Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi belirlenmesi zorunlu mudur?

3 Mart 2020

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2019/006

Gündem No : 26

Karar Tarihi : 30.01.2019

Karar No : 2019/UM.I-156

BAŞVURU SAHİBİ:

Bentley-Merkim Süt Analitik Cihazlar Kimyasal Medikal Gıda Tarım Otomotiv Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,

VEKİLİ:

Av. Gültaç ÇAKAL

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Tarım ve Orman Bakanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/532607 İhale Kayıt Numaralı “Sığır Cinsi ve Koyun Keçi Türü Hayvanlar İçin Elektronik Ve Görsel Kulak Küpesi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Tarım ve Orman Bakanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından 04.12.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Sığır Cinsi ve Koyun Keçi Türü Hayvanlar İçin Elektronik ve Görsel Kulak Küpesi” ihalesine ilişkin olarak Bentley-Merkim Süt Analitik Cihazlar Kimyasal Medikal Gıda Tarım Otomotiv Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin 27.12.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.01.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 14.01.2019 tarih ve 1816 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.01.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/68 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Başvuru dilekçesinde özetle ihale komisyonu kararı ile tekliflerinin ihalelere katılmaktan yasaklı oldukları gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, yasaklılık kararının Milli Savunma Bakanlığı tarafından verildiği, söz konusu yasaklılığın şikayete konu ihalede teklif veren istekli Bentley-Merkim Süt Analitik Kim. Gıd. Tar. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. hakkında değil, anılan şirketin müdürü olan Muhammed Demir hakkında olduğu, tüzel kişiliğin bu konuda sorumlu tutulamayacağı, kaldı ki alınan yasaklama kararına iptal davası açıldığı, 4734 sayılı Kanun’un 11’inci maddesine aykırılığın yaptırımının geçici teminatın gelir kaydedilmesiyken ihale komisyonunca verilen yasaklama kararının kanuna aykırı olduğu,

2) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5.2’nci maddesinde yer alan düzenlemenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na aykırı olması dolayısıyla anılan düzenlemenin istekli üzerinde uygulanmasının mümkün bulunmadığı,

3) İhalede teklif veren ilk üç firmanın tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuat hükümlerine aykırı olduğu, şöyle ki, birim fiyat teklif cetvelinde bulunun yazı ile rakam uyuşmazlığında yazı ile yazılan rakamın kabul edilerek teklifin geçerli sayılması gerektiği,

4) İhalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif kalmadığından kamu yararı bulunmadığı, bu nedenle ihalenin iptali gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” 10’uncu maddesinde“… Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:…

i) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılan

j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen…” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 11’inci maddesinde“Aşağıda sayılanlar doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihalelere katılamazlar:

a) Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar

…

Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.

Birinci fıkranın (g) bendi kapsamındaki bildirimlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenir. Söz konusu bent kapsamında olduğu tespit edilen istekliler ihale dışı bırakılır, ancak bunların teminatları hakkında dördüncü fıkrada yer alan hüküm uygulanmaz. Aynı bent kapsamındaki işlemlerin yürütülmesinde görev alan kamu görevlilerinin, yaptıkları iş ve işlemler nedeniyle hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmaz. Söz konusu bent hükümlerine göre yürütülen faaliyetler çerçevesinde elde edilen bilgi ve kayıtları, hukuka aykırı olarak kullanan, bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre cezalandırılır.” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde“37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır…

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir. …” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İhaleye katılan aday veya isteklilerin ihale kontrol sisteminden kontrol edilmesi” başlıklı 28.3’üncü maddesinde“İhale üzerinde kalan isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının İhale Kontrol Sisteminden teyit ettirilmesi esasları çerçevesinde, haklarında kamu davası açılması nedeniyle ihalelere katılamayacak olanlar için de teyit işlemi gerçekleştirilecektir. Bütün aday veya isteklilerin ve bu kapsamda tüzel kişi aday veya isteklilerin % 50’den fazla hissesine sahip ortakları ile başvuru veya teklifi imzalayan yetkililerinin de 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesine göre İhale Kontrol Sisteminden kontrol edilmesi gerekmektedir.” açıklaması,

