri ayrıntılı analizlerinde yer alan kazı ve moloz nakli, kırmataş nakli, nervürlü çelik nakli, B.A. ve profil demiri nakli, sac nakli, gazbeton nakli, kum nakli, çimento nakli, ince sıva ve derz kumu nakli, kum ve kırmataş için ocak-konkasör arası taş nakli ile kum ve kırmataşın konkasörden iş başına nakli (10.000 m’den fazla) iş kalemlerine ait formüllerde hesaplama hataları yapıldığı,
ç) Motorin girdisine ait maliyet hesabında EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan ve ihale ilan/davet tarihi ile ihale tarihi (ihale tarihi hariç) arasında geçerli olan akaryakıt fiyatları dikkate alınmadığı, motorin maliyetinin EPDK fiyatının %90’ının altında olduğu, mazot birim fiyatının belirlenmesinde 0,820-0,845 kg/lt aralığından farklı katsayı ile litreden kilograma dönüşüm yapıldığı,
d) Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ve teklife dayanak teşkil eden Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 tutanaklarının mevzuata uygun düzenlenmediği, tekliflerdeki bilgiler ile tutanaklardaki bilgilerin uyuşmadığı, fiyat teklifi alınan firmaların faaliyet belgeleri ve sicil gazetelerinde söz konusu malzemeleri satma yetkileri bulunmadığı, fiyat teklifi verdikleri iş alanında faaliyet göstermedikleri, tutanakların yanlış geçici vergi beyanname dönemi için düzenlendiği, üzerlerinde gerekli ibarelerin bulunmadığı, meslek mensubu tarafından değil “Serbest Muhasebeci”ler tarafından kaşelenip imzalandığı, ihale konusu işte kullanılması öngörülen mal miktarının en az yarısı kadar alım yapılmadığı, Ek-O.8 tutanağında bulunan malzeme miktarlarının gerçeği yansıtmadığı, tutanaklarda bulunan birim fiyatlar ile analizlerde bulunan fiyatların birbiriyle örtüşmediği, tutanaklara tarih ve sayı verilmediği, her sayfası kaşelenip imzalanmadığı, tutanakların 1. sayfasında yer alan SMMM bilgileri ile ilgili meslek mensubunun kaşe bilgilerinin birbirini tutmadığı, tutanakların ekinde sunulması gereken ilgili meslek mensubuna ait “Faaliyet Belgesi” ile imza sirkülerinin sunulmadığı, sunulanların geçerlilik süresinin dolduğu,
e) Alış faturaları ile açıklama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu,
f) “800 mm Anma Çaplı, HDPE Esaslı Koruge Kanalizasyon Borusunun temini, nakli ve döşenmesi (Tip
5 )” iş kalemine ilişkin alınan fiyat teklifinin normal (HDPE tip 5 spiral sarımlı olmayan) 800mm kanalizasyon borusuna ilişkin olduğu HDPE tip 5 spiral sarımlı kanalizasyon borusu için teklif alınmış olması gerektiği,
g) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında fiyat teklifi alınan şirketlere ve kişilere ilişkin faaliyet belgelerinin, faaliyet alanlarını tevsik edici belgelerin, ilgili ruhsat ve izinlerin aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte sunulmadığı,
ğ) Alınan fiyat tekliflerinde, fiyat teklifi alınan malzemeler için malzeme ve nakliye bedellerinin ayrı ayrı hesaplanmadığı, fiyat teklifi alınan malzemenin temin yeri ile iş yeri arasındaki nakliye bedellerinin fiyatlara dâhil edilmediği, açıklama istenmeyen iş kalemlerinde verilen fiyatların teklif fiyatını düşürmek için alt limitin altında kaldığı,
h) K motorlu araç taşıma katsayısının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yayımlanan rayiç (10.110.1003 Her cins ve tonajda motorlu araç taşma katsayısı K 330,00 TL) bedelden düşük kullanıldığı, ayrıca idarece verilen nakliye mesafelerinden daha düşük mesafelerde kullanılan ocaklara ait herhangi bir itinerer ve işletme ruhsatı, işyeri açma ruhsatı, ÇED belgesi, ocak ruhsatı gibi uygunluk belgesi sunulmadığı,
ı) Açıklama istenilen iş kalemleri ayrıntılı analizlerinde yer alan makinelerin amortisman hesaplarının yanlış yapıldığı, makinelere ait evrakın yetkili meslek mensubunca mevzuata uygun olarak hazırlanıp onaylanmadığı, açıklama istenecek analiz girdilerindeki iş makinelerinin kapasitelerine ilişkin, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak herhangi bir belge sunulmayıp analizlerde belirtilen ve talep edilen kapasitedeki makinelerden daha az kapasiteye sahip makineler kullanılarak avantaj sağlandığı,
i) İhale tarihi itibariyle yürürlükte olan saatlik asgari işçilik ücretinin altında işçilik ücretlerinin analizlere yansıtıldığı, günlük çalışma sürelerinin işçilik giderlerini düşürmek amacıyla eksiltildiği,
j) Açıklama istenilmeyen analiz girdilerinde birim fiyatların 0,00-TL olarak hesaplamaya dâhil edildiği,
k) Plentmiks alt temel ve plentmiks temel malzemesi için ocak ile konkasör arası taş nakli mesafesi ile malzemenin konkasörden plentmikse nakli mesafelerinin idarenin yaklaşık maliyette esas aldığı mesafelerle uyumlu olmadığı, bu mesafelerin düşürüldüğü fakat düşürülme gerekçesini gösterir herhangi bir bilgi, belge veya tevsik edici evrak sunulmadığı,
l) İdare tarafından verilen nakliye formüllerinin kullanılmadığı, kullanılan formüllerin hangi kamu kurum ve kuruluşunun formülü olduğunun belirtilmediği,
m) Sunulan analizlerde nakliye girdileri için fiyat teklifi alındığı, ancak nakliye girdisinin fiyat teklifi alınarak tevsik edilemeyeceği,
