Mal alımı ihalelerinde bir iş deneyim belgesinin son beş yıl içinde olduğu hangi tarihten itibaren hesaplanır?
KAMU İHALE KURUL KARARI
Toplantı No : 2016/061
Gündem No : 4
Karar Tarihi : 09.11.2016
Karar No : 2016/UM.III-2721
Şikayetçi :
Otosar Otomotiv Turizm San. ve Tic. A.Ş.
İhaleyi Yapan Daire:
Bozüyük Belediyesi
Başvuru Tarih ve Sayısı:
19.10.2016 / 58059
Başvuruya Konu İhale:
2016/348939 İhale Kayıt Numaralı “Belediyemiz Araç Ve Ekipmanlarında Kullanılmak Üzere Akaryakıt Alımı” İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Karar:
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Hamdi GÜLEÇ
Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Oğuzhan YILDIZ
BAŞVURU SAHİBİ:
Otosar Otomotiv Turizm San. ve Tic. A.Ş.,
Şarhöyük Mah. Yücel Sok. No: 1 ESKİŞEHİR
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Bozüyük Belediye Başkanlığı,
Çarsı Mahalle Ürgenpasa Caddesi No: 1 11300 Bozüyük/BİLECİK
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2016/348939 İhale Kayıt Numaralı “Belediyemiz Araç ve Ekipmanlarında Kullanılmak Üzere Akaryakıt Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Bozüyük Belediye Başkanlığı tarafından 30.09.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Belediyemiz Araç ve Ekipmanlarında Kullanılmak Üzere Akaryakıt Alımı” ihalesine ilişkin olarak Otosar Otomotiv Turizm San. ve Tic. A.Ş.nin 05.10.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.10.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 19.10.2016 tarih ve 58059 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 18.10.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2016/2388 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından verilmiş bayilik lisans belgesinin bitiş tarihinin 12.03.2017 tarihi olduğu, sözleşme bitiş tarihi olan 31.12.2017 tarihine göre söz konusu belgenin süresinin yetersiz olduğu,
2) İhale üzerinde bırakılan isteklinin akaryakıt dağıtım pazarlama kuruluşunun bayisi olduğuna dair bayilik sözleşmesinin süresi iş bitim tarihine kadar yeterli olmadığı, BP ile olan sözleşmesinin 19.10.2016 tarihinde sona ereceği,
3) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından üretici veya dağıtıcı ana firmaları ya da kendi adına teklif edilen ürünlerin markasına ilişkin ürün ismi bilgisinin mevcut olmadığı, işin başlangıcından itibaren BP ürünlerini satamayacak olan söz konusu isteklinin Balpet ürünlerini idareye satacağı, ancak bu ürünlere ait bilginin teklif kapsamında sunulmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 36’ncı maddesinin dördüncü fıkrasında ihale konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında satış faaliyeti için özel olarak düzenlenen izin, ruhsat veya faaliyet belgelerinin ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirleneceği hükme bağlanmıştır.
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde petrol ile ilgili akaryakıt dağıtımı, taşıması ve bayilik faaliyetlerinin yapılması için lisans alınmasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.
Akaryakıt alımına ilişkin olarak gerçekleştirilen başvuruya konu ihalede İdari Şartname’nin 7.5.3.3’üncü maddesinde isteklilerden “EPDK İstasyonlu Satış Bayi Lisansı”nın sunulmasının istendiği anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin EPDK tarafından 12.03.2005 tarihinde düzenlenmiş ve düzenlendiği tarihten itibaren 12 yıl geçerli olan istasyonlu bayilik lisansını sunduğu belirlenmiştir.
Öte yandan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 14’üncü maddesinin birinci fıkrasında lisansların 49 yıla kadar verileceği, 16’ncı maddesinin birinci fıkrasında ise lisans sürelerinin, lisans sahibinin talebi üzerine lisans süresinin bitiminden başlamak üzere ve öngörülen azami süreler gözetilmek suretiyle uzatılabileceği hükme bağlanmıştır.
