Yabancı istekliler, hizmet yeterlilik belgesinin dengi niteliğinde olan belgeleri sunmaları noktasında engelleyici bir hüküm var mı?

3 Mart 2020

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2019/052

Gündem No : 56

Karar Tarihi : 28.11.2019

Karar No : 2019/UH.II-1555

BAŞVURU SAHİBİ:

Tepsan Üretim Destek Hizmetleri Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Yenimahalle Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/443389 İhale Kayıt Numaralı “Katı Atık Yönetim ve Operasyonu İşinin Yürütülmesi için Gerekli Olan Araç, Ekipman ve İş Makinasının Kiralanması ve Operasyon Desteğinin Sağlanması İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Yenimahalle Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından 14.10.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Katı Atık Yönetim ve Operasyonu İşinin Yürütülmesi için Gerekli Olan Araç, Ekipman ve İş Makinasının Kiralanması ve Operasyon Desteğinin Sağlanması İşi” ihalesine ilişkin olarak Tepsan Üretim Destek Hizmetleri Ltd. Şti.nin 26.09.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 14.10.2019 tarih ve 43378 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.10.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/1270 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 2019/443389 ihale kayıt numaralı “Katı Atık Yönetim ve Operasyonu İşinin Yürütülmesi için Gerekli Olan Araç, Ekipman ve İş Makinasının Kiralanması ve Operasyon Desteğinin Sağlanması İşi”ne ait İhale İlanı’nda bulunan kamu ihale mevzuatı hükümlerine aykırı düzenlemeler nedeniyle idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, ancak idare tarafından şikâyete cevap verilmediği,

1) a. 16.09.2019 tarihinde yayımlanan İhale İlanı’nın “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ait belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 4.3.2’nci maddesinde yer alan düzenleme gereğince isteklinin kendi malı olması gereken araçlara ilişkin tevsik işleminin “serbest muhasebeci raporu” ile yapılabileceğinin belirtildiği, ancak Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesinde yapılan değişiklik ile serbest muhasebeci tarafından düzenlenen ve tasdik edilen belge ve raporların geçerliliğinin kalmadığı, bu haliyle isteklilerin değerlendirme dışı bırakılmasına neden olacak söz konusu düzenlemenin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu,

b. Ayrıca, ihale konusu hizmetin yerine getirilmesinde kullanılacak araçların bir kısmının isteklinin kendi malı olması gerektiği yönündeki düzenleme ile ilgili olarak Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesi gereğince makine, teçhizat ve ekipmanın kendi malı olarak istenebilmesinin istisnai şartların oluşmasına bağlandığı, ancak ihale dokümanında istisnai şartların neler olduğunun belirtilmediği, kendi malı olma zorunluluğu getirilen araçların teknik özellikleri belirtilirken kesin ifadelere yer verildiği (örn. 15 m³ hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu) ve bu özelliklere sahip araçları bulunan isteklilerin ihaleye katılabileceği,

2) İhale İlanı’nda işin adının “Katı Atık Yönetim ve Operasyonu İşinin Yürütülmesi İçin Gerekli Olan Araç, Ekipman ve İş Makinasının Kiralanması ve Operasyon Desteğinin Sağlanması İşi” olduğu, benzer iş tanımının ise “a)Kent temizliği çöp toplama taşıma süpürme yıkama ve çöplerin nakli (söz konusu işlere ait istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesi, işçilik kalemlerinin tutarı düşülmek suretiyle değerlendirilecektir.)

b)Kent temizliği işleri için çöp kamyonu, süpürge makinesi, arazöz, çekici ve semitreyler kiralanması

c)Yukarıdaki işler ayrı ayrı ve/veya birlikte olarak benzer iş kabul edilecektir.” şeklinde düzenlendiği, ancak benzer iş tanımının ihale konusu işin adından daha kısıtlayıcı olduğu,

3) a. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde ihaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak istenebilecek belgeler sayma yoluyla belirtildikten sonra, bu belgeler arasından hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağının ihale konusu işin niteliğine göre belirleneceği, ihale dokümanında anılan maddede belirtilmeyen herhangi bir ölçütün yeterlik kriteri olarak belirlenemeyeceği ve bu ölçütün tevsik edilmesinin aranmayacağı, anılan maddenin gerekçesinde “…ihalelere katılımda yeterlik kriterleri ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. İşi yapabilecek nitelikteki isteklilerin ihalelere katılımını sağlamak amacıyla, isteklilerin ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesi için gerekli olan bilgi ve belgelere sayılmıştır. Uluslararası ihale mevzuatına uygun olarak belirlenen bu belge ve bilgilerden hangilerinin kullanılacağının işin niteliğine göre belirlenerek ihale dokümanında ve ilan veya davet belgelerinde belirtilmesi gerekli görülmüştür. İhalelerde, bu maddede sayılan bilgi ve belgeler dışında herhangi bir belge istenilmesinin mümkün bulunmamaktadır. …” ifadesinin yer aldığı, dolayısıyla anılan Kanun’un 10’uncu maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler arasında olmayan belgelerin isteklilerin teklifleri ile birlikte sunmalarının istenemeyeceği,

b. TS13111 İşyerleri- Kent Temizliği Hizmet Yeterlilik Belgesinin Türk Standartları Enstitüsü tarafından düzenlenmesi halinde geçerli kabul edilecek ise, İhale İlanı’nın 6’ncı maddesinde “İhale yerli ve yabancı isteklilere açıktır.” düzenlemesi gereğince ihaleye yabancı isteklilerin katılması durumunda söz konusu belgelerin yabancı istekliler tarafından sunulamayacağı, dolayısıyla ihalenin yabancı isteklilere kapalı olduğu ve bu haliyle düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu,

c. Hizmet yeterlilik belgesinin kuruluş yapısı, planlama faaliyetleri ve sorumlulukları göz önünde bulundurulduğunda, idarelerin kendi hizmet binalarında veya işyerlerinde gerçekleştirilen hizmetler için verildiği, söz konusu belgeyi ihale konusu hizmeti daha önce idareye gerçekleştiren firmalar dışında diğer isteklilerin tedarik etmelerinin mümkün olmadığı, diğer taraftan yeterlik belgesi olarak istenilen TS 13111 İşyerleri- Kent Temizliği Hizmet Yeterlilik Belgesinin hizmetin bizzat gerçekleştirilmesi ile ilgili olduğu, ancak ihale konusu işin, hizmetin gerçekleştirilmesinde kullanılacak araç ve iş makinalarının kiralanması olduğu, aktarılan hususların rekabet ilkesi başta olmak üzere temel ilkelere aykırılık teşkil ettiği,

d. İhale İlanı’nın “Kalite ve standarda ilişkin belgeler” başlıklı 4.3.3’üncü maddesinde “a) ISO 9001:2008 (veya daha üst versiyonu) Kalite yönetim sistem belgesi.(İsteklilerin, hizmet kalitelerinin belgelenmesi amacıyla istenmektedir.)