n) KGM/2641/A-1 ve ÖZEL-ÜY2 iş kalemleri analiz girdilerinden olan konkasörün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2018-2019 yılı rayiçlerinde herhangi bir karşılığının bulunmadığı ve herhangi bir bedel yayımlanmadığı, konkasör analiz girdisi açıklama istenilen analiz girdisi olduğu halde rayiç bedeli için hiçbir tevsik edici belge sunulmadan, rayicin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiç bedellerinden düşük alındığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiçlerinde olmayan analiz girdisi için Kamu İhale Genel Tebliğine uygun başka bir tevsik edici belge sunulması gerektiği,
o) Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanmış rayiçlerle ilgili listenin, aşırı düşük teklif açıklaması ekinde sunulmadığı,
ö) S/06 ve S/11 iş kalemi analizlerinde yer alan beton harcı için, Karayolları Teknik Şartnamesinin “Yaş Karışım Hazırlanması” başlıklı 308.07.04.01 numaralı kısmında yer alan şartname hükmünün yerine getirilmesini imkânsız kılacak şekilde işin yapılacağı yerden çok uzak mesafede üretim yapan firmalardan fiyat teklifi alındığı, hazır beton harcı için alınan fiyat teklifinin piyasa fiyatlarına aykırı biçimde düşük olduğu, nakliye bedellerinin fiyata yansıtılmadığı,
p) Analiz ve yardımcı analizlerde kullanılan atölye ve iş makineleri için resmi kurum rayiçleri kullanılmadığı, satın alma, kiralama fiyat teklifleri ve kendi malı iş makinesi gösterilerek açıklama yapıldığı, iş makinelerinin fiyat teklifi ile açıklanmasının mevzuata aykırı olduğu, amortisman hesabının yanlış yapıldığı, analizde kullanılan iş makineleri ve atölye giderinin, idare analizindeki teknik özelliklerle aynı olmadığı, bu durumda makinelere ait motorin, yedek parça, amortisman v.s. katsayılarının değişeceği, dolayısıyla idare analizinin cinsi ve türünün değiştirildiği,
2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bilanço bilgileri tablosundaki bilanço rasyolarının yanlış hesaplandığı, yasal süresi içinde verilmiş son beyannameye göre değil düzeltilmiş beyannamelere göre hesaplama yapıldığı, söz konusu belgelerde meslek mensubu kaşesi ve TÜRMOB kaşesi ile imzasının yer almadığı,
3) İhale üzerinde bırakılan istekliyi temsile yetkili olan Lokman YALÇIN’ın sınırlı yetkiye sahip olduğu, sadece ihaleye katılmaya ve yapılacak sözleşmelerin yürütülmesi sürecindeki işlemleri yapmaya yetkisinin bulunduğu, ihale sürecini yürütmeye, bu kapsamda aşırı düşük teklif açıklaması yapmaya, imzalamaya yetkisinin bulunmadığı,
İhale üzerinde bırakılan istekli adına vekilinin ihaleye katıldığı ve vekile ait vekâletnamenin ve imza beyannamesinin sunulmadığı,
İdari Şartname’nin 7.1’inci maddesinde belirtilen belgelerin aynı Şartname’nin 7.7’nci maddesi uyarınca asıl veya noter onaylı suret olarak sunulması gerekirken asıl yerine suret olan belgelerin idareye ibraz edildiği ve “aslı idarece görülmüştür” şerhi taşıyan suretin sureti şeklinde sunulduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Yapım yönteminin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
…
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
…
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
…
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
…
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
…
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
…
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı: İnebolu-Çatalzeytin, Abana-Bozkurt, Kastamonu-İhsangazi, (Kastamonu-Karabük)Ayr.-Boyalı-(Kurşunlu-Atkaracalar)Ayr. Yollarındaki Heyelanların Islahı ve Devrekani-Çatalzeytin Yolu Heyelan Önleme, Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri
…
c) Miktarı (fiziki) ve türü: Toprak tesviye, sanat yapıları, ve üstyapı (BSK), – Birim fiyat teklif cetvelindeki miktarlar kadar
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Yapılacağı yer: İnebolu-Çatalzeytin Yolunun Muhtelif Kesimleri, Abana-Bozkurt Yolu Km:0+000-3+000 Arası, Kastamonu-İhsangazi Yolu Km:7+100-7+300 Arası, (Kastamonu-Karabük)Ayr.-Boyalı-(Kurşunlu-Atkaracalar) Ayr. Yolu Km:41+950-42+050 ile Km:43+920-44+020 Arası ve Devrekani-Çatalzeytin Yolu Km:61+550-65+667 Arası …” düzenlemesi,
Anılan şartnamenin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde; “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,
Aynı şartnamenin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,
“Diğer Hususlar” başlıklı 46’ncı maddesinde “… 46.3- Bu işte idareye ait Çuhadoruğu ve Çatak Taşocağı kullanılacaktır. Ancak yüklenici talep ederse özel şahıslara ait malzeme ocaklarını veya kendisinin temin edeceği taş ocağını kullanabilecektir. Temini teklif edilen ocakların gerekli şartları sağlaması ve idarece onaylanması gerekmektedir. Ariyet Ocağı,Depo yeri, , kum-çakıl ocağı, , su temin yeri, konkasör, mekanik plent, ve şantiye nin kurulacağı alanlar yüklenici firma tarafından temin edilecektir. Betonun santralde üretilmesi durumunda teklif birim fiyat aynen geçerli olup beton santralinin yeri yüklenici tarafından temin edilir.