Başvuru sahibi tarafından söz konusu lisansın ihale konusu işe ait sözleşmenin bitiş tarihi olan 31.12.2017 tarihine kadar geçerli olmadığı gerekçesiyle uygun kabul edilmemesi gerektiği iddia edildiğinden, mal alımı ihalelerinde ihaleye katılımda yeterlik belgesi olarak istenen belgelerin geçerlik süresine ilişkin olarak mevzuatta yer verilen hükümler çerçevesinde genel bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 40’ıncı maddesinde; yeterlik koşulu olarak istenen kapasite raporu, imalat yeterlik belgesi ve hizmet yeterlilik belgesinin ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olmasının zorunlu olduğu hükme bağlanmış, ayrıca imalat yeterlik belgesi ve hizmet yeterlilik belgesinin alım konusu malın kabulünün yapılmasına kadar geçerli olmasına yönelik olarak sözleşme tasarısında veya teknik şartnamede düzenleme yapılabileceği, bu düzenlemenin yapılması durumunda muayene ve kabul işlemlerinde bu hususun kontrol edileceği hüküm altına alınmıştır. Aynı Yönetmelik’in 42’nci maddesinde ise yeterlik koşulu olarak istenen kalite yönetim sistem belgesi ve çevre yönetim sistem belgesinin ihale veya son başvuru tarihinde geçerli olmasının yeterli olduğu ifade edilmiştir. Bu düzenlemeler dışında, bahse konu Yönetmelik’in 32’nci maddesinde banka referans mektubunun ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenmiş olması, 36’ncı maddesinde odaya kayıtlı olunduğunu gösterir belgenin ilk ilan veya davet tarihinin ya da ihale veya son başvuru tarihinin içinde bulunduğu yılda alınmış olması,
37’nci maddesinde iş deneyimini gösteren belgelerin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içindeki işlere ilişkin olması ve kesin kabul tarihi, ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olan mal alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin de sunulabileceği,
40’ıncı maddesinde geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş makine, teçhizat ve diğer ekipmanın, kira sözleşmesi eklenmek ve ilk ilan veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiği belgelenmek şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılacağı hususları düzenlenmiştir.
Bahsedilen mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, anılan maddelerde sayılan ve üzerinde geçerlik süresi belirtilen belgelerin (kapasite raporu, imalat yeterlik belgesi ve hizmet yeterlilik belgesi) ihale veya son başvuru tarihi itibariyle geçerli olması gerektiği, bunlardan imalat yeterlik belgesi ve hizmet yeterlilik belgesine ilişkin olarak alım konusu malın kabulünün yapılmasına kadar geçerli olmasına yönelik olarak ayrıca düzenleme yapılabileceği anlaşılmaktadır. Bu düzenlemelere kıyasen, mevzuatta özel olarak geçerli olması zorunlu tarih belirtilmemiş olan ve yine üzerinde geçerlik süresi yazılı bulunan yeterlik belgelerinin, ihale veya son başvuru tarihi itibariyle geçerli olmasının yeterli olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Nitekim Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.6.2’nci maddesinde belgelerdeki bilgi eksikliğinin tamamlatılmasına ilişkin olarak yer verilen “İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin, başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgeler, aday veya isteklinin başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını tevsik etmesi halinde kabul edilecektir.” açıklamasından da ilgili belgelerin ihale veya son başvuru tarihi itibariyle geçerlilik şartlarını taşıması gerektiği sonucu çıkarılmaktadır.