b) ISO 14001 (veya daha üst versiyonu) Çevre yönetim sistem belgesi .(İsteklilerin, Çevre Yönetim Sisteminin yeterliliğinin belirlenmesi amacıyla istenmektedir.)” düzenlemesinin yer aldığı, ancak anılan belgelerin taşıması gereken kriterlere, bir diğer ifadeyle belgelerin kapsamında hangi işlerin yer alması gerektiğine ilişkin bir düzenleme yapılmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İdari şartname” başlıklı 14’üncü maddesinde “(1) İdare, uygulayacağı ihale usulüne ilişkin bu Yönetmelik ekinde yer alan tip idari şartnameyi esas alarak idari şartnamesini hazırlar. Tip idari şartnamede boş bırakılan veya dipnota alınan hususlar, işin özelliğine göre 4734 sayılı Kanun, 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenir. …” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.

(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur. …” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İşin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilir. Makine, teçhizat ve ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır. Ancak idare, işin niteliğinin gerektirdiği hallerde, ihale konusu işin yapılabilmesi için adaya veya istekliye ait olmasını gerekli gördüğü makine, teçhizat ve diğer ekipmanı yeterlik kriteri olarak belirleyebilir. Bu durumda, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın, teknik kriterlerine yönelik olarak dokümanda düzenleme yapılmış ise, bu niteliğe yönelik belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.

(2) Adayın veya isteklinin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da (Değişik ibare: 12/06/2015-29384 R.G./ 3. md.; değişik ibare:13.06.2019-30800 R.G./6. md.; yürürlük:23.06.2019) yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilir. (Ek cümle: 25/01/2017-29959 R.G./6. md.) Tevsik işleminin aslına uygunluğunun noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde, örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur…” hükmü yer almaktadır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: Katı Atık Yönetim ve Operasyonu İşinin Yürütülmesi İçin Gerekli Olan Araç, Ekipman ve İş Makinasının Kiralanması ve Operasyon Desteğinin Sağlanması İşi

b) Miktarı ve türü: 12 Ay Süre İle Muhtelif Araç, Ekipman ve İş Makinası Kiralanması ve Operasyon Desteğinin Sağlanması İşi

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Yenimahalle Belediyesi mücavir alan sınırları

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5.2. İhale konusu işin yaklaşık maliyet hesaplaması yapılırken araçların ve iş makinelerinin 1 vardiya içerisindeki çalışma süresinin 7,5 saat, arazözün ise 4 saat olduğu dikkate alınmıştır. İhale konusu iş halk ve çevre sağlığı açısından kritik ve aksatılması halinde telafisi mümkün olmayan sorunlara sebep olacağından, istekli araç parkında meydana gelecek bir problem durumunda hizmette bir aksamaya sebebiyet vermeksizin atıkların toplanması gerekmektedir. 15 m3 hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu ile en az 16 m3 kanca vinçli aparata sahip hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu kullanılacaktır. En az 5 adet 15 m3 ve 2 adet kanca vinçli aparata sahip hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu yüklenicinin kendi malı olacaktır.

Bölgemizdeki süpürülecek alanların vakumlu yol süpürme makineleri ile 6 vardiyada temizleneceği öngörülmüştür. 4 m3 ve 6 m3 makineler kullanılacaktır. Vakumlu yol süpürme araçlarının minimum fırça genişliği en az 2 mt ve çift vakumlu olacaktır.

Araç parkı yoğun olan cadde ve sokaklarda araç altlarının basınçlı su marifeti ile yıkanması ve çıkan malzemenin vakumlanarak süpürülmesi öngörülmüştür. Araçların çevresinde ve altında bulunan süprüntü atıklarının vakumun çekebileceği alana yönlendirilmesi için süpürge makinesine monte aparatın minimum 5 metre kol uzunluğuna (toplam 2 kol), bu kollar ile entegre çalışan minimum 2.5 metre hortum uzunluğuna ve minimum 80 bar basınç kapasitesine sahip olmalıdır. Bunun için yüklenici araç parkında bulunacak olan en az 1 adet 4 m3 ve en az 1 adet 6 m3 vakumlu yol süpürme makinesi bu tür donanıma sahip olmalıdır. Bu araçlar yüklenicinin kendi malı olacaktır.

1 adet kısmi yeraltı vinçli konteyner yıkama ve dezenfekte aracı; en az 5.000 lt temiz su, en az 3.000 lt pis su alabilecek kapasiteye sahip olacaktır. En az 500 lt çamur çökeltme havuzuna, 360 derece dönebilen yıkama kafasına ve otomatik kumanda sistemine sahip olacaktır. Mart-Kasım ayları arasında çalışacaktır.

1 adet konteynır yıkama aracı; en az 6 ton temiz su, en az 4 ton pis su alabilecek kapasiteye sahip olacaktır. Ayrıca yeterli sayıda yıkama püskürtme memesi de uygun açıdan yerleşmiş olacak ve asgari 100 bar basınçlı su ile konteynerlerin iç ve dış yüzeyindeki kirleri temizleyecek güçte olacaklardır. Mart-Kasım ayları arasında çalışacaktır.

Çevre temizliği ve kaba atıkların taşınması için 5 adet en az 14 m3 hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonuna sahip olmalıdırlar.

1 adet arasöz en az 10 m³ lük tanka sahip olmalıdırlar.