46.4 Kabul edilen yeni ocaklar da artan nakliye mesafesi değişikliği nedeni ile ilave nakliye bedeli ödenmez. Teklif birim fiyatta değişiklik yapılmaz…” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde idare tarafından sınır değerin 40.882.287,48 TL olarak hesaplandığı, teklifi sınır değerin altında kalan 20 isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak belirlendiği ve 02.09.2019 tarihli ve E.235003-5, E.235007, E.235008-22 sayılı yazılarla, 19’undan, “… ayrıntılı analizleri verilen açıklama istenen iş kalemlerine ait maliyet bileşenleri ve açıklamalarınızın belgeleri ile birlikte bu yazımızın tarafınıza tebliğ tarihinden itibaren 5 (beş) iş günü içerisinde İhale Komisyonu Başkanlığına gönderilmesi gerekmektedir. Açıklama kapsamında fiyat teklifi bulunması halinde; fiyat teklifi dayanağı olan Ek-O.5 ve/veya Ek-O.6 belgelerinin de mevzuata uygun olarak açıklama ekinde sunulması gerekmektedir…” ifadesine yer verilmek suretiyle aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan açıklama talebi yazıları ekinde açıklama istenilen sıralı iş kalemleri listesinin (11 kalem) aşağıdaki şekilde verildiği, bahsedilen açıklama talebi yazıları ekinde ayrıca açıklama istenilmeyen analiz girdileri listesinin ve açıklama istenilen iş kalemlerine ait ayrıntılı analizlerin yer aldığı görülmüştür:
İş Kalemi No İş Kalemi/Grubu Adı
S/01 Her derinlikte, her cins ve klastaki zeminde, kuru veya suda drenaj, kanalizasyon hendeği ve duvar temeli kutu menfez, gido, mahmuz, taş dolgu ve tahkimat işleri temelleri ile menfez büzü ve kafa hendekleri ile bilumum kanalların dar derivasyon şeklindeki kısımlarının kazılması ve nakli (makine ile)
S/06 Her türlü inşaatta (kirişli ve kutu menfezler, köprüler, betonarme kazık hariç, plak ve kompozit menfezler dâhil) kuruda veya suda her dozda demirli beton (kullanılan her türlü malzeme ve nakliyeler dâhil) (C30/37 hazır beton harcı ile)
S/10 Ø 800 mm anma çaplı, HDPE esaslı koruge kanalizasyon borusunun temini, nakli ve döşenmesi (Tip
5 )
S/11 Ocak taşı ile moloz taş inşaat (C30/37 hazır beton harcı ile) (kullanılan her türlü malzeme ve nakliye dahil)
S/17 Her çapta yuvarlak demir ve nervürlü çeliğin; zati bedeli, yüklenmesi, taşınması, boşaltılması, istifi ve işçiliği
S/18 Ocak taşından 0-0,400 ton kategorideki taşlar ile tahkimatın yapımı (nakli dahil)
S/19 Ocak taşından 0,400-2 ton kategorideki taşlar ile tahkimatın yapımı (nakli dahil)
S/20 Ocak taşından 2-6 ton kategorideki taşlar ile tahkimatın yapımı (nakli dahil)
S/21 Ocak taşından 6-15 ton kategorideki taşlar ile tahkimatın yapımı (nakli dahil)
Ü/01 Plent – miks alttemel yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile) ve serim yerine nakli
Ü/02 Plent – miks temel yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile) ve serim yerine nakli
Söz konusu açıklama talebine Kayahan İnş. Taah. San Tic. A.Ş., Evsa Taahhüt İnşaat Proje Mühendislik Müşavirlik Enerji Turizm Sanayi Ticaret Anonim Şirketi – Arpacı İnşaat Nakliyat Tur. Taah. Paz. San. Tic. Ltd. Şti – Mütevelli Yapı İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı ve Acarmak İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi – Osman Acar İnşaat Gıda Enerji San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından cevap verilmiş, Acarmak İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi – Osman Acar İnşaat Gıda Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı hariç diğer isteklilerin açıklamaları idare tarafından uygun bulunmuş ve Kayahan İnş. Taah. San ve Tic. A.Ş. üzerinde ihale bırakılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan istekli Kayahan İnş. Taah. San ve Tic. A.Ş.nin aşırı düşük teklif açıklamasının başvuru sahibi tarafından iddia edilen hususlar bakımından incelenmesi neticesinde;
a) b) i) j) o) Analizlerdeki girdi cinsleri ile miktarlarının, idare tarafından oluşturulan analizlerdeki girdi cinsleri ve miktarları ile uyuşmadığı, idarenin analiz formatına, birim fiyat tariflerine, yapım şartları ile teknik şartnameye aykırı olduğu; kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatların listelenmediği gibi, kullanılan birim fiyatların da hatalı olduğu; ihale tarihi itibariyle yürürlükte olan saatlik asgari işçilik ücretinin altında işçilik ücretlerinin analizlere yansıtıldığı, günlük çalışma sürelerinin işçilik giderlerini düşürmek amacıyla eksiltildiği; açıklama istenilmeyen analiz girdilerinde birim fiyatların 0,00-TL olarak hesaplamaya dâhil edildiği; kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanmış rayiçlerle ilgili listenin aşırı düşük teklif açıklaması ekinde sunulmadığı iddialarına ilişkin yapılan inceleme neticesinde;
Yapılan incelemede, sunulan analizlerde idare tarafından verilen miktarların ve girdi cinslerinin aynen kullanıldığı; analizlerin idarenin analiz formatına ve birim fiyat tariflerine uygun olduğu; kullanılan rayiçlerin kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan 2019 yılı rayiçleri olduğu, konkasör için ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2015 yılı rayicinin güncellenmiş bedelinin kullanıldığı; kullanılan bu rayiçlerin hangi girdilerde kullanıldığının ilgili ayrıntılı analiz girdisinde açık bir şekilde gösterildiği, dolayısıyla rayiçlerin liste halinde sunulmasının istenilmesinde gözetilen amacın yerine getirildiği; saatlik asgari işçilik ücretinin 2019 yılı için geçerli saatlik asgari ücret tutarı olan 11,37 TL (85,28 / 7,5 = 11,37) öngörüldüğü; idare tarafından verilen işçilik miktarlarının aynen kullanıldığı; açıklama istenilmeyen analiz girdilerinde de muhtelif tutarların öngörüldüğü, 0 TL olarak hesaplamaya dâhil edilmediği anlaşıldığından iddialar yerinde bulunmamıştır.