Aynı Tebliğ’in “Teyit işlemleri” başlıklı 30.5’inci maddesinde“30.5.1 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrasında, ihale kararlarının ihale yetkilisince onaylanmadan önce idarelerin, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ederek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorunda oldukları belirtilmiştir. Buna göre teyit belgesi alınmaması halinde ihale sürecinin tamamlanması mümkün olmayacaktır.

30.5.2 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde, sadece ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin, 42 nci maddesinde de sadece ihale üzerinde kalan isteklinin yasaklı olup olmadığının Kurumdan teyit ettirilmesinden söz edilmiş ise de, 11 inci maddede ihalelere katılmaktan yasaklanmış olanların hiçbir şekilde ihalelere katılmamalarının sağlanmasının amaçlandığı dikkate alındığında, ihale tarihi itibariyle ihaleye katılan tüm isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının sorgulanması ve teyit edilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu sebeple:

I- Başvuru veya ihale tarihi itibariyle tüm aday ve istekliler için, ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce ihale üzerinde kalan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi için, sözleşmenin imzalanacağı tarihte ise sadece ihale üzerinde kalan istekli için ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir,

II- Yasaklılık teyidi yapılırken aday ve istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir,

III- Bu çerçevede yapılan teyit işlemi sonucunda;

a) Başvuru veya ihale tarihi itibariyle haklarında ihalelere katılmaktan yasaklı kararı bulunan aday ve istekliler 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesi gereğince ihale dışı bırakılacak, geçici teminatı gelir kaydedilecek ve anılan Kanunun 17 nci maddesinin atıfta bulunduğu 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir. Yasaklama kararının başvuru veya ihale tarihinden sonra tesis edildiğinin tespiti halinde ise 28.1.8.2 maddesi gereğince işlemde bulunulacaktır.

b) 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda ihale üzerinde bırakılan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci isteklinin ikisinin de yasaklı olduğunun tespiti durumunda ihalenin iptaline, anılan Kanunun 42 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda, ihale üzerinde bırakılan isteklinin yasaklı olması durumunda ihale kararının iptal edilmesine de karar verilecektir.

c) Aday ve isteklilerin şahıs şirketi olmaları halinde ortaklarından herhangi birinin, sermaye şirketi olmaları halinde sermayelerinin yarısından fazlasına sahip ortakları veya hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortaklarının veya ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin başvuru veya ihale tarihi itibariyle yasaklı olduğunun tespit edilmesi halinde, yukarıda belirtilen müeyyideler dışında ayrıca 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir.

ç) Hakkında kamu davası açılanlar 1/11/2012 tarihli ve 6359 sayılı Kamu İhale Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun gereğince 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamından çıkarıldığından, yapılan teyit sonucunda hakkında kamu davası açılan aday veya istekli durumunda olanların, anılan Kanunun 59 uncu maddesinde belirtilen yasağa rağmen ihaleye katılmış olduklarının tespiti halinde değerlendirme dışı bırakılması, ancak geçici teminatlarının gelir kaydedilmemesi ve idarece haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmemesi gerekmektedir…” açıklamaları bulunmaktadır.