Sıra No Cinsi Adet Kapasite-Özellik Açıklama

1 Hidrolik Sıkıştırmalı Çöp Kamyonu 21 Araçlar en az 14 m3 olacaktır. 2016 model veya üstü

2 Hidrolik Sıkıştırmalı Çöp Kamyonu 6 Araçlar en az 16 m3 ve vinçli olacaktır. 2016 model veya üstü

3 Konteynır Yıkama Makinesi 1 770 lt ve 1100 lt Konteynırları Yıkayabilecek Nitelikte 2016 model veya üstü

4 Süpürge Makinesi 4 Asgari 4 m3, asgari 2 metre süpürme genişliğine sahip, çift vakumlu süpürge makinesi. En az 1 adet süpürge makinesine monte edilmiş, minimum 5 metre kol uzunluğuna(toplam 2 kol), bu kollar ile entegre çalışan minimum 2.5 metre hortum uzunluğuna ve minimum 80 bar basınç kapasitesine sahip olmalıdır. 2016 model veya üstü

5 Süpürge Makinesi

2 Asgari 6 m3, asgari 2 metre süpürme genişliğine sahip, çift vakumlu süpürge makinesi. En az 1 adet süpürge makinesine monte edilmiş, minimum 5 metre kol uzunluğuna(toplam 2 kol), bu kollar ile entegre çalışan minimum 2.5 metre hortum uzunluğuna ve minimum 80 bar basınç kapasitesine sahip olmalı 2016 model veya üstü

6 Arazöz 1 Asgari 10 ton kapasiteli 2006 model veya üstü

7 Kısmi Yeraltı Konteyner Yıkama ve Dezenfekte aracı 1 Vinç sistemli, en az 5.000 lt temiz su, en az 3.000 lt pis su alabilecek kapasiteye sahip olacaktır. En az 500 lt çamur çökeltme havuzuna, 360 derece dönebilen yıkama kafasına ve otomatik kumanda sistemine sahip olmalı. 2016 model veya üstü

Adayın veya isteklinin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu ile tevsik edilir. …

a) Adayın veya isteklinin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilir…” düzenlemesi yer almaktadır.

16.09.2019 tarihinde ilanı yayımlanan şikâyete konu ihalede, başvuru sahibi Tepsan Üretim Destek Hizmetleri Ltd. Şti. tarafından 26.09.2019 tarihinde ihale dokümanının EKAP üzerinden e-imza kullanılarak indirildiği, 26.09.2019 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarece süresi içerisinde şikâyete cevap verilmediği, bunun üzerine 14.10.2019 tarihinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu ve başvuru sahibi tarafından 14.10.2019 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye teklif verilmediği görülmüştür.

a. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, işin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine ihale dokümanında yer verilmesi gerektiği, makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma şartının aranmamasının esas olduğu, ancak idarenin işin niteliğinin gerektirdiği hallerde, ihale konusu işin yapılabilmesi için adaya veya istekliye ait olmasını gerekli gördüğü makine, teçhizat ve diğer ekipmanı yeterlik kriteri olarak belirleyebileceği, bu durumda da makine, teçhizat ve diğer ekipmanın, teknik kriterlerine yönelik olarak dokümanda düzenleme yapılmış ise, bu niteliğe yönelik belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulmasının zorunlu olduğu anlaşılmıştır.

Bu bağlamda, 13.06.2019 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 6’ncı maddesinde “Aynı Yönetmeliğin 41 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu” ibaresi “yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu” olarak değiştirilmiştir.” hükmü yer almakta olup, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesi gereği isteklilerce kendi malı olması istenilen makine, teçhizat ve ekipmanın ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilebileceği, ancak “serbest muhasebeci raporu” ile tevsikin mümkün olmadığı anlaşılmıştır.

Aktarılan İdari Şartname düzenlemesinde, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin ilgili maddesine uygun olarak istekliler tarafından kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipmanın ruhsat, demirbaş veya amortisman defterine kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilebileceği belirtilmekle birlikte, ihale ilan tarihi itibariyle (16.09.2019) yürürlükte bulunan anılan Yönetmelik hükmüne aykırı olarak kendi malı makine, teçhizat ve ekipmanın “serbest muhasebeci raporu” ile de tevsik edilebileceği düzenlemesine yer verildiği anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede, anılan Yönetmelik’in yukarıda yer verilen “İdari şartname” başlıklı 14’üncü maddesi çerçevesinde isteklilere talimatları içeren idari şartnamenin 4734 sayılı Kanun ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenmesi gerektiği, bu bağlamda isteklileri tekliflerini hazırlama aşamasında tereddüte düşürecek ve teklif değerlendirilmesinin eşit ve sağlıklı olarak yapılmasını engelleyici nitelikteki söz konusu düzenlemenin aktarılan mevzuat hükmüne aykırı olduğu değerlendirilmiş olup, başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İdari şartname” başlıklı 14’üncü maddesi çerçevesinde isteklilere talimatları içeren idari şartnamenin 4734 sayılı Kanun ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenmesi gerektiği, ancak İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde yer alan “isteklinin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipmanı serbest muhasebeci raporu ile tevsik edebileceği” yönündeki düzenlemesinin ihale ilan tarihi itibariyle yürürlükte bulunan mevzuata aykırı olduğu, bu nedenle söz konusu düzenlemenin isteklileri tereddüde düşüreceği ve teklif değerlendirmesinin eşit ve sağlıklı şekilde yapılmasını engelleyebileceği dikkate alındığında gelinen aşamada ihale işlemlerinin Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkeleri çerçevesinde devam ettirilemeyeceği anlaşıldığından ihalenin iptal edilmesi gerekmektedir.

b. Başvuru sahibinin “…diğer taraftan kendi malı olma zorunluluğu getirilen araçların teknik özellikleri belirtilirken kesin ifadelere yer verildiği ve bu özelliklere sahip araçları bulunan isteklilerin ihaleye katılabileceği” iddiasına yönelik olarak yapılan incelemede;

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde ihale konusu hizmet işinin yerine getirilmesinde gerekli olan araçlara ve iş makinelerine yönelik düzenlemeler yapıldığı, söz konusu düzenlemeye ilişkin tablodan;

– 21 adet hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonundan en az beşinin isteklinin kendi malı olması gerektiği, söz konusu araçların “en az 14 m^3”kapasite özelliğine sahip olması gerektiği,

– 6 adet hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonundan (vinçli) en az beşinin isteklinin kendi malı olması gerektiği, söz konusu araçların “en az 16 m³” kapasite özelliğine sahip olması gerektiği,

– 4 adet süpürge makinesinden en az birinin isteklinin kendi malı olması gerektiği, söz konusu araçların “asgari 4 m³” kapasite özelliğine sahip olması gerektiği, ayrıca 2 adet süpürge makinesinden ise en az birinin isteklinin kendi malı olması gerektiği, söz konusu araçların “asgari 6 m³” kapasite özelliğine sahip olması gerektiği

– 1 adet arasözün de isteklinin kendi malı olması gerektiği ve “asgari 10 ton” kapasite özelliğine sahip olması gerektiği anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat düzenlemelerinden işin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine ihale dokümanında yer verileceği, teknik özelliklerin idarenin ihtiyaçları doğrultusunda belirleneceğinin aşikâr olduğu, öte yandan idarelerin gereksinimlerini 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler doğrultusunda belirlemekle yükümlü olduğu, belirlenen kriterlerin ihaleye katılımı ve rekabeti engelleyici sonuç doğuracak şekilde tespit edilmemesi gerektiği anlaşılmıştır.