c) h) k) l) m) iddialarına ilişkin yapılan inceleme neticesinde;
İdare tarafından iş kalemlerinde yer alan nakliye girdilerinden:
“07.005/K-1 Sanat Y.K” girdi numaralı “Sanat yapıları kazının depoya taşınması M=200m F=0,00034*K*karekök(M)-0,0026*K”,
“07.006/K Taş nakli” girdi numaralı “Taş nakli M=38 Km F=K*(,0007*M+,01)*Y*A”,
“07.006/K Taş ton” girdi numaralı “Taş nakli M=38 Km F=K*(,0007*M+,01)*A”,
“07.006/K PMAT nakli” girdi numaralı “Plent-miks alttemelin yola nakli M=38 Km F=K*(,0007*M+,01)*A” girdilerinde açıklama istenildiği;
“07.005/K Konk.arkası” girdi numaralı “Konkasör arkasına taş nakli 200 m”,
“07.005/K su nakli” girdi numaralı “Su nakli 1000 m”,
“07.005/K PMAT-PMT” girdi numaralı “Agreganın Konkasörden-Plente nakli 250 m”,
“40.115.1186” girdi numaralı “290000 Mt. mesafeye nakliye fiyatı”,
“Demir nakli” girdi numaralı “Demir nakli M=163 Km” girdilerinde ise açıklama istenilmediği anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde açıklama istenilen nakliye girdilerinin hepsinde taşıma mesafesi olarak idarenin isteklilere verdiği ayrıntılı analiz girdilerinde belirlediği mesafelerin kullanıldığı, iş kalemlerinde yer alan taşıma formüllerinin de idare tarafından isteklilere verilen ayrıntılı analiz girdilerinde yer alan formüller ile birebir aynı olduğu, hesaplamaların doğru yapıldığı, bu itibarla anılan istekli tarafından daha yakın mesafeli bir taş ocağı kullanılacağı belirtilmediği gibi taşıma mesafelerinin de düşük gösterilmediği anlaşılmıştır. Ayrıca İdari Şartname’nin aktarılan 46.3’üncü maddesinde düzenlendiği üzere isteklilerin dilerse idare malı taş ocaklarını da kullanabileceği ve anılan isteklinin de idare malı taş ocağından farklı bir taş ocağını kullanacağını beyan etmediği dikkate alındığında, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kullanacağı taş ocağını ayrı olarak belgelendirme mecburiyeti de bulunmadığı, K motorlu araç taşıma katsayısında 2019 yılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiç değeri olan 330 TL’nin kullanıldığı, nakliye girdileri için herhangi bir fiyat teklifi alınmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin (1.c), (1.h), (1.k), (1.l) ve (1.m) maddelerinde belirtilen iddiaları yerinde bulunmamıştır.
ı) n) p) iddialarına ilişkin yapılan inceleme neticesinde;
(1.ı) iddiasında yer alan makinelerin amortisman hesaplarının yanlış yapıldığı, makinelere ait evrakın yetkili meslek mensubunca mevzuata uygun olarak hazırlanıp onaylanmadığı, açıklama istenecek analiz girdilerindeki iş makinelerinin kapasitelerine ilişkin, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak herhangi bir belge sunulmayıp analizlerde belirtilen ve talep edilen kapasitedeki makinelerden daha az kapasiteye sahip makineler kullanılarak avantaj sağlandığı iddiası,
(1.n) iddiasında yer alan KGM/2641/A-1 ve ÖZEL-ÜY2 iş kalemleri analiz girdilerinden olan konkasörün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2018-2019 yılı rayiçlerinde herhangi bir karşılığının bulunmadığı ve herhangi bir bedel yayımlanmadığı, konkasör analiz girdisi açıklama istenilen analiz girdisi olduğu halde rayiç bedeli için hiçbir tevsik edici belge sunulmadan, rayicin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiç bedellerinden düşük alındığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiçlerinde olmayan analiz girdisi için Kamu İhale Genel Tebliğine uygun başka bir tevsik edici belge sunulması gerektiği iddiası ve
(1.p) iddiasında yer alan analiz ve yardımcı analizlerde kullanılan atölye ve iş makineleri için resmi kurum rayiçleri kullanılmadığı, satın alma, kiralama fiyat teklifleri ve kendi malı iş makinesi gösterilerek açıklama yapıldığı, iş makinelerinin fiyat teklifi ile açıklanmasının mevzuata aykırı olduğu, amortisman hesabının yanlış yapıldığı, analizde kullanılan iş makineleri ve atölye giderinin, idare analizindeki teknik özelliklerle aynı olmadığı, bu durumda makinelere ait motorin, yedek parça, amortisman v.s. katsayılarının değişeceği, dolayısıyla idare analizinin cinsi ve türünün değiştirildiği iddiasına ilişkin yapılan inceleme neticesinde;
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde 10.120.1004 poz numaralı “Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 HP (21/2Yd3)” girdisi ve 10.120.1023 poz numaralı “Kompresör (210 cfm’lik kompresör+hortum ve tabancalar)” girdisi için amortisman hesabı yapıldığı, diğer iş makineleri için kamu kurum ve kuruluşlarının 2019 yılı rayiçlerinin, konkasör için ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2015 yılı rayicinin güncellenmiş bedelinin kullanıldığı, herhangi bir iş makinesi için fiyat teklifi alınmadığı görülmüştür. Bu itibarla, anılan istekli tarafından açıklama istenilen analiz girdilerinde yer alan iş makinelerini tanımlayan teknik isimlendirme ile bire bir aynı teknik isimlendirmeye sahip iş makinelerine ilişkin açıklamaların yapıldığı, bu teknik isimlendirmelerin iş makinelerinin başka niteliklere sahip iş makineleri ile karıştırılmasına mani olacak şekilde tekil belirlendiği anlaşıldığından analizlerde belirtilen ve talep edilen kapasitedeki makinelerden daha az kapasite veya farklı teknik özelliklere sahip makineler kullanılarak avantaj sağlandığı iddiası yerinde bulunmamıştır.
İsteklilerin, aşırı düşük teklif açıklamalarında sahip oldukları iş makinelerini kullanmalarında mevzuata aykırılık bulunmadığı, isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanı ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik etmesi gerektiği,
aşırı düşük teklif açıklamasında, sahip olduğu makineyi kullanan istekliye, kullandığı makinenin bir maliyeti olduğu, söz konusu maliyetin ise belgelere dayalı olarak açıklanması gerektiği, bu kapsamda aşırı düşük teklif açıklamasında sahip olduğu makinenin kullanılması ve söz konusu makinenin amortisman ömrünü tamamlamış olması durumunda dahi anılan makineye ilişkin; yedek parça, tamir, bakım, sermaye faizi, sigorta, montaj, demontaj giderleri için ayrı bir maliyet öngörülmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Bu açıklama çerçevesinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin 10.120.1004 poz numaralı ekskavatör ve 10.120.1023 poz numaralı kompresörü kendi malı olarak belirttiği ve bu iş makinelerinin amortisman ömrünü tamamladığına ilişkin Yeminli Mali Müşavir onaylı “Tespit Raporu” başlıklı belgeyi sunduğu görülmüştür.
Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan “Yol, Köprü, Tünel, Bitümlü Kaplamalar, Bakım ve Trafik İşlerine Ait Fiyat Analizleri” kitabı incelendiğinde;
Ekskavatöre ilişkin 10.120.1004 rayicinde;
Amortisman 0,000063 A
Yedek Parça 0,000033 A
Tamir, Bakım 0,000008 A
Sermaye Faizi, Sigorta 0,000023 A
Nakil, Montaj, Demontaj 0,000010 A
Toplam 0,000137 A
Girdilerinin bulunduğu, 10.120.1004 poz numaralı ekskavatörün 2019 yılı rayicinin ise 600.000,00 TL olduğu,
Kompresöre ilişkin 10.120.1023 rayicinde;
Amortisman 0.000133 A
Yedek parça 0.000071 A
Tamir, Bakım 0.000017 A
Sermaye Faizi, Sigorta 0.000037 A
Nakil, Montaj, Demontaj 0.000016 A
Toplam 0.000274 A
Girdilerinin bulunduğu, 10.120.1023 poz numaralı kompresörün 2019 yılı rayicinin ise 62.000,00 TL olduğu görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından 10.120.1004 poz numaralı ekskavatörün makine analizinde yer alan amortisman değerinin analiz toplamı olan 0,000137 değerinden çıkartılması sonucunda (0,000137-0,000063) 0,000074 değerinin elde edildiği, diğer bir ifadeyle, ekskavatöre ait amortisman gideri dışında kalan yedek parça, tamir, bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj giderleri toplamına ilişkin giderlerin dikkate alındığı, 10.120.1004 poz numaralı ekskavatör girdisine ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2019 yılı için yayımlanan 600.000,00 TL rayiç fiyatın, anılan iş makinesinin toplam bedeli içinde amortisman bedelinin düşülmesi sonucu bulunan ve iş makinesi rayiç fiyatı içindeki yedek parça, tamir, bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj giderlerinin oransal yüzdesini veren 0,54015 (0,000074/0,000137=0,5401) ile çarpımı sonucunda 324.090,00 TL (600.000,00 x 0,54015= 324.090,00 TL) tutarın, ekskavatöre ait yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj giderleri karşılığı olarak açıklamalar kapsamında kullanıldığı,
Aynı hesaplama yönteminin 10.120.1023 poz numaralı kompresör için de kullanıldığı; kompresörün makine analizinde yer alan amortisman değerinin analiz toplamı olan 0,000274 değerinden çıkartılması sonucunda (0,000274-0,000133) 0,000141 değerinin elde edildiği, diğer bir ifadeyle, kompresöre ait amortisman gideri dışında kalan yedek parça, tamir, bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj giderleri toplamına ilişkin giderlerin dikkate alındığı, 10.120.10023 poz numaralı kompresör girdisine ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2019 yılı için yayımlanan 62.000,00 TL rayiç fiyatın, anılan iş makinesinin toplam bedeli içinde amortisman bedelinin düşülmesi sonucu bulunan ve iş makinesi rayiç fiyatı içindeki yedek parça, tamir, bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj giderlerinin oransal yüzdesini veren 0,5146 (0,000141/0,000274=0,5146) ile çarpımı sonucunda 31.905,20 TL (62.000,00 x 0,5146= 31.905,20 TL) tutarın, kompresöre ait yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj giderleri karşılığı olarak açıklamalar kapsamında kullanıldığı söz konusu açıklamalarda mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Konkasör analiz girdisi açıklama istenilen analiz girdisi olduğu halde rayiç bedeli için hiçbir tevsik edici belge sunulmadan rayicinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiç bedellerinden düşük alındığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiçlerinde olmayan analiz girdisi için Kamu İhale Genel Tebliğine uygun başka bir tevsik edici belge sunulması gerektiği iddiasına ilişkin yapılan incelemede;
İdare tarafından açıklama istenilecek iş kalemi girdileri arasında 03.030 poz numaralı “Konkasör (Primer 15×24 inç + sekonder 24×16 inç eleme ve yükleme tertibatlı 25 m3/saat 2 inç randımanlı)” girdisine yer verilmiştir. Söz konusu girdiye ilişkin bu poz numarası ve tanımla yer alan rayiç, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2016 yılından itibaren birim fiyat ve rayiçlerden kaldırılmış yerine 10.120.1042 poz numaralı “Konkasör (120-150 m3/sa -215 HP)” rayici ikame edilmiştir (2019 yılı birim fiyatı 780.000,00 TL). İdare tarafından 03.030 poz numaralı 2015 yılı konkasör rayicinin güncellenmiş değeri olarak 280.939,00 TL değerinin yaklaşık maliyet hesabında kullanıldığı, ihale üzerinde bırakılan istekli ve başvuru sahibi tarafından da aynı tutarların anılan iş makinesi rayici olarak kullanıldığı anlaşıldığından iddia yerinde bulunmamıştır.
