Yönetimin değişmiş olması nedeniyle ihtiyacın ortadan kalkması gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesi mevzuata uygun mudur?
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2019/028
Gündem No : 8
Karar Tarihi : 30.05.2019
Karar No : 2019/UY.I-653
BAŞVURU SAHİBİ:
Hasan Kural – RÇ Yapı İnş. Müh. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/25753 İhale Kayıt Numaralı “Elmalı İlçesi Otobüs Terminali İnşaatı Yapımı” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından 19.02.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Elmalı İlçesi Otobüs Terminali İnşaatı Yapımı” ihalesine ilişkin olarak Hasan Kural – Rç Yapı İnş. Müh. Tur. İth. İhr. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı tarafından 10.05.2019 tarih ve 19528 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.05.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/502 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihalenin iptal gerekçesinin kendilerine bildirilmemesinin mevzuata aykırı olduğu, şifahen öğrendikleri ihalenin iptal gerekçesinin uygun olmadığı, belediye başkanlık makamının seçimle el değiştirmiş olmasının bütçesi ve harcama kalemleri belli olan belediyede sadece yönetim anlayışını değiştirebileceği, Şubat ayında diğer isteklinin üzerinde ihale bırakıldığında mevcut olan ekonomik durum ve ödemeler dengesinin değişmiş olamayacağı, iki ay içerisinde ekonomik durum ve ödemeler dengesinin nasıl değişmiş olduğuna ilişkin bir açıklama yapılmadığı, iş için ödenek ayrılmış olduğu, ödemeler dengesinin hangi gerekçe ile bozulduğunun somut ve tartışmasız delillerle ortaya konulmadığıiddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinin birinci fıkrasında“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde“İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü yer almakta olup, söz konusu maddenin gerekçesinde “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye uluslararası mevzuata paralel bir şekilde ihaleyi iptal etme yetkisi verilerek, buna ilişkin hükümler düzenlenmiştir” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde“…İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü,
“Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde“İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.
İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.
İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden ihalelerde idarelerin ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, ihale komisyonu tarafından ihaleye ilişkin değerlendirme sonucunda alınan kararın ihale yetkilisinin onayına sunulması gerektiği, ihale yetkilisinin karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylayabileceği veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihaleyi iptal edebileceği, ihalenin iptali noktasında idarelerin takdir yetkisinin bulunduğu ancak bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmayıp kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu ve iptal işleminin somut gerekçelere dayandırılması gerektiği anlaşılmaktadır.
İdare tarafından ihalenin iptal edildiğine ilişkin tebligatın başvuru sahibi istekliye 06.05.2019 tarihinde EKAP üzerinden yapıldığı, yapılan bildirimde ihalenin iptal edilme gerekçesinin belirtilmemiş olduğu, söz konusu hususun Kanun’un 41’inci maddesinde bulunan “İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.” hükmüne aykırılık teşkil ettiği anlaşılmıştır. Bununla birlikte, istekli tarafından şifahen ihalenin iptal gerekçesinin öğrenilmiş olduğu ve bu konudaki itiraz edilen hususların dilekçede belirtilmiş olduğu görüldüğünden, söz konusu hukuka aykırılığın esasa etkili olmadığı sonucuna varılmıştır.
Söz konusu ihalede 27.02.2019 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi tarafından teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işlemine ilişkin olarak 20.03.2019 tarihinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu, Kurul tarafından alınan 10.04.2019 tarih ve 2019/UY.I-458 sayılı karar ile başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem kararı alındığı, alınan karar üzerine ihale komisyonu tarafından 06.05.2019 tarihinde ihalenin başvuru sahibi üzerinde bırakılmasına karar verildiği, ihale yetkilisinin ise 06.05.2019 tarihli kararla ihale komisyonu kararını uygun bulmadığı,“31.03.2019 tarihinde yapılan Mahalli İdareler Genel Seçimleri neticesinde 08.04.2019 tarihinden itibaren seçimle gelen yeni yönetimce yeni bir mali yönetim başlamış olup, yapılan değerlendirmede idaremizin ekonomik durumunun, ödemeler dengesinin, ihtiyaç önceliklerinin yeniden değerlendirilebilmesi ve ihtiyacın mevcut haliyle ortadan kalkması sebebiyle ihalenin iptal edilmesi uygundur.” gerekçesi ile ihalenin iptaline karar verdiği görülmüştür.
İdare tarafından belirtilen ihalenin iptaline ilişkin iki gerekçeden birinin ihtiyacın ortadan kalkmış olması olduğu, ihtiyacın ortadan kalkmasına neden olarak Mahalli İdareler Genel Seçimleri neticesinde yönetimin değişmiş olmasının gösterildiği, sadece yönetimin değişmiş olmasından bahisle ihtiyacın ortadan kalkmış olmasından bahsedilmesinin kamu hizmetlerinin ve idarenin sürekliliği ilkelerine aykırılık teşkil edeceği, buna ilişkin farklı bir gerekçe ve somut delillerin idare tarafından ortaya konulmadığı, somut gerekçe ve deliller öne sürülmeksizin sadece yönetimin değişmiş olmasından bahisle ihtiyacın ortadan kalkmış olmasının ihalenin iptaline gerekçe olarak gösterilmesinin yukarıda belirtilen Kanun hükümlerine aykırılık teşkil edeceği sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, ihalenin iptaline ilişkin diğer gerekçenin ise yönetimin değişmiş olması nedeniyle idarenin ekonomik durumunun, ödemeler dengesinin, ihtiyaç önceliklerinin yeniden değerlendirilebilmesi olduğu, idarenin ihaleyi iptal etme yetkisinin mutlak ve sınırsız olmayıp kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu, idare tarafından belirtilen hususların Kanun’un temel ilkelerine aykırılık, teklif tutarlarının yüksekliği veya ödenek yetersizliği gibi Kanun’un 39’uncu maddesinin gerekçesinde belirtilen durumlara ilişkin olmadığı, ekonomik durumunun ve ödemeler dengesinin hangi koşullarla değiştiğine ilişkin somut deliller ile gerekçelendirme yapılmamış olduğu, ihtiyaç önceliklerinin yeniden değerlendirilebilmesi gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinin ise güvenirlik ilkesine aykırılık teşkil edeceği, dolayısıyla ihalenin iptaline gerekçe gösterilen hususların Kanun’un idareye verdiği ihale yetkisini aşan nitelikte olduğu ve somut delillerle desteklenmediği anlaşıldığından belirtilen gerekçeyle ihalenin iptal edilmesinin de yukarıda belirtilen Kanun hükümlerine aykırılık teşkil edeceği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, idarenin iptal işleminde tespit edilen yukarıdaki aykırılıklar nedeniyle iptal işlemi 4734 sayılı Kanun’a uygun olmadığından, idarenin ihalenin iptaline ilişkin kararının iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