Bu bağlamda, aktarılan İdari Şartname maddesinde kendi malı olması istenilen araçların teknik kriterlerine ilişkin düzenlemelere yer verildiği, söz konusu düzenlemelerde araçların teknik kriterlerine ilişkin asgari özellikler belirtilerek belirlemelerinin yapıldığı, diğer bir anlatımla “en az” ve “asgari” ifadeleri kullanılmak suretiyle özelliklerin belirlendiği, idarenin Kanun’un 5’inci maddesi gereği ihtiyaçlarını uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamakla sorumlu olduğu, dolayısıyla söz konusu düzenlemelerde mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu çerçevede başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında 4734 sayılı Kanunun 4 üncü maddesindeki tanımlar yanında;

a) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işleri,

… ifade eder.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “(1) İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; teknolojik ürün deneyim belgesinin ve yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

…

ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler ile teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması istenir.” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler ve benzer işe ilişkin hususlar” başlıklı 72’nci maddesinde “72.3. Birden fazla işin benzer iş olarak belirlenmesi halinde bu işlerin birlikte mi yoksa ayrı ayrı mı benzer iş olarak kabul edileceğinin şartnamede belirtilmesi gerekmektedir. Şartnamede bu konuya ilişkin bir açıklık bulunmaması halinde, benzer iş olarak belirlenen işlerin her birinin ayrı ayrı benzer iş olarak kabul edilmek suretiyle değerlendirme yapılması zorunluluğu bulunmaktadır.” açıklaması yer almaktadır.

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5.1. İsteklinin teknolojik ürün deneyim belgesi ya da yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgeleri veya

b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işlerine ilişkin deneyimini gösteren belgeleri,

sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 30’den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir.

…

7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir:

a) Kent temizliği çöp toplama taşıma süpürme yıkama ve çöplerin nakli (söz konusu işlere ait istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesi, işçilik kalemlerinin tutarı düşülmek suretiyle değerlendirilecektir.)

b)Kent temizliği işleri için çöp kamyonu, süpürge makinesi, arazöz, çekici ve semitreyler kiralanması

c)Yukarıdaki işler ayrı ayrı ve/veya birlikte olarak benzer iş kabul edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhaleye ait Teknik Şartname’nin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde “Katı Atık Yönetimi ve Operasyonu işinin yürütülebilmesi için; personelin çalışacağı makine, araç, gereç, malzeme, ekipmanlar ve diğer ihtiyaçlarının temini ile yüklenicinin bilgi, deneyim ve tecrübesinden (eğitim, yazılım, planlama, kontrol raporlama ve geliştirme gibi) yararlanarak operasyon desteğinin sağlanmasıdır.

Yüklenici firma; Katı Atık Yönetimi ve Operasyonu işinin optimum düzeyde ve sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için gereken her türlü hizmet ve işbirliğini İdare’ye sağlayacaktır. İşin yürütülmesi sırasında gerekli her türlü desteğe ilişkin düzenlenmiş ve tarafların kabulü ile düzenlenecek sözleşme ekleri iş bu şartnamenin ayrılmaz bir parçasıdır.” düzenlemesi,

“Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde ise “Yenimahalle Belediyesi sınırları içindeki katı atıklarının toplanması, taşınması operasyonu ile temizlik hizmetleri operasyonu için gerekli olan her türlü aracın, ekipmanın ve sarf malzemesinin tedarik edilerek kiralanması ile yönetim ve operasyonun münhasıran planlanması, izlenmesi, kontrolü, geliştirilmesi, yazılı raporlarla bilgilendirilmesi konularında yönetim ve operasyon desteğinin sağlanmasıdır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İsteklilerin mesleki yeterliklerini tevsik etmek amacıyla kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak iş deneyim belgesi sunması gerekmektedir.

Bu bağlamda, alıma konu hizmetin konusunun katı atık yönetim ve operasyonu işinin yürütülmesi için gerekli olan araç, ekipman ve iş makinelerinin kiralanması ve ayrıca yüklenicinin eğitim, yazılım, planlama, kontrol raporlama ve geliştirme gibi bilgi, deneyim ve tecrübesinden yararlanılarak operasyon desteğinin sağlanması olduğu anlaşılmıştır.

Aktarılan İdari Şartname düzenlemesinde ise benzer işin “a) Kent temizliği çöp toplama taşıma süpürme yıkama ve çöplerin nakli (söz konusu işlere ait istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesi, işçilik kalemlerinin tutarı düşülmek suretiyle değerlendirilecektir.)

b)Kent temizliği işleri için çöp kamyonu, süpürge makinesi, arazöz, çekici ve semitreyler kiralanması

c)Yukarıdaki işler ayrı ayrı ve/veya birlikte olarak benzer iş kabul edilecektir.” şeklinde düzenlendiği görülmüştür.

Yapılan incelemede, ihaleye konu işin Teknik Şartname’de “katı atıkların toplanması, taşınması operasyonu ile temizlik hizmetleri operasyonu için gerekli olan her türlü aracın, ekipmanın ve sarf malzemesinin tedarik edilerek kiralanması ile yönetim ve operasyonun münhasıran planlanması, izlenmesi, kontrolü, geliştirilmesi, yazılı raporlarla bilgilendirilmesi konularında yönetim ve operasyon desteğinin sağlanması” şeklinde tanımlandığı, idarece belirlenen benzer işlerin Yönetmelik’te yer verilen “benzer iş” tanımı çerçevesinde değerlendirildiğinde ihale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işler olarak değerlendirilebileceği, ayrıca birden fazla belirlenen benzer işlerin ayrı ayrı benzer iş olarak kabul edileceğinin de açıkça düzenlendiği dikkate alındığında, söz konusu Şartname düzenlemesinde belirlenen benzer işlerin ihale konusu işten daha kısıtlayıcı nitelikte olmadığı ve dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Aynı Kanun’un “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir: …

b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için; …

3) İsteklinin üretim ve/veya imalat kapasitesine, araştırma-geliştirme faaliyetlerine ve kaliteyi sağlamasına yönelik belgeler, …

İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir …” hükmü,

Aynı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde “e) (Değişik: 20/11/2008-5812/24 md.; değişik: 10/9/2014-6552/10 md. .; değişik: 20/11/2017-KHK-696/83 md.; aynen kabul:1/2/2018-7079/78 md.)
1 ) 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri (MİT Müsteşarlığı hariç) ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı listede yer alan idarelerin merkez ve taşra teşkilatları, il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketler; merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumu, fon, kefalet sandığı, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğü, mahalli idare ve şirket bütçelerinden veya döner sermaye bütçelerinden, anılan liste kapsamındaki diğer idareler için ise kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamaz ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümleri uygulanmaz.” hükmü yer almaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Kalite ve standarda ilişkin belgeler” başlıklı 42’nci maddesinde “(1) İşin niteliği göz önünde bulundurularak ön yeterlik şartnamesi ve idari şartnamede; kalite yönetim sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi, hizmet yeterlilik belgesi ile deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarlarının ve muayene kuruluşlarının kalite yeterliğine ilişkin düzenleme yapılabilir.