İhale konusu işe ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde“2.1. İhale konusu malın;

a) Adı: Sığır Cinsi ve Koyun Keçi Türü Hayvanlar İçin Elektronik ve Görsel Kulak Küpesi Mal Alımı

b) Varsa kodu:

c) Miktarı ve türü:

Sığır Cinsi Hayvanlar için

6 Kısım iş ve Her Kısım İçin ayrı ayrı 1.250.000 olmak üzere Toplam 7.500.000 Çift Küpe

Koyun Keçi Türü Hayvanlar için

6 Kısım iş ve Her Kısım İçin ayrı ayrı 3.000.000 olmak üzere Toplam 18.000.000 Çift Küpe

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Teslim edileceği yer: Teknik şartnamede adet ve mahalleri belirtilmiş olan 81 İl Tarım ve Orman Müdürlüklerine teslim edilecektir.”düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 9’uncu maddesinde“9.1. 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde ihaleye katılamayacağı belirtilenler ile 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin (b) bendinin (8) numaralı alt bendi gereğince alınacak Bakanlar Kurulu Kararları ile belirlenen yabancı ülkelerin isteklileri doğrudan veya dolaylı ya da alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihaleye katılamazlar.

9.2. Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir. …” düzenlemesi yer almaktadır.

Aktarılan mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde ihalelere katılmaktan yasaklanmış olanların ihalelere katılmayacaklarının hüküm altına alındığı dikkate alındığında, ihale tarihi itibariyle ihaleye katılan isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının sorgulanması ve teyit edilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu kapsamda, ihale tarihi itibarıyla ihalelere katılmaktan yasaklı olduğu tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi gerekmektedir. Ancak ihale tarihinden sonra yasaklanan ve dolayısıyla ihale tarihi itibarıyla yasaklı konumunda bulunmadığı anlaşılan isteklilerin ise tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve geçici teminatlarının iade edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Diğer yandan Yasaklılık teyidi yapılırken aday ve istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir.

İhale komisyonunun 17.12.2018 tarihli kararına göre, şikayete konu 1, 2, 3, 4, 5 ve 6’ncı kısımlara 6 isteklinin teklif verdiği, yapılan değerlendirmeler sonucu Küpsan Hay. Tıb. Mal. Orm. San. ve Tic. A.Ş.nin tek geçerli teklif olarak kaldığı ve ihalenin anılan isteklinin üzerine bırakıldığı, başvuru sahibinin teklifinin ise şirket yetkilisi Muhammed Demir’in yasaklı olduğu gerekçesiyle teklifin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatının gelir kaydedildiği ve 4’üncü kısım kapsamında işlem tesis edildiği görülmüştür.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyası incelendiğinde, Bentley-Merkim Süt Analitik Kim. Gıd. Tar. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından teklif zarfı kapsamında sunulan birim fiyat teklif mektubunun Muhammed Demir tarafından şirket yetkisi olarak imzalandığı ve yetkili olduğuna dair belge olarak ekinde imza sirküleri sunulduğu görülmüştür. Anılan 20.03.2018 tarihli imza sirkülerinde Muhammed Demir’in 4 yıl süreyle temsile yetkili olduğu belirtilmiştir.

Ayrıca, idare tarafından ihale tarihinde gerçekleştirilen yasaklılık sorgulama işlemleri kapsamında Bentley-Merkim Süt Analitik Kim. Gıd. Tar. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin birim fiyat teklifini imzalayan şirket yetkilisi Muhammed Demir’in yasaklı olduğu tespitini yaptığı anlaşılmıştır.

Diğer taraftan inceleme esnasında yasaklılık durumu EKAP üzerinden sorgulandığında, başvuru sahibi Bentley-Merkim Süt Analitik Kim. Gıd. Tar. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ihale tarihi itibariyle yasaklılık kaydının bulunmadığı, ancak şirket yetkilisi Muhammed Demir’in 17.11.2018-17.11.2019 tarihleri arasında Milli Savunma Bakanlığı tarafından yasaklandığı görülmüştür.

