İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar, bilanço istenilen ihaleye girebilir mi?
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2012/048
Gündem No : 36
Karar Tarihi : 15.08.2012
Karar No : 2012/UY.I-3285
Şikayetçi:
Abdulbaki Özmen, ABDULKADİRPAŞA MAH. UMUT SOK. NO : 3/A MARDİN
İhaleyi yapan idare:
Nusaybin Belediye Başkanlığı (Fen İşleri Müdürlüğü), Moryakup Mahallesı Cumhurıyet Meydanı No:18 47300 MARDİN
Başvuru tarih ve sayısı:
30.07.2012 / 26542
Başvuruya Konu İhale:
2012/63241 İhale Kayıt Numaralı “Nusaybin Belediye Başkanlığı Sınırları İçiresinde Bulunan Muhtelif Cadde Ve Sokakların 8 Cm. Beton Kilitli Parketaşı, Bodürtaşı İle Oluktaşı Döşeme” İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Nusaybin Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğütarafından 13.06.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Nusaybin Belediye Başkanlığı Sınırları İçeresinde Bulunan Muhtelif Cadde ve Sokakların 8 cm. Beton Kilitli Parketaşı, Bordürtaşı ile Oluktaşı Döşeme” ihalesine ilişkin olarak Abdulbaki Özmen’in 17.07.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 20.07.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine başvuru sahibince 30.07.2012 tarih ve 26542 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.07.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2012/2893 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle:
1) 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre 2. sınıf tüccar olup işletme hesabı esasına göre defter tuttukları, sundukları 13.03.2012 tarihli yıllık gelir vergisi beyannamesinin vergi dairesi onaylı işletmenin hesap özeti olduğu, söz konusu beyannamenin vergi dairesi onaylı olması nedeniyle TÜRMOB kaşesine gerek bulunmadığı, bu nedenle dosyada eksik belgesinin bulunmadığı,
2) Şartnamede istenilmediği halde TMMOB Mardin Temsilciliğinden alınan 13.06.2012 tarih ve 348 sayılı Oda Kayıt Belgesi nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, fazladan sunduğu belge nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu,
İhalede eksik belgelerinin bulunması durumunda söz konusu eksikliğin giderilmesi için süre verilmesi gerekirken verilmediği, bilançodaki eksikliğin belge kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, bahse konu ihalede en düşük teklif sahibi olduğu,
İddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1. Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:
Bahse konu ihale “Nusaybin Belediye Başkanlığı Sınırları İçerisinde Bulunan Muhtelif Cadde ve Sokakların 8 cm. Beton Kilitli Parketaşı, Bodürtaşı İle Oluktaşı Döşeme” ihalesi olup, 13.06.2012 tarihinde yapılan ihalede 10.07.2012 tarihli ihale komisyonu kararı ile başvuru sahibinin teklifi, Nusaybin Vergi Dairesince verilmiş 2011 yılı Gelir Vergisi Beyannamesinde TÜRMOB kaşesi bulunmaması, EKAP üzerinde yapılan Bilanço ve Gelir Tablosu sorgulamasında istenilen kriterlere uygun beyanname bulunmaması ve isteklinin Bilanço Bilgileri Tablosu Standart Formunu (KİK024.1/Y) sunmaması gerekçeleri ile değerlendirme dışı bırakılmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35 inci maddesinde “ (1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;
a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,
b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,
her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.
(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.
(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.
…
(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.
(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir…” hükmü,
Anılan Yönetmeliğin “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36 ncı maddesinde “ (1) (Değişik:16/07/2011-27996 R.G./5 md.) İş hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;
a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,
b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalardır.
(2) (Değişik:16/07/2011-27996 R.G./5 md.) İş hacmini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen her iki belgenin idarece istenilmesi zorunludur. Bu durumda aday veya isteklinin ise üçüncü fıkradaki yeterlik kriterini sağladığını göstermek üzere ihaleden önceki yıla ait bu iki belgeden birini sunması yeterlidir.
….
(10) Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir…” hükmü yer almakta olup, aynı düzenlemelere İdari Şartnamenin 7.4.2 ve 7.4.3 üncü maddelerinde de yer verilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 8 inci maddesinin 8.4 üncü alt maddesinde “8.4. İhale dokümanında istenen ve serbest muhasebeci mali müşavir tarafından düzenlenerek ya da onaylanarak başvuru veya teklif kapsamında idareye sunulan belgelerde, 15/11/2002 tarihli ve 24937 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Kaşe Kullanma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik çerçevesinde temin edilen özel kaşenin kullanılması gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.
Anılan mevzuat hükümleri uyarınca bilanço veya eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgelerin sunulmasının yeterlik kriteri olarak istenildiği ihalelerde bilanço veya bilançonun anılan Yönetmeliğin üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ve iş hacmini gösteren belgelerin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Ayrıca istekli bilançoya ilişkin yukarıdaki belgeler yerine bu kriterlerin sağlandığını gösteren yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi de sunabilmektedir.
Başka bir ifadeyle anılan mevzuat hükümleri uyarınca bilanço ve bilançonun anılan Yönetmeliğin üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümleri ile iş hacmini gösteren belgelerin Vergi Dairesi onaylı olması halinde YMM veya SMMM onayının ve TÜRMOB kaşesinin bulunmasına gerek bulunmamaktadır.