2) Kalite yönetim sistem belgesi ve çevre yönetim sistem belgesinin Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi zorunludur. Bu belgelendirme kuruluşlarının, Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşu olduklarının ve bu kuruluşlarca düzenlenen belgelerin geçerliliğini sürdürdüğünün, Türk Akreditasyon Kurumundan alınacak bir yazı ile teyit edilmesi gerekir. Teyit yazısı, ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması koşuluyla düzenlendiği tarihten itibaren bir yıl süreyle kullanılabilir. Ancak Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edildiği duyurulan belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen ve TÜRKAK Akreditasyon Markası taşıyan belge ve sertifikalar için Türk Akreditasyon Kurumundan teyit alınması zorunlu değildir.

…

(4) Kalite ve standarda ilişkin belgelerin ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olması yeterlidir. Ancak, ihale ilk ilan veya davet tarihinden önce akreditasyonu geri çekilen belgelendirme kuruluşunun düzenlediği kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin sunulması durumunda bu belgeler geçerli kabul edilmez.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Kalite ve standarda ilişkin belgeler” başlıklı 74’üncü maddesinde “74.1. İdareler, ihale konusu işin niteliğini ve uygulama yönetmeliklerinin bu konuyu düzenleyen maddelerini esas alarak, ihale dokümanında kalite ve standart belgelerine ilişkin düzenleme yapabilirler. İhale konusu ile ilgisi bulunmayan veya işin niteliğinin gerektirmediği kalite ve standarda ilişkin belgelerin istenilmesi, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğine aykırılık teşkil edecektir.

74.2. İdarece kalite ve standarda ilişkin belge istenmesi durumunda, standarda ilişkin tanıma (kritere), belgenin başvuru veya teklif kapsamında istenmesi halinde ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede, yükleniciden istenmesi halinde ise teknik şartnamede yer verilecektir.

74.3. (Değişik: 20/4/2011-27911 R.G./ 19. md.) Kalite ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin istenilmesi halinde, söz konusu belgenin/belgelerin Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi yeterli olup, bunun yerine söz konusu belgelerin belirli bir belgelendirme kuruluşundan alınmış olması zorunluluğunu getiren ifadeler kullanılamaz.

Kalite yönetim sistem belgelendirilmesine ilişkin olarak ISO 9001:2008 standardı 13/11/2008 tarihinde yayımlanmış olup, 13/11/2010 tarihinden itibaren ISO 9001:2000 standardına göre verilen kalite yönetim sistem belgeleri geçersiz hale gelmiştir. Bu nedenle idarelerce hizmet alımı ihalelerinde kalite yönetim sistem belgesinin istenilmesi durumunda ilanda ve dokümanda aday veya isteklilerin ihale konusu işe ilişkin ISO 9001:2008 standardına göre alınmış kalite yönetim sistem belgesi sunmaları gerektiğine yönelik düzenleme yapılacak ve aday veya istekliler tarafından da ISO 9001:2008 standardına göre alınmış kalite yönetim sistem belgesi sunulacaktır. Bu konuya ilişkin ayrıntılı açıklama, Kamu İhale Kurulunun 11/2/2010 tarihli ve 2010/DK.D-16 sayılı Düzenleyici Kararında yer almaktadır. Anılan Karara, Kurumun internet sayfasının Kamu İhale Mevzuatı bölümündeki Kamu İhale Kurulu Düzenleyici Kararları kısmından ulaşılabilir.

74.4. Hizmet alımı ihalelerinde; Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Yönetim Sistemi (HACCP), İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi (OHSAS), Bilgi Teknolojisi-Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi (ISO 22000), Sosyal Sorumluluk Standardı (SA 8000), İyi Hijyen Uygulamaları (GPP) gibi kalite ve standarda ilişkin belgeler ve sertifikalar istenmeyecektir.

74.5. (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 26.md.) Hizmet alımı ihalelerinde kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin istenip istenmeyeceği, 74.7. maddesindeki açıklama ve aşağıdaki esaslara uygun olarak idarelerce belirlenecektir.

74.5.1. (Ek: 20/8/2011-28031 R.G./ 26. md.) İdarelerin kendi hizmet binalarında veya diğer görev sahalarında gerçekleştirilen hizmet alımı ihaleleri (örneğin; temizlik, özel güvenlik, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi, yemek hazırlama ve dağıtım hizmetleri gibi) ile personel/ öğrenci taşıma hizmetleri ve araç kiralama hizmet alımı ihalelerinde kalite yönetim sistem belgesi istenmeyecektir.

74.5.2. (Ek: 20/8/2011-28031 R.G./ 26. md.) İdarelerin kendi hizmet binalarında veya diğer görev sahalarında gerçekleştirilen hizmetler (örneğin; temizlik, özel güvenlik, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi, yemek hazırlama ve dağıtım hizmetleri gibi) ile niteliği gereği çevre yönetim sistem belgesi istenmesi uygun olmayan hizmet alımı ihalelerinde (personel ve öğrenci taşıma hizmetleri, araç kiralama, mesleki eğitim, toplantı ve organizasyon hizmetleri gibi) çevre yönetim sistem belgesi istenmeyecektir.

74.6. Hizmet yeterlilik belgesinin kuruluş yapısı, planlama faaliyetleri ve sorumluluklar göz önünde bulundurulduğunda; idarelerin kendi hizmet binalarında gerçekleştirilen hizmetler (idarelerin hizmet binalarında, servislerce gerçekleştirilecek montaj, bakım ve onarım hizmetleri hariç) ile niteliği gereği hizmet yeterlilik belgesi istenmesi uygun olmayan (personel ve öğrenci taşıma hizmetleri, araç kiralama, mesleki eğitim, toplantı ve organizasyon hizmetleri gibi) ihalelerde bu belge istenmeyecektir. İdareler, hizmet yeterlilik belgesine yönelik düzenlemelerde; hizmet yeterlilik belgesinin hizmet kapsamını ve standardını açık olarak yazmalıdır.

