İsteklilerin bilançolarındaki cari oran ve öz kaynak oranı nasıl hesaplanır?

KAMU İHALE KURUL KARARI

Toplantı No : 2018/064

Gündem No : 22

Karar Tarihi : 21.11.2018

Karar No : 2018/UY.I-1969

BAŞVURU SAHİBİ:

Cedsa İnş. Tur. Enerji Tar. ve Hay. Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Ceren İnşaat Mad. Nak. San. Tic. ve Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Antalya Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/439384 İhale Kayıt Numaralı “Antalya Kepez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Antalya Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından 09.10.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Antalya Kepez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Cedsa İnş. Tur. Enerji Tar. ve Hay. Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Ceren İnş. Mad. Nak. San. Tic. ve Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın 31.10.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.11.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 09.11.2018 tarih ve 54508 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.11.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1670 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, pilot ortak tarafından sunulan gelir tablosunda 2016 yılı net satış tutarının 4.312.704,92 TL olduğu, 2017 yılı “net satış tutarının” 8.709,20 TL olduğu görülmekteyse de, teklif dosyasından sunulmuş olan 2017 yılına ait ayrıntılı bilançoda 2017 yılına ait “yıllara yaygın inşaat ve onarım hakediş bedellerinin” belirtilmiş olduğu ve bu tutarın güncellenmiş tutarının da 7.828.166,08 TL olduğu, 2017 yılına ait ayrıntılı bilançoda görülen bu tutarın, 2017 yılı net satış tutarına eklenmesi suretiyle, 2017 yılı net satış tutarının 7.836.875,28 TL olduğu ve herhangi bir güncellemeye dahi tabi tutulmaksızın istenilen iş hacmini sağladığı, ayrıca söz konusu ortak tarafından sunulan ayrıntılı bilançoda “yıllara yaygın inşaat hakediş bedellerinin” gösterildiği, bu tutarın taahhüt süresince kesilen faturaların esas alınarak belirlendiği, dolayısıyla da tevsik edici belge olarak faturaların sunulmaması gerektiği, sonuç olarak pilot ortak Cedsa İnş. Tur. Ltd. Şti. açısından; ayrıntılı bilançolarda görünen yıllara yaygın hakediş gelirlerinin taahhüt süresince kesilen faturalar esas alınarak belirlendiği ve bu faturaların tamamının da yine aynı idareye kesilen faturalardan oluştuğu, bilançoda gösterilen bu tutarlar için tevsik edici faturalarının sunulmasının zorunlu olmadığı, kaldı ki ihaleyi yapan idarece de bu hususun teyit ve tespitinin kolay olduğu, öte yandan bilgi eksikliği kapsamında da tamamlatılabileceği iddiasına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddiasının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’nci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;

a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,

her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.

(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,

…

(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;

a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleriise kısa vadeli borçlardan düşülecektir),

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması,

ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır…” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinde “(1)İş hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;

a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,

b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalardır.

(2)İş hacmini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen her iki belgenin idarece istenilmesi zorunludur. Bu durumda aday veya isteklinin ise üçüncü fıkradaki yeterlik kriterini sağladığını göstermek üzere ihaleden önceki yıla ait bu iki belgeden birini sunması yeterlidir.

(3)Birinci fıkrada sayılan belgelerin istenildiği durumlarda;

a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde; isteklinin cirosunun, teklif ettiği bedelin % 25’inden, taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarının ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması,

b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerin ön yeterlik aşaması ile Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerin yeterlik aşamasında; aday veya isteklinin cirosunun, yaklaşık maliyetin % 25’i ile % 35’i aralığında idarece belirlenen tutardan, taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarının ise yaklaşık maliyetin % 15’i ile % 25’i aralığında idarece belirlenen tutardan az olmaması,

gerekir. Yeterlik kriteri olarak bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir.

(4) Üçüncü fıkradaki kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

…

(7) Toplam ciro; gelir tablosundaki brüt satışlar tutarından, satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimlerin tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net satışlar tutarıdır.