ç) Motorin girdisine ait maliyet hesabında EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan ve ihale ilan/davet tarihi ile ihale tarihi (ihale tarihi hariç) arasında geçerli olan akaryakıt fiyatları dikkate alınmadığı, motorin maliyetinin EPDK fiyatının %90’ının altında olduğu, mazot birim fiyatının belirlenmesinde 0,820-0,845 kg/lt aralığından farklı katsayı ile litreden kilograma dönüşüm yapıldığı iddiasına ilişkin yapılan inceleme neticesinde;
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde akaryakıt girdisi maliyeti için Lifepet 10.08.2019 ve 17.08.2019 tarihli Kastamonu bölgesi motorin pompa fiyatı olan 5,6855 TL’nin öngörüldüğü, KDV dahil olan bu pompa fiyatından KDV’nin düşülerek 4,8182 TL KDV hariç motorin litre fiyatına ulaşıldığı, 0,820 – 0,845 motorin litre/kg dönüşüm katsayı aralığından 0,840 katsayısı kullanılmak suretiyle 4,8182 TL olan KDV hariç motorin litre fiyatından 5,7360 TL KDV hariç motorin kilogram fiyatına ulaşıldığı ve Tebliğ’in aktarılan 45.1.13.14’üncü maddesi açıklamasına uygun şekilde motorin kg fiyatı 0,9 ile çarpılarak 5,1624 TL motorin kg. fiyatının bulunduğu ve 5,17 TL motorin fiyatının açıklama kapsamında sunulan ayrıntılı analizlerde kullanıldığı anlaşılmıştır. Anılan isteklinin kullandığı akaryakıt bayi fiyatının EPDK’nın sitesinden teyit edilmesi sonucunda yapılan hesaplamalar ve litre/kg dönüşümünde de herhangi bir mevzuata aykırılık görülmediğinden başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
d) e) f) g) ğ) iddialarına ilişkin yapılan inceleme neticesinde;
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde sadece aşağıda yer verilenler girdilerde fiyat teklifi alındığı, iddiaya konu diğer girdilerde (yuvarlak yapı odunu ikinci sınıf çam ve çam kerestesi ikinci sınıf girdilerinde) ise kamu kurum ve kuruluşlarının rayiçlerinin kullanıldığı görülmüştür:
10.450.1963 girdi numaralı “Ø 800 mm spiral sarımlı yeraltı yağmur suyu ve kanalizasyon borusu (HPDE) Tip5” için Şemsettin Yılmaz İnşaat ve Malzemeleri Üretim Pazarlama İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nden,
10.130.1506 girdi numaralı “C30/37 beton harcı, gri renkte, normal hazır beton harçları (TS EN 206-1+A1)” için AHZ İnşaat Madencilik Yapı Kimyasalları San. ve Tic. A.Ş.den,
10.130.1704 girdi numaralı “Beton çelik çubuğu, nervürlü 8-12mm (S420, B420B-C, B500B-C)” için Neden İnşaat A.Ş.den,
10.130.1705 girdi numaralı “Beton çelik çubuğu, nervürlü 14-32mm (S420, B420B-C, B500B-C)” için Neden İnşaat A.Ş.den,
10.160.1003 girdi numaralı “Amonyum nitrat, fuel-oil karışımı” için Orica Nitro Patlayıcı Maddeler San. ve Tic. A.Ş.den fiyat teklifleri alındığı, herhangi bir alış faturası ile açıklama yapılmadığı, fiyat teklifi alınan şirketlere ve kişilere ilişkin faaliyet belgelerinin, faaliyet alanlarını tevsik edici belgelerin, ilgili ruhsat ve izinlerin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulması gerektiği yönünde herhangi bir açıklamaya Tebliğ’de yer verilmediği, fiyat tekliflerinin teklife konu malzemelerin iş yerine teslim fiyatlar olduğunun belirtildiği anlaşıldığından başvuru sahibinin (1.e), (1.g) ve (1.ğ) iddiaları yerinde bulunmamıştı
r.
“Ø 800 mm spiral sarımlı yeraltı yağmur suyu ve kanalizasyon borusu (HPDE) Tip5”, “C30/37 beton harcı, gri renkte, normal hazır beton harçları (TS EN 206-1+A1)” ve “Amonyum nitrat, fuel-oil karışımı” girdileri için fiyat teklifi alınan firmaların unvanlarından fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterdiği; “Beton çelik çubuğu, nervürlü 8-12mm” ve “Beton çelik çubuğu, nervürlü 14-32mm” girdileri için ise fiyat teklifi alınan firmaya ilişkin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi internet sitesi üzerinden yapılan incelemede firmanın fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterdiği anlaşıldığından fiyat teklifi alınan firmaların fiyat teklifine konu alanda faaliyet göstermediği, söz konusu malzemeleri satma yetkilerinin bulunmadığı iddiası yerinde bulunmamıştır.
Başvuru sahibinin (1.d) iddiasında yer alan diğer iddialara ilişkin ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesi neticesinde:
Fiyat tekliflerinin üzerinde, mevzuat gereği yazılması gereken beyanların tam ve doğru şekilde yazıldığı; fiyat tekliflerinin dayanağı olarak herhangi bir EK-O.5, EK-O.7 veya EK-O.8 tutanaklarının sunulmadığı, EK-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanaklarının mevzuata uygun şekilde sunulduğu, son geçici vergi beyanname dönemine ait olduğu; imzaya yetkili kişiler ve meslek mensupları tarafından her sayfası imzalanıp kaşelendiği; kaşeleme işleminin meslek mensubu tarafından tarih/sayı verilmek suretiyle yapıldığı; tutanakların ekinde sunulması gereken ilgili meslek mensubuna ait ihale tarihi itibariyle geçerli faaliyet belgeleri ile imza sirkülerlerinin sunulduğu; fiyat tekliflerinin aşırı düşük teklif açıklaması ayrıntılı analizlerinde fiyat teklif alındığı belirtilen girdilere ilişkin olduğu; analizlerde yer alan fiyatlar ile fiyat tekliflerinde belirtilen fiyatların birbiriyle aynı olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin (1.d) iddiası yerinde bulunmamıştır.
Başvuru sahibinin (1.f) iddiasında belirtilen “800 mm Anma Çaplı, HDPE Esaslı Koruge Kanalizasyon Borusunun temini, nakli ve döşenmesi (Tip
5 )” iş kalemine ilişkin alınan fiyat teklifinin normal (HDPE tip 5 spiral sarımlı olmayan) 800mm kanalizasyon borusuna ilişkin olduğu HDPE tip 5 spiral sarımlı kanalizasyon borusu için teklif alınmış olması gerektiği iddiasına ilişkin yapılan incelenmesi neticesinde:
İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı ekinde isteklilere verilen ayrıntılı analizlerde iddia konusu girdinin adı “Ø 800 mm spiral sarımlı yeraltı yağmur suyu ve kanalizasyon borusu (hpde) tip 5” şeklinde belirtilmiş olup, girdi adında yer alan teknik belirlemenin farklı bir üretim standardına tâbi olarak üretilmiş başka bir ürünle karıştırılmaya mani olacak şekilde tekil belirlenmiş bir adlandırma olacağı dikkate alındığında ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin fiyat teklifi aldığı malzemenin adının da aynı şekilde “ø 800 mm spiral sarımlı yeraltı yağmur suyu ve kanalizasyon borusu (hpde) tip 5” olduğu görüldüğünden, farklı bir kanalizasyon borusu için teklif alındığı iddiası yerinde bulunmamıştır.