74.7. Çöp toplama ve/veya kent temizliği hizmet alımı ihalelerinde; kalite yönetim sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi ve İşyerleri-Kent Temizliği Hizmet Yeterlilik Belgesi (TS 13111) istenebilecektir.” açıklaması yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. …” hükmü yer almaktadır.

İşe ait İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5.3.

a) ISO 9001:2008 (veya daha üst versiyonu) Kalite yönetim sistem belgesi.(İsteklilerin, hizmet kalitelerinin belgelenmesi amacıyla istenmektedir.)

b) ISO 14001 (veya daha üst versiyonu) Çevre yönetim sistem belgesi .(İsteklilerin, Çevre Yönetim Sisteminin yeterliliğinin belirlenmesi amacıyla istenmektedir.)

c) Kent temizliği işi için genel kurallar ve standartları içeren TS 13111 standardına uygunluğunu gösterir Hizmet Yeri Yeterlilik Belgesi (İsteklilerin, kent temizliğinde verilecek hizmetlerin mevzuata uygunluğunu, imkan ve kabiliyetini belgelenmesi amacı ile istenmektedir)

Kalite yönetim sistem belgesi ve çevre yönetim sistem belgesi Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen belgelendirme kuruluşları veya Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenmesi zorunludur. Bu belgelendirme kuruluşlarının, Uluslararası Akreditasyon Forumu Karşılıklı Tanınma Antlaşmasında yer alan ulusal akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş belgelendirme kuruluşu olduklarının ve bu kuruluşlarca düzenlenen belgelerin geçerliliğini sürdürdüğünün, Türk Akreditasyon Kurumundan alınacak bir yazı ile teyit edilmesi gerekir. İhale tarihi veya bu tarihten önceki bir yıl içinde alınan teyit yazıları geçerlidir. Ancak, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edildiği duyurulan belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen ve TÜRKAK Akreditasyon Markası taşıyan belge ve sertifikalar için Türk Akreditasyon Kurumundan teyit alınması zorunlu değildir. Bu belgelerin ihale tarihinde geçerli olması yeterlidir…” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “İhalenin yabancı isteklilere açıklığı” başlıklı 8’inci maddesinde “8.1. İhale, yeterlik kriterlerini taşıyan tüm yerli ve yabancı isteklilere açıktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde “Katı Atık Yönetimi ve Operasyonu işinin yürütülebilmesi için; personelin çalışacağı makine, araç, gereç, malzeme, ekipmanlar ve diğer ihtiyaçlarının temini ile yüklenicinin bilgi, deneyim ve tecrübesinden (eğitim, yazılım, planlama, kontrol raporlama ve geliştirme gibi) yararlanarak operasyon desteğinin sağlanmasıdır.

Diğer taraftan birim fiyat teklif cetvelinin aşağıda yer verildiği şekilde olduğu görülmüştür.

A B

Sıra No

İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması

Birimi

Miktarı Teklif Edilen Birim Fiyat Tutarı

1 Beton ve her nevi asfalt yolların makine ile süpürülmesi (4m³) vardiya 1.252
2 Beton ve her nevi asfalt yolların makine ile süpürülmesi (6m³) vardiya 626
3 Beton ve her nevi asfalt yolların makine ile süpürülmesi (4m³-yedek) vardiya 366
4 Çevre temizliği yapılması vardiya 1.931
5 Pazar yerlerinin temizlenmesi(arazöz) vardiya 366
6 Çöplerin toplanması araçlara yüklenmesi depolama istasyonuna nakli(15m³) vardiya 10.190
7 Çöplerin toplanması araçlara yüklenmesi depolama istasyonuna nakli (15m³-yedek) vardiya 732
8 Çöplerin toplanması araçlara yüklenmesi depolama istasyonuna nakli (vinçli) vardiya 1.565
9 Çöplerin toplanması araçlara yüklenmesi depolama istasyonuna nakli (vinçli-yedek) vardiya 366
10 Cadde ve sokaklardaki çöp konteynerlerinin yıkanarak dezenfekte edilmesi 1100 lt. yerüstü vardiya 117
11 Cadde ve sokaklardaki çöp konteynerlerinin yıkanarak dezenfekte edilmesi 5 m³ yeraltı vardiya 117
12 İş Elbisesi adet 600
13 Koruyucu Malzeme ay 12
14 Temizlik Malzemesi ay 12
15 Personel Servisi Kiralanması gün 366
16 İletişim ay 12

TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)

a. Yukarıda aktarılan İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde işin adının “Katı Atık Yönetim ve Operasyonu İşinin Yürütülmesi İçin Gerekli Olan Araç, Ekipman ve İş Makinasının Kiralanması ve Operasyon Desteğinin Sağlanması İşi” olarak, işin miktarı ve türünün “12 ay süre ile muhtelif araç, ekipman ve iş makinası kiralanması ve operasyon desteğinin sağlanması işi” olarak düzenlendiği, Teknik Şartname’nin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde ihale konusunun “Katı atık yönetimi ve operasyonu işinin yürütülebilmesi için; personelin çalışacağı makine, araç, gereç, malzeme, ekipmanlar ve diğer ihtiyaçlarının temini ile yüklenicinin bilgi, deneyim ve tecrübesinden (eğitim, yazılım, planlama, kontrol raporlama ve geliştirme gibi) yararlanarak operasyon desteğinin sağlanması” şeklinde düzenlendiği görülmüş olup, ihale konusu hizmet alımı için oluşturulan birim fiyat teklif cetveli standart formu da dikkate alındığında; ihale konusu hizmet işinin yalnızca araç kiralama hizmeti olmadığı, hizmetin yerine getirilmesinde yüklenicinin bilgi, deneyim ve tecrübesinden (eğitim, yazılım, planlama, kontrol raporlama ve geliştirme gibi) yararlanılarak operasyon desteğinin sağlanmasının da amaçlandığı, dolayısıyla inceleme konusu ihalenin salt araç kiralama hizmet alımı olarak değerlendirilmeyeceği sonucuna varılmıştır.