Yapılan inceleme neticesinde başvuruya konu ihalede idare tarafından ihale mevzuatında idareye yüklenilen sorumluluklar çerçevesinde ihale tarihinde yasaklılık sorgulamalarının yapıldığı, yapılan yasaklılık sorgulamaları neticesinde başvuru sahibi isteklinin şirket yetkilisi Muhammed Demir hakkında devam eden bir yasaklılık halinin bulunduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11’inci maddesi hükmü ve Kamu İhale genel Tebliği’nin ilgili madde açıklamaları uyarınca, ihaleye katılan vekil ve temsilciler ile geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanların hiçbir şekilde ihalelere katılamayacakları hususu dikkate alındığında, bir şirketin yasaklı bir gerçek kişinin yönetiminde birim fiyat teklif mektubunu ve cetvelini imzalayarak ihalelere teklif vermesinin hukuken mümkün bulunmadığı, bu şekilde ihaleye teklif veren şirketin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatının gelir kaydedilmesi gerektiği, sonuç olarak idare tarafından alınan kararın yerinde ve mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı,

Öte yandan, başvuru sahibinin, idarece tesis edilen yasaklama işleminin uygun olmadığı ve durdurulması gerektiği iddiasının incelemesi neticesinde, başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesinde doğrudan yasaklama işleminin başvuru konusu yapıldığı tespit edilmiştir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 58’inci maddesi kapsamında tesis edilen bir işlem olarak yasaklama kararının niteliği ve bu işlemin denetiminin Kanun’un 53’üncü maddesinde Kurum’un görev alanında sayılmadığı dikkate alındığında, başvuru sahibinin idarece cezai işlem uygulanmasının mevzuata aykırı olduğu iddiası açısından Kurumun görev ve yetkisinin bulunmadığı, anılan karara karşı İdare Mahkemelerinde dava açılması gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin doğrudan yasaklama işlemine yönelik iddiasının görev yönünden reddedilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru sahibi düzenleyici işlem niteliğinde olan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5.2’nci madde açıklamalarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na aykırı olduğunu iddia etmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği’ni düzenleme yetkisinin Kamu İhale Kurumu’nun görev ve yetkisinde olduğu, bu nedenle değiştirilmesine veya yürürlükten kaldırılmasına karar verebileceği, şikayete konu anılan Tebliğ maddesinin değiştirilmediği, yürürlükten kaldırılmadığı ve idari yargı tarafından iptal edilmediği sürece yürürlükte olan hükmünün uygulanmak zorunda olduğu anlaşılmıştır. Bu bakımdan başvuru sahibinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5.2’nci maddesinin hukuka aykırı olduğuna ilişkin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin hazırlanması ve sunulması” başlıklı 30’uncu maddesinin ikinci fıkrasında“Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur. Mal alımı ihalelerinde, ihale dokümanında alternatif teklif verilebileceğine dair hüküm bulunması halinde, alternatif tekliflerde aynı şekilde hazırlanarak sunulur.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinin ikinci fıkrasında“İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinin ikinci fıkrasında“Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36’ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir …” hükmü,

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 52’nci maddesinde“(1) Başvuru ve teklif mektupları, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlar esas alınarak hazırlanır. Ancak birden fazla mal kaleminden oluşan ihalelerde teklif mektuplarının, birim fiyat teklif mektubu esas alınarak hazırlanması zorunludur.

(2) Teklif mektubunun aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:

a) Yazılı olması.

b) İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi.

c) Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması.

ç) Üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması.

d) Türk vatandaşı gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye’de faaliyet gösteren tüzel kişilerin vergi kimlik numarasının belirtilmesi.

e) Ad ve soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması.

(3) Ortak girişim olarak teklif veren isteklilerin teklif mektuplarının, ortakların tamamı tarafından veya yetki verdikleri kişilerce imzalanması gerekir.

(4) Konsorsiyumlarda, konsorsiyum ortakları teklif mektubunu, işin uzmanlık gerektiren kısımları için teklif ettikleri bedeli ayrı ayrı yazmak suretiyle imzalarlar. Konsorsiyum ortaklarının işin uzmanlık gerektiren kısımları için teklif ettikleri bedellerin toplamı, konsorsiyumun toplam teklif bedelini oluşturur.