ö) S/06 ve S/11 iş kalemlerinde yer alan beton harcı için, Karayolları Teknik Şartnamesinin “Yaş Karışım Hazırlanması” başlıklı 308.07.04.01 numaralı kısmında yer alan şartname hükmünün yerine getirilmesini imkânsız kılacak şekilde işin yapılacağı yerden çok uzak mesafede üretim yapan firmalardan fiyat teklifi alındığı, hazır beton harcı için alınan fiyat teklifinin piyasa fiyatlarına aykırı biçimde düşük olduğu, nakliye bedellerinin fiyata yansıtılmadığı, iddiasına ilişkin yapılan inceleme neticesinde;
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde iddia konusu 10.130.1506 girdi numaralı “C30/37 beton harcı, gri renkte, normal hazır beton harçları (TS EN 206-1+A1)” için Elazığ adresli AHZ İnşaat Madencilik Yapı Kimyasalları San. ve Tic. A.Ş.den alınmış fiyat teklifi ve dayanağı satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) sunulduğu, fiyat teklifinin üst yazısında anılan firma tarafından “… işi için proje mahallinde karayolları teknik şartnamesine uygun üreterek teslim edeceğimiz C 30/37 beton harcı…” ifadesine yer verildiği, fiyat teklifinde ise “KDV Hariç işyeri teslim fiyatımızdır” ifadesine yer yerildiği anlaşılmıştır.
İdarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde gönderilen analizler içerisinde; S/06 poz numaralı “Her türlü inşaatta (kirişli ve kutu menfezler, köprüler, betonarme kazık hariç, plak ve kompozit menfezler dâhil) kuruda veya suda her dozda demirli beton (kullanılan her türlü malzeme ve nakliyeler dâhil) (C30/37 hazır beton harcı ile)” iş kalemi ile S/11 poz numaralı “Ocak taşı ile moloz taş inşaat (C30/37 hazır beton harcı ile) (kullanılan her türlü malzeme ve nakliye dahil)” analizi incelendiğinde; alt analiz girdisi olarak “10.130.1506” poz numarası ile “C30/37 Beton Harcı, Hazır Beton Harçları (TS EN 206-1 +A1)” isimli analiz girdisine m3birimi ile yer verildiği,
S/06 iş kalemine ilişkin birim fiyat tarifinin “Projesine göre ve KTŞ’nin ilgili kısmındaki esaslar ve şartlar dahilinde, İdarece verilecek talimata uygun olarak, her türlü inşaatta (kirişli ve kutu menfezler, köprüler, betonarme kazık hariç, plak ve kompozit menfezler dahil) kuruda veya suda C30/37 sınıfında hazır beton harcı ile demirli beton yapılması
Birim Fiyata Dâhil Olan Masraflar:
Suyun, gerekiyorsa kimyasal kür malzemesinin, istenilen yüzey özelliğine sahip kalıp ve kaplama malzemelerinin ve kullanılması halinde kimyasal ve mineral katkı maddelerinin iş başında temini, kalıbın ve her türlü takviyenin yapılması, İdarenin onayladığı beton karışım dizayn raporu doğrultusunda hazırlanan C 30/37 sınıfında hazır betonun; iş başında, temini, inşaat yerindeki her türlü yüklenmesi, yatay ve düşey taşınması, boşaltılması, numune alınması, serilmesi, sıkıştırılması, su veya gerektiğinde her türlü kür malzemesi kullanılarak kürünün yapılması, sıcaktan ve soğuktan korunması, labaratuvar hizmetleri, derz ve mafsalların yapılması ve bunlara dolgu malzemesi ile su tutucuların konulması, kalıp ve takviyelerinin sökülmesi, katran badana yapılması çalışma güçlüğü ile aşağıda “Teklif Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar” başlığı altında sayılanlar dışında kalan diğer bütün işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, makine, alet ve araç giderleri ile yüklenici kârı ve genel masraflar.
Birim Fiyata Dâhil Olmayan Masraflar:
İnşaat bünyesine giren demirin bedeli, demir işçiliği, demirin işbaşına kadar taşınması, demirin yüklenmesi, boşaltılması, depolanması, muhafazası bedelleri
Ölçü:
Tatbik projesi ebatları üzerinden hesaplanan metreküp cinsinden hacmidir.
Ödeme:
Birim Fiyat Teklif Cetvelinde, Poz S/06’daki « Her türlü inşaatta (Kirişli ve Kutu menfezler, köprüler, betonarme kazık hariç, plak ve kompozit menfezler dahil) kuruda veya suda her dozda demirli beton.( Kullanılan her türlü malzeme ve nakliyeler dahildir) (C30/37 Hazır beton harcı ile) » m3 teklif birim fiyatı üzerinden yapılır.
Not:
1-Dökülmüş betonda teknik bakımdan kabulünde sakınca olmayan boyut noksanlıkları var ise bunlardan doğan hacim, projeye göre hesaplanan hacimden çıkartılır…” şeklinde yapıldığı,
S/11 iş kalemine ilişkin birim fiyat tarifinin “Projesine göre, KTŞ’nin ilgili kısmındaki esaslar ve şartlar dâhilinde, ocak taşından C 30/37 sınıfı hazır beton harcı ile temel ve elevasyonlarda moloz taş inşaat yapılması.
Birim Fiyata Dâhil Olan Masraflar:
Moloz taşın; ocaktan çıkarılması, vasıtalara yüklenmesi, iş başına taşınması, iş yerinde boşaltılması, suyun iş başında temini, kullanılması, moloz taşların hazırlanması, inşaat yerindeki her türlü yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşıma, şablon, çalışma sehpası ve malzeme indirme düzeni için gerekli malzemelerin temini ve yapılması, C 30/37 sınıfı hazır beton harcının iş başında temini, projesine göre kuruda ve/veya su içinde duvarın örülmesi, gerekli yerlerde barbakan yapılması, duvar cephelerinin muntazam görünmesini sağlamak maksadıyla yapılan işler, priz müddetince duvarın sulanması, her türlü malzeme zayiatı ile aşağıda “Birim Fiyata Dâhil Olmayan Masraflar” başlığı altında sayılanlar dışında kalan diğer bütün işlerin yapılması için gerekli olan her türlü işçilik, malzeme, makine, alet ve araç giderleri ile yüklenici karı ve genel masraflar.
Birim Fiyata Dâhil Olmayan Masraflar:
Birim fiyata dâhil olmayan masraf yoktur.
Ölçü:
Moloz taş inşaatın, proje ebadı üzerinden hesaplanan metreküp cinsinden hacmidir.