Aktarılan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 42’nci maddesinin birinci fıkrasında hizmet alımı ihalelerinde istenilebilecek kalite ve standarda ilişkin belgelerin neler olduğu tek tek sayılmış ve idarelerce işin niteliği göz önünde bulundurulmak şartıyla ihalede yeterlik kriteri olarak kalite yönetim sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi ve hizmet yeterlilik belgesi istenebileceği hükme bağlanmış olup, bu çerçevede ihale konusu işin Teknik Şartname’de yer alan düzenleme çerçevesinde salt araç kiralama hizmet alımı olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.7’nci maddesinde çöp toplama ve/veya kent temizliği hizmet alımı ihalelerinde; kalite yönetim sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi ve İşyerleri-Kent Temizliği Hizmet Yeterlilik Belgesinin (TS 13111) istenebileceği açıklanmıştır. Alımı gerçekleştirilecek işin konusu da dikkate alındığında söz konusu TS 13111 İşyerleri-Kent Temizliği Hizmet Yeterlilik Belgesinin idarece ihalede yeterlik kriteri olarak istenilmesinin ihale konusu iş ile bağdaştığı ve ihaleye katılımı engelleyici nitelikte olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, 4734 sayılı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fırkasının (e) bendinde 696 sayılı KHK ile yapılan değişiklikle, belediyelerin kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı ve belediyelerin asli görevlerinden olan kent temizliği/çöp toplama hizmetini yerine getireceği hususları birlikte değerlendirildiğinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.7’nci maddesinde yer alan açıklama bağlamında herhangi bir değişikliğin olmadığı da dikkate alındığında inceleme konusu ihalelerde anılan belgelerin istenebileceği anlaşılmıştır.

b . TS 13111 İşyerleri-Kent Temizliği Hizmet Yeterlilik Belgesinin belgeye yurtiçinde faaliyet gösteren yabancı isteklilerin sahip olmasına engel bir mevzuat hükmü bulunmadığı, ihaleye katılmak isteyen yabancı istekliler adına da bu belgenin düzenlenebileceği,

ayrıca kamu ihale mevzuatı çerçevesinde yabancı isteklilerin söz konusu belgenin dengi niteliğinde olan belgeleri sunmaları noktasında engelleyici bir hüküm bulunmadığı,dolayısıyla anılan belgenin yeterlik kriteri olarak istenmesinin yabancı isteklilerin ihaleye katılımına engel bir durum teşkil etmediği anlaşılmıştır.

c. Söz konusu TS 13111 İşyerleri- Kent Temizliği standardının “kent temizliği hizmeti veren iş yerlerinin yapısal özellik, işletmecilik, teknik donanım ve çalışanlarının özellikleri ile ilgili genel kurallarını” kapsadığı,

Hizmet Yeri Belgelendirme Usul ve Esasları’nın 2’nci maddesinde “b) “İş Yerleri” ibaresi ile başlayan standardlar/kriterler için hizmetin sözleşmeye dayalı verilmesi halinde (kent temizliği, peyzaj, endeks okuma vb.), taraflar arasında noter huzurunda yapılmış sözleşmenin aslı veya aslı görülerek fotokopisi, ya da ıslak imzalı sözleşmenin aslı veya aslı görülerek fotokopisi ile ilgili tarafların noter onaylı yetki belgesi ve imza sirkülerinin güncel halinin fotokopisi talep edilir. (İmza sirkülerinin ve vekâletname güncelliği, sözleşmedeki imzaların imza sirküleriyle aynı olması kontrol edilerek işlemler yapılır)” düzenlemesine, 11.5’inci maddesinde ise “Şartnameye dayalı iş yapan (kent temizliği, peyzaj, endeks okuma, toplu yemek mutfağı vb.) kuruluşlarda, Hizmet Yeterlilik Belgesi’nde “Hizmet Yeri Adresi” bölümüne kuruluşun merkez adresi yazılır. Kuruluşun incelenen hizmet yeri adresinin sözleşmede yer alması şartıyla kuruluşun incelenen hizmet verdiği uygulama/şantiye adresi ve sözleşme bitiş tarihi belge kapsamına yazılır.” açıklamasına yer verildiği görülmüştür.

Bahse konu belgenin düzenlenmesine yönelik yapılan incelemede, anılan TS 13111 belge numaralı hizmet yeterlilik belgesinin denetim yapılan işyerine göre yani şantiyeye göre verildiği, bu işyerinin idare ile yaptığı sözleşmesinin bitmesi halinde ise bu belgenin kullanımının durdurulacağı, yeni bir işyerinin adres gösterilmesi durumunda da o iş yerine bakan ilgili TSE müdürlüğüne başvuru yapılarak yenilenen şantiyeye göre tekrar anılan belgenin düzenlenmesinin talep edileceği, bu itibarla kent temizliğindeki standarda yönelik verilen belgeyi talep eden firmaların idareler ile yapılan sözleşme süresi boyunca işyerlerini sabit tutacağı, sözleşme bitiminde kapatacakları, başka bir idare ile yapılan sözleşme üzerine yenilenen işyerine göre bahsi geçen belgenin tekrar talep edileceği anlaşılmaktadır.

Yapılan inceleme neticesinde, idarelerin ihale dokümanında ihale konusu ile ilgili bulunan ve işin niteliğinin gerektirdiği kalite ve standarda ilişkin belgeler ile ilgili düzenleme yapabilecekleri, bu bağlamda Tebliğ’in 74.7’nci maddesinde yer alan açıklama ile istenilmesi idarenin takdirinde bulunan TS 13111 Hizmet Yeterlilik Belgesi’nin idarece istenilmesinin, belgenin düzenlenme koşulları da göz önünde bulundurulduğunda, başvuru sahibinin iddiasında belirttiği gibi sadece idareye daha önce o hizmeti sunan değil, bir sözleşmeye dayalı olarak belge kapsamı işi yerine getiren her firma adına düzenlenebildiği anlaşılmıştır.

d. İdari Şartname’nin yukarıda aktarılan maddesinde istekliler tarafından teklifleri kapsamında “ISO 9001:2008 (veya daha üst versiyonu) Kalite Yönetim Sistem Belgesi ile ISO 14001 (veya daha üst versiyonu) Çevre Yönetim Sistem Belgesi”nin sunulması gerektiği yönünde düzenlemenin yer aldığı, ancak bu belgelerin kapsamında hangi işlerin olacağına ilişkin detaylı olarak başkaca bir düzenlemenin yapılmadığı görülmekle birlikte, söz konusu belgelerin kapsamının belirlenmesinde ihale konusu işin tanımının esas alınması gerektiği anlaşılmış olup, bu hususta ayrıntılı düzenleme yapılmamış olmasının bir aykırılık olarak değerlendirilemeyeceği ve teklif vermeye engel teşkil etmediği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

EK GEREKÇE

İnceleme konusu ihalede,

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde belirttiği, ihale dokümanının mevzuata uygun olmadığı yönündeki iddialarının incelenmesi neticesinde, başvuru sahibinin dilekçesinin 1(a) maddesinde yer alan iddianın yerinde olduğu gerekçesiyle, Kurulca “ihalenin iptaline” karar verilmiştir.