…

(11) İş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur…” hükmü,

Yukarıda bahsi geçen Yönetmelik’in “İş hacmine ilişkin belge tutarlarının güncellemesi” başlıklı 37’nci maddesinde “(1) İş hacmine ilişkin belge tutarları aşağıdaki şekilde güncellenir:

a) Yıllık toplam ciro, gelirin elde edildiği yılın Haziran ayına ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.

b) Taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarı, fatura tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Bilanço ve eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 10’uncu maddesinde “…10.2. İş hacmini göstermek üzere aday veya isteklilerin başvuru veya teklifleri ile birlikte toplam ciroyu gösteren gelir tablosunu ya da taahhüt altında devam eden veya bitirilen işlerin parasal tutarını gösteren faturaları sunması zorunludur. Bu çerçevede, iş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday veya isteklinin her bir ortağının iş ortaklığındaki hissesi oranında iş hacmine ilişkin kriteri sağladığını göstermek üzere bu iki belgeden herhangi birini sunması mümkündür.

10.3. İş hacmini göstermek üzere bir aday veya istekli tarafından hem taahhüt altında devam eden, hem de bitirilen işlerin parasal tutarını gösteren faturaların sunulması halinde, bu faturalardaki parasal tutarlar toplanmak suretiyle iş hacmine ilişkin kriterin sağlanıp sağlanmadığına bakılacaktır…” açıklaması,

Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “.1. İhale konusu işin

a) Adı: Antalya Kepez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Yapım işi

b) Yatırım proje no’su/kodu:-

c) Miktarı ve türü:

Betonarme Karkas Okul Toplam İnş. Alanı: 6366,16 m² (B+Z+3 Kat) Soğutma İklimlendirme Atölyesi: 1971,57 m² Elektirik Atölyesi: 2619,19m²

Betonarme Karkas Okul Toplam İnş. Alanı: 6366,16 m² (B+Z+3 Kat) Soğutma İklimlendirme Atölyesi: 1971,57 m² Elektirik Atölyesi: 2619,19m²

ç) Yapılacağı yer: Antalya – Kepez” düzenlemesi,

Yukarıda bahsi geçen Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.4.3. İş hacmini gösteren belgeler

İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait, aşağıda belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir;

a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,

b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalar.

İsteklinin cirosunun teklif ettiği bedelin % 25’inden, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarının ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.

Bu kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

…

İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur…” düzenlemeleri yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin Antalya Kepez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Yapım işi olduğu, söz konusu ihaleye 12 isteklinin teklif verdiği, isteklilerden Bilgin Taah. İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Başarı İnş. Tem. Yem. Hiz. Elk. Tur. Ltd. Şti. İş Ortalığının pilot ortağı Bilgin Taah. İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.ne ait imza sirkülerinin teklif dosyası kapsamında sunulmadığı, Cedsa İnş. Tur. Enerji Tar. ve Hay. Paz. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. – Ceren İnş Mad. Nak. San. Tic. ve Ltd. Şti. İş Ortaklığının pilot ortağı olan Cedsa İnş. Tur. Enerji Tar. ve Hay. Paz. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan toplam cirosunu gösterir gelir tablosunun güncellemesinden bulunan tutarın istenilen yeterlik kriterini karşılamadığı, Demli İnş. Taah. Tur. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan faturaların güncellemesinden bulunan tutarın istenilen yeterlik kriterini karşılamadığı gerekçeleriyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, sınır değerin altında olup aşırı düşük teklif açıklama yapılması istenilen Özkan Grup İnş. A.Ş. – Barış Bereke İş Ortaklığı ile Hasan Kural – RÇ Yapı İnş. Müh. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif açıklaması sunmamaları nedeniyle tekliflerinin reddedildiği, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin Nafiz Doruk İnş. Müh. San. ve Tic. A.Ş., ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise Cevdet Özgökçe olduğu görülmüştür.