Ödeme:Birim Fiyat Teklif Cetvelinde, Poz S/11’deki « Ocak taşı ile moloz taş inşaat (C30/37 Hazır Beton Harcı İle) (Kullanılan Her türlü malzeme ve nakliye dahil) » m3 teklif birim fiyatı üzerinden yapılır.” şeklinde yapıldığı, analiz kapsamında nakliyeye ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmediği görülmüştür.
Anılan beton girdisi için sunulan fiyat teklifinde yer alan fiyatın geçerliliğinin, nakliye formülü vasıtasıyla yapılan hesaplama ile değerlendirilerek alınan fiyat teklifinin gerçekçi görülmemesinin kamu ihale mevzuatı açısından imkânı bulunmamaktadır. Bu itibarla, isteklinin açıklamalarının C30/37 beton girdisi için alınan fiyat teklifinin nakliye bedeli sebebiyle gerçekçi olmadığı gerekçesiyle uygun bulunmaması gerektiği iddiası yerinde bulunmamıştır.
Aktarılan İdari Şartname düzenlemesinden ihale konusu işin Kastamonu’da yapılacağı, anılan istekli tarafından sunulan fiyat teklifinde yer verilen “… işi için proje mahallinde karayolları teknik şartnamesine uygun üreterek teslim edeceğimiz C 30/37 beton harcı…” ifadesinden beton harcının proje mahallinde beton tesisi kurularak imal edileceği anlaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesi uyarınca, teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerektiği, bu kapsamda üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifler ile de açıklama yapılabileceği, teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, fiyat teklifinin dayanağı olarak teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenleneceği, dolayısıyla mevzuat uyarınca fiyat teklifleri ile maliyetler veya satışlar üzerinden açıklama yapılabileceği anlaşılmaktadır.
Bu çerçevede anılan isteklinin açıklamaları incelendiğinde, fiyat teklifinde işin yapılacağı yerde beton santrali kurulacağının belirtildiği ve satışlar üzerinden açıklama yapılan fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden Ek.O-6 satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu tespit edilmiştir. Ancak açıklama kapsamında fiyat teklifine konu beton santralinin kurulumunu tevsik eder hiçbir bilgi ve belgeye yer verilmediği, fiyat teklifine ilişkin tutanakta beton santrali kurulumunu oluşturan nakliye, malzeme, makine gibi maliyet bileşenlerinin de gösterilmediği, sadece C30/37 beton harcının satışına ilişkin açıklama yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle bahse konu fiyat teklifinin, önemli bir maliyet teşkil eden beton santrali kurulum ve nakli giderlerini de gösterecek şekilde düzenlenmesi ve maliyetler üzerinden açıklama yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Zira işin gerçekleştirilmesi açısından beton santralinin kurulum maliyeti yanında çimento, agrega, katkı maddesi ve suyun birlikte beton tesisinde karıştırılarak beton imalinin yapılması ve taze betonun transmikserlere yüklenerek döküm yerine taşınmasının esas olduğu, ancak fiyat teklifinin söz konusu maliyet bileşenlerini de içerecek şekilde maliyetlere dayalı şekilde oluşturulmadığı, sunulan satış tutarı tespit tutanağının bu haliyle söz konusu fiyat teklifini tevsik eder içerikte olmadığı, sonuç olarak anılan istekli tarafından C30/37 beton harcı girdisi için fiyat teklifi ve dayanağı satış tutarı tespit tutanağı ile yapılan açıklamanın uygun olmadığı anlaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliki’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;
a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,
b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,
her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.
(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi,
sunar.
(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.
(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur…
(9) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin 7.4.2’nci maddesinde “İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri.
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y)
sunmaları gerekmektedir.
Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur…
İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklif dosyasının incelenmesi neticesinde, Yeminli Mali Müşavir tarafından kaşelenip, imzalanarak usulüne uygun bir şekilde onaylanan:
Kurumlar Vergisi Beyannamesi kapsamında 2018 ve 2017 yılı ayrıntılı bilanço ve gelir tablosu,
31.12.2018 tarihli bir ayrıntılı bilanço,
Standart Form-KİK024.1/Y Bilanço Bilgileri Tablosu sunulduğu, sunulan bilanço bilgileri üzerinden yapılan hesaplamada 2018 yılı cari oranının 3,89; öz kaynak oranının 0,159; kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,25 olduğu, söz konusu rasyoların aktarılan Yönetmelik hükmünde belirtilen asgari oranları sağladığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliki’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlık 31’inci maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında idareler; belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini isterler. Bu kapsamda sunulan fatura örnekleri de asıl olarak kabul edilir. Adaylar veya istekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale veya son başvuru tarihinden önce idare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşülen suretlerini başvuruları veya teklifleri kapsamında sunabilirler. Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur…” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin 7.7’nci maddesinde “Belgelerin sunuluş şekli
7.7.1. İstekliler, yukarıda sayılan belgelerin aslını veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örneklerini vermek zorundadır…
7.7.3. İstekliler, istenen belgelerin aslı yerine ihale tarihinden önce İdare tarafından “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şekilde şerh düşülen suretlerini tekliflerine ekleyebilirler…” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklif dosyasının incelenmesi neticesinde, istekli adına ihaleye katılan herhangi bir vekilin bulunmadığı, zira, sunulan imza sirkülerinde şirketi temsil ve ilzama münferiden yetkili olduğu belirtilen Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Kaya’nın imzası ile teklif mektubu, eki cetvel ve aşırı düşük teklif açıklamasında yer alan imzaların birbiri ile uyumlu olduğu, dolayısıyla şirketi temsil ve ilzama münferiden yetkili olan Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Kaya tarafından aşırı düşük teklif açıklamasının sunulduğu anlaşılmıştır. Diğer taraftan, idareye sunulan asıl belgelerin sureti üzerine idare tarafından yapılacak “aslı idarece görülmüştür” veya bu anlama gelecek şerh düşme işleminde, asıl belgeler görülerek bu işlemin yapılmasındaki yetki ve sorumluluğun idareye ait olduğu, belgelerin aslı görülerek bu işlemin yapılıp yapılmadığı hususunun ihale işlem dosyası kapsamında tetkik edilmesinin mümkün olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan istekli Kayahan İnş. Taah. San Tic. A.Ş.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