Anılan kararda, başvuru sahibinin dilekçesinin 1(a) maddesinde yer alan iddiaya ilişkin olarak, İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde yer alan “isteklinin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipmanı serbest muhasebeci raporu ile tevsik edebileceği” yönündeki düzenlemenin ihale ilan tarihi itibariyle yürürlükte bulunan mevzuata aykırı olduğu, bu nedenle söz konusu düzenlemenin isteklileri tereddüde düşüreceği ve teklif değerlendirmesinin eşit ve sağlıklı şekilde yapılmasını engelleyebileceği dikkate alındığında ihale işlemlerinin Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkeleri çerçevesinde devam ettirilemeyeceği anlaşıldığından ihalenin iptal edilmesi gerektiği, aynı dilekçenin 1 (b) maddesine ilişkin olarak ise, İdari Şartnamede kendi malı olması istenilen araçların teknik kriterlerine ilişkin düzenlemelere yer verildiği, söz konusu düzenlemelerde araçların teknik kriterlerine ilişkin asgari özellikler belirtilerek belirlemelerinin yapıldığı, diğer bir anlatımla “en az” ve “asgari” ifadeleri kullanılmak suretiyle özelliklerin belirlendiği, idarenin Kanun’un 5’inci maddesi gereği ihtiyaçlarını uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamakla sorumlu olduğu, dolayısıyla söz konusu düzenlemelerde mevzuata aykırılık bulunmadığı ifade edilmektedir.

Yapılan incelemede, uyuşmazlık konusu ihalenin “Katı Atık Yönetim ve Operasyonu İşinin Yürütülmesi İçin Gerekli Olan Araç, Ekipman ve İş Makinasının Kiralanması ve Operasyon Desteğinin Sağlanması İşi” olduğu, idarece belirlenen yaklaşık maliyetin 44.900.228,13 TL olduğu, söz konusu ihalede 41 adet ihale dokümanı satın alındığı, ihaleye 5 isteklinin katıldığı, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucu bir teklifin geçerli olduğu ve ihalenin 44.481.990,00 TL teklif veren bu istekli üzerine bırakıldığı görülmüştür.

İddia konusu edilen, İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde ihale konusu hizmet işinin yerine getirilmesinde gerekli olan araçlara ve iş makinelerine yönelik düzenlemeye ilişkin tablodan;

– 1 adet arazözün de isteklinin kendi malı olması gerektiği ve “asgari 10 ton” kapasite özelliğine sahip olması gerektiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde idarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41 inci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddeleri gereğince, kullanılması öngörülen makine ve ekipmanın kendi malı olması şartının aranmaması esas olmakla birlikte, işin niteliği gereği kendi malı olması istenen makine ve ekipmana ilişkin yeterlik kriteri belirlenebileceği, ancak idarelerin aynı zamanda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesi gereği ihalede rekabet ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması konusunda da sorumlu oldukları, bu nedenle söz konusu yetkinin ihaleye katılımı ve rekabeti engelleyici sonuç doğuracak şekilde kullanılmaması gerekmektedir.

Bu itibarla, ihale konusu iş göz önüne alındığında, idarece ihale konusu işin yerine getirilmesinde kullanılacak ve isteklinin kendi malı olması istenen, değişik kapasiteye sahip hidrolik sıkıştırmalı çöp kamyonu, süpürge makinesi ve arazöz gibi araçların, anılan yönetmelikte belirtilen “işin niteliği gereği” şeklindeki istisna kapsamında değerlendirilemeyeceği, bu araçların kiralanması durumunda ihale konusu işin yerine getirilmesinde bir sorun yaşanmayacağı açıktır.

Bu şekilde sözleşme aşamasında tedarik edilebilecek araçların yeterlilik kriteri olarak kendi malı olarak istenmesi ihaleye katılım aşamasında bünyesinde bu makine ve ekipmanın tamamı veya bir kısmı olmayan ancak ihaleden sonra bu makine ve ekipmanı tedarik edebilecek firmaların ihaleye katılmalarını önlemektedir. İhale üzerinde kalan yükleniciler, bu ekipmanları sözleşme sürecinde temin edemediği durumlarda ihale mevzuatı gereğince ceza, fesih, yasaklama ve teminatın gelir kaydedilmesi gibi bir takım yaptırımlara maruz kalacaklardır. Böylelikle firmalar ihaleden sonra temin edilebilecek makine ve ekipmanı ihaleden önce gereksiz yere bünyesinde bulundurma zorunluluğunda olmayacaktır. Ayrıca işin niteliğinin gerekli olmadığı bu tür ihalelerde makine ve ekipmanın kendi malı olarak istenmesi ülkemizde gereksiz bir araç parkının oluşmasına yol açacağı, basiretli tacir olarak ihaleye katılacak isteklilerin kendi malı olması istenilen makine ve ekipman için edinim bedellerini teklif fiyatlarına yansıtacakları, bunun da ihalede isteklilerin teklif fiyatlarını ister istemez artıracağı, dolayısıyla ihalede kaynak israfına neden olacağı, bu durumun da 4734 sayılı Kamu İhale kanununun 5.maddesinde belirtilen temel ilkelerden kaynakların verimli kullanılması ilkesini de zedeleyeceği değerlendirilmiştir.

Başvuruya konu ihalede 41 adet ihale dokümanı satın alındığı, ihaleye 5 isteklinin katıldığı, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucu bir teklifin geçerli olduğu hususları birarada değerlendirildiğinde idarenin kendi malı olma şartına ilişkin düzenleme nedeniyle ihalede geçerli tek teklif kalması sonucunun ortaya çıktığı ve söz konusu araçları piyasadan kiralama yolu ile temin edebilecek isteklilerin ihaleye katılımının engellendiği, ayrıca, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin yaklaşık maliyete çok yakın olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler çerçevesinde ihalede rekabet ve kaynakların verimli kullanılması ilkesinin sağlanamadığı değerlendirilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalenin iptaline ilişkin kararın gerekçeleri arasında “ihale konusu işin yerine getirilmesinde kullanılacak araçların bir kısmının kendi malı olması gerektiği şeklindeki düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu” hususunun da yer alması gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurul çoğunluğunca alınan ihalenin iptali kararına katılıyoruz.

Bunları da Okuyabilirsiniz ?

İlginizi çekebilir.