Yukarıda bahsi geçen mevzuat hüküm ve açıklamalarından, iş hacmini gösteren belgelerin, isteklilerin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; toplam cirosunu gösteren gelir tablosu ile taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalar olduğu, iş hacmini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde yukarıda bahsi geçen her iki belgenin idarece istenilmesinin zorunlu olduğu, bu durumda isteklilerin yeterlik kriterini sağladığını göstermek üzere ihaleden önceki yıla ait bu iki belgeden birini sunmasının yeterli olacağı, iş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerin her bir ortağının iş ortaklığındaki hissesi oranında iş hacmine ilişkin kriteri sağladığını göstermek üzere bu iki belgeden herhangi birini sunmasının mümkün olduğu, ayrıca istekliler tarafından sunulan iş hacmine ilişkin belge tutarlarının güncellenmesinin ise; yıllık toplam cironun ve faturaların güncellenerek değerlendirilmeye alınacağı anlaşılmaktadır.

Ayrıca yukarıda bahsi geçen Yönetmelik’in 35’nci maddesinden hareketle, belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın hesaplaması yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirlerinin ise kısa vadeli borçlardan düşüleceği, aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının hesaplaması yapılırken ise, yıllara yaygın inşaat maliyetlerinin toplam aktiflerden düşüleceği ve sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan ihale dokümanı düzenlemelerinden, isteklilerin cirosunun teklif ettiği bedelin % 25’inden az olmaması gerektiği, bu kriteri sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan isteklilerin yeterli kabul edileceği, bu kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabileceği, bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılacağı anlaşılmaktadır.

Başvuruya konu ihale tarihinin 09.10.2018 olduğu, başvuru sahibinin pilot ortağı olan Cedsa İnş. Tur. Enerji Tar. ve Hay. Paz. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından iş hacminin tevsikine ilişkin olarak 31.12.2017 tarihli gelir tablosu sunulduğu, sunulan bu gelir tablosunda cari dönem(2017) ve bir önceki döneme(2016) ait bilgilerin yer aldığı, söz konusu ortağa ilişkin olarak toplam cironun; gelir tablosundaki yurtiçi satışlar ve diğer gelirler tutarlarının düşülmek suretiyle ulaşılan net satışlar olduğu, 2016 ve 2017 yılına ait net satışlar tutarının ise sırasıyla 4.312.704,92 TL ve 8.709,20 TL olduğu, pilot ortağın iş ortaklığında hisse oranının %99 olduğu, toplam teklif tutarının ise 17.979.000,00 olduğu göz önüne alındığında sağlaması gereken tutarın 4.449.802,50 (17.979.000,00 TL X 0,25 X 0,99) TL olması gerektiği, 2017 yılına ait net satışlar tutarının 8.709,20 TL olduğu ve bu tutarın güncellenmesinden bulunan tutarın 11.688,69 TL, 2016 yılına ait net satışlar tutarının ise 4.312.704,92 TL olduğu ve bu tutarın güncellenmesinden bulunan tutarın 6.648.676,59 TL olduğu ve anılan satış tutarlarının güncellenmesinde bulunan tutarların ortalamasının ise 3.330.182,64 TL olduğu dolayısıyla bulunan bu tutarın asgari iş hacmine ilişkin olarak pilot ortağın sağlaması gereken tutarı sağlamadığı,

Diğer yandan yukarıda bahsi geçen Yönetmelik’in 35’nci maddesindeki hüküm gereğince yıllara yaygın inşaat maliyet kalemlerinin bilanço bilgileri tablosunda yer alan kalemler olduğu, söz konusu maliyet kalemlerinin gelir tablosuna ait kalemler olmadığı, anılan kalemlerin cari oran hesabı ve öz kaynak oranı hesabında kullanılması gerektiği ve söz konusu kalemlerin gelir tablosuna eklenemeyeceği ve taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturaların başvuru sahibi tarafından teklif dosyası kapsamında sunulmadığı göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.