Bahse konu ihalede başvuru sahibi tarafından İdari Şartnamenin 7.4.2 ve 7.4.3 üncü maddesinde yeterlik kriteri olarak bilanço ve iş hacmini gösteren belgeleri tevsik etmek üzere Abdulbaki Özmen adına düzenlenmiş 2011 yılı Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi sunulmuş olup, söz konusu beyannamenin ilgili Vergi Dairesi onaylı olduğu görülmüştür.
Söz konusu beyannamenin incelenmesinde beyannamenin işletme hesabı esasına göre defter tutulmasına ilişkin bilgileri kapsadığı görülmüştür.
Bununla birlikte 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 176 ncı maddesine göre “defter tutma bakımından tüccarlar” iki sınıfa ayrılmakta olup,
birinci sınıf tüccarlar bilanço esasına göre, ikinci sınıf tüccarlar ise işletme hesabı esasına göre defter tutmaktadırlar.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35 inci maddesindeki düzenlemeler ve rasyolar ile “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36 ncı maddesindeki düzenlemeler dikkate alındığında anılan Yönetmelik hükmü gereği sadece bilanço esasına göre defter tutan birinci sınıf tüccarların ihaleye teklif verebileceği görülmektedir.
Bu bağlamda başvuru sahibi işletme hesabı esasına göre defter tutan ikinci sınıf bir tüccar olup, sunmuş olduğu gelir vergisi beyannamesinde İdari Şartnamenin anılan maddelerinde istenen oranların hesaplanmasına esas teşkil eden malî büyüklüklerin yer almaması nedeniyle, başvuru sahibinin malî tabloların sunulmasının istendiği yapım işi ihalelerine katılması mümkün bulunmamaktadır. Diğer taraftan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya Eşdeğer Belgeler” başlıklı 35 inci maddesi ile “İsteklinin iş Hacmini Gösteren Belgeler” başlıklı 36 ncı maddelerinde, söz konusu maddeler kapsamında istenecek malî yeterlik belgeleri tahdidi şekilde sayılmış olup, bunların arasında işletme hesap defteri özetleri sayılmamaktadır. Dolayısıyla bu malî tabloya istinaden hazırlanan vergi beyannamelerinin sunulması ve idarece malî yeterlik kriterlerinin bu beyanname çerçevesinde değerlendirilmesi imkân dâhilinde değildir. Açıklanan nedenlerle anılan isteklinin teklifinin bu gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılması işlemlerinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
2 ) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartnamenin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7 nci maddesinde isteklilerin ihaleye katılabilmesi için teklifleri kapsamında sunması gereken belgeler “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:
a) Mevzuatı gereği kayıtlı olduğu ticaret ve/veya sanayi odası ya da esnaf ve sânatkar odası veya ilgili meslek odası belgesi;
1) Gerçek kişi olması halinde, kayıtlı olduğu ticaret ve/veya sanayi odasından ya da esnaf ve sânatkar odasından veya ilgili meslek odasından, ilk ilan veya ihale tarihinin içinde bulunduğu yılda alınmış, odaya kayıtlı olduğunu gösterir belge,
2) Tüzel kişi olması halinde, ilgili mevzuatı gereği kayıtlı bulunduğu ticaret ve/veya sanayi odasından, ilk ilan veya ihale tarihinin içinde bulunduğu yılda alınmış, tüzel kişiliğin odaya kayıtlı olduğunu gösterir belge.
b) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;
1) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi,
….”olarak belirtilmiştir.
Anılan Şartname maddesi uyarınca isteklinin mevzuatı gereği kayıtlı olduğu Ticaret ve/veya Sanayi Odasından ihale tarihinin bulunduğu yılda alınmış odaya kayıtlı olduğunu gösterir belgeyi teklifi kapsamında sunması gerekmektedir. Bahse konu ihalede başvuru sahibi Abdulbaki Özmen’in İdari Şartnamenin anılan maddesi uyarınca odaya kayıtlı olduğuna ilişkin 08.06.2012 ve 13.06.2012 tarihli Nusaybin Ticaret ve Sanayi Odasından alınmış Oda Faaliyet Belgesini ve Oda Sicil Kayıt Suretini teklifi kapsamında sunduğu görülmektedir.
Bununla birlikte anılan isteklinin ayrıca TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Mardin Temsilciliğince adına düzenlenen 13.06.2012 tarihli ve 348 sayılı “Anahtar Teknik Personel İçin Oda Kayıt Belgesi”ni de teklif kapsamında sunduğu görülmektedir. Söz konusu belge üzerine düşülen notta “”Bu belge orijinal olması halinde geçerli olup, ihale makamı ve adı yazılı iş dışında herhangi bir amaçla kullanılamaz” ibaresi mevcuttur.
Bahse konu ihalede yeterlik kriteri olarak “anahtar teknik personel” öngörülmemiş olup, ihaleye katılan isteklilerin bu kapsamda anahtar teknik personelin odaya kayıtlı olduğu hususuna ilişkin olarak ilgili meslek odasına kayıtlı olduğuna ilişkin üye kayıt belgesinin sunulmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu bağlamda anılan isteklinin sunduğu TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Mardin Temsilciliğince düzenlenen 13.06.2012 tarihli ve 348 sayılı “Anahtar Teknik Personel İçin Oda Kayıt Belgesinin” üzerinde bulunan not ve söz konusu belgenin fotokopisinin sunulması nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Ancak anılan isteklinin 1 inci maddede belirtilen gerekçelerle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığından, bahse konu iddiasının yerinde görülmesinin anılan istekli yönünden ihale sürecinde sonuca etkisi bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere:
Anılan Kanun’un 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