(5) Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü yer almaktadır.

Anılan Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 18’inci maddesinde “18.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde vereceklerdir. İhale sonucu, ihale üzerinde bırakılan istekliyle her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 19’uncu maddesinde“19.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir. …” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif mektubunun şekli ve içeriği” başlıklı 23’üncü maddesinde “23.1. Teklif mektupları, ekteki form örneğine uygun şekilde yazılı ve imzalı olarak sunulur.

23.2. Teklif Mektubunda;

a) İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi,

b) Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması,

c) Kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması,

…” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan düzenlemelere göre başvuruya konu ihalenin“Sığır Cinsi ve Koyun Keçi Türü Hayvanlar İçin Elektronik ve Görsel Kulak Küpesi Mal Alımı”na ilişkinolduğu, ihale üzerine bırakılan istekliyle birim fiyat sözleşme imzalanacağı anlaşılmış olup, ihalenin kısmi teklif verilmesine açık ve oniki kısımdan oluştuğu anlaşılmaktadır.

İhale komisyonunun 17.12.2018 tarihli kararına göre, Karetag Küpe San. ve Tic. Tld. Şti. – Baltaş Küpe San. ve Tic. Tld. Şti. İş Ortaklığının teklifinin“teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olmadığı” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.

Mevzuat gereği istekliler tarafından verilen teklif mektuplarının taşıması gereken şartlar sayma suretiyle hüküm altına alınmıştır. Bu çerçevede teklif mektuplarında, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması gerektiği hususu, teklif mektubunun taşıması gereken şartlardan bir tanesi olarak belirlenmiştir.

Bu doğrultuda, teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmamasının teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edileceği, taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamayacağı, teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklilerinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılacağı açıkça hüküm altına alınmıştır.

Bu kapsamda, Karetag Küpe San. ve Tic. Tld. Şti. – Baltaş Küpe San. ve Tic. Tld. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan birim fiyat teklif mektubu incelendiğinde, “4)İhale konusu işin tamamını her bir iş kalemi için teklif ettiğimiz birim fiyatlar üzerinden Katma Değer Vergisi hariç 198000000 TL “Ondokuzmilyonsekizyüzbin.” ifadeleri içeren teklif mektubunun sunulduğu görülmüştür.

Yapılan incelemede, söz konusu teklif mektubunda“Ondokuzmilyonsekizyüzbin” ifadesinin rakam ile “19.800.000,00”şeklinde yazılması gerekirken, “198000000” şeklinde yazıldığı, anılan mevzuat hükümleri gereği, teklif mektubunda teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılmasının zorunlu olduğu, başvuru sahibi tarafından sunulan birim fiyat teklif mektubunda yer alan bedelin bu kurala uygun olarak yazılmadığı, teklif mektubunda yer alan tutara ilişkin yazının rakam ile doğru bir şekilde ifade edilemediği, rakam ve yazı ile ifade edilen tutarların birbirinden farklı olduğu anlaşılmıştır.

Bu nedenle, idare tarafından başvuru sahibinin teklifinin, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması işleminde mevzuata aykırılık görülmemiş olup, başvuru sahibinin iddiaların yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ncı maddesinde“37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.

Bu Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

Aktarılan Kanun’un 40’ncı maddesinde yer alan “varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin” ifadesinden idarelerin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifi belirleme zorunluluklarının bulunmadığı, bir isteklinin ancak ihale komisyonu tarafından belirlenmesi durumunda ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi sıfatını haiz olabileceği, yani ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi belirlenmesi aşamasında takdir yetkisinin ihale komisyonunda olduğu anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, şikayete konu altı kısım da geçerli teklif olarak tek isteklinin kaldığı, yani ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif belirlenmesi imkanının bulunmadığı, ihalelerde en avantajlı ikinci teklif bulunması zorunluluğu bulunmadığı, mevcut durumun ihalenin sonuçlanmasına engel teşkil etmediği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.