Bu çerçevede başvuruya konu ihale özelinde yapılan değerlendirmede ihale konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında satış faaliyeti için belirli bir süre için özel olarak düzenlenen izin, ruhsat veya faaliyet belgelerinin geçerlik tarihine ilişkin olarak kamu ihale mevzuatında ve incelen ihalenin dokümanında özel bir düzenleme bulunmaması karşısında, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca süre uzatımı veya yeni lisans alımı konularında herhangi bir engel bulunmadığı, muayene ve kabul işlemlerinde yüklenicinin geçerli lisansının bulunup bulunmadığının ayrıca kontrol edileceği hususları da dikkate alındığında, ihale tarihi itibariyle geçerli olduğu anlaşılan bahse konu istasyonlu bayilik lisansının idarece uygun kabul edilmesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 38’inci maddesinin birinci fıkrasında “…Alımın özelliği göz önünde bulundurularak, aday veya isteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığı, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak düzenlenebilir. Bu hususun yeterlik kriteri olarak düzenlenmesi durumunda aşağıdaki bentlerde yer alan belgelerin birlikte istenmesi zorunludur. Aday veya istekli ise kendi durumuna uygun olan belge veya belgeleri sunar. Bu belgeler şunlardır:
a) Aday veya istekli imalatçı ise imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeler,
b) Aday veya istekli yetkili satıcı veya yetkili temsilci ise yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belge veya belgeler,
c) Aday veya istekli Türkiye’de serbest bölgelerde faaliyet gösteriyor ise yukarıdaki belgelerden biriyle birlikte sunduğu serbest bölge faaliyet belgesi.” hükme bağlanmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 61’inci maddesinde de mal alımı ihalelerinde aday veya isteklinin alım konusu malı teklif etmeye yetkisini gösteren belgelere ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
Başvuruya konu ihalede İdari Şartname’nin 7.5.2’nci maddesinde isteklilerden alım konusu malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığına ilişkin belgenin sunulmasının istendiği, bu çerçevede isteklinin yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belge veya belgelerin sunulabileceği yönünde düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından bahse konu yeterlik koşulunu sağlamak üzere; BP Petrolleri A.Ş.nin söz konusu isteklinin bayisi olduğuna dair 11.01.2016 tarihli beyanı ile bu hususu ihtiva eden 07.10.2011 tarihinde taraflarca imza altına alınmış “Satış Yeri Çerçeve Protokolü”nün sunulduğu görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından, söz konusu bayilik anlaşmasının ihale konusu işe ait sözleşmenin başlangıç tarihi olan 01.01.2017 tarihinden dahi önce sona ereceği, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan isteklinin taahhüt ettiği ürünleri değil başka bir markanın ürünlerini sunmak durumunda olacağı gerekçesiyle anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddia edilmektedir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, yetkili satıcılığı gösteren belgelerin geçerli olması gereken tarihe ilişkin olarak kamu ihale mevzuatında özel bir düzenleme yer almamaktadır. Dolayısıyla, yukarıda yer verilen değerlendirmeler çerçevesinde, ihale tarihi itibariyle geçerli olan yetkili satıcılığı gösteren bir belgenin bu hususta yeterli kabul edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte muayene ve kabul işlemlerinde yüklenicinin alım konusu malın satışını yapmaya yetkisinin bulunup bulunmadığının ayrıca kontrol edileceği hususunda tereddüt bulunmamaktadır.
Bu çerçevede, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından alım konusu malın yetkili satıcısı olduğunu göstermek üzere sunulan belgeler incelendiğinde; BP Petrolleri A.Ş.nin söz konusu isteklinin bayisi olduğuna dair yazısının başvuruya konu ihalenin ilan tarihi olan 31.08.2016 tarihinden önce düzenlendiği, 07.10.2011 tarihli “Satış Yeri Çerçeve Protokolü”nde ise, bahse konu protokolün ve/veya bayilik ilişkisinin hangi süreleri kapsadığı hususunda bir bilginin yer almadığı görülmektedir. Anılan protokolün eklerinin gösterildiği kısımda, “Standart Bayilik Anlaşması”nın protokolün eki niteliğinde olduğu belirtilmiş olmasına rağmen söz konusu anlaşmanın teklif kapsamında sunulmadığı anlaşılmıştır. İçerdiği hükümler itibariyle bayilik ilişkisini kanıtlayan “Satış Yeri Çerçeve Protokolü”nün sunulması yeterli olmakla birlikte söz konusu belgede bayilik ilişkisinin geçerlik süresine ilişkin bir kayıt bulunmaması karşısında, bahse konu protokolün “süresiz” bir şekilde düzenlenebileceği hususu da göz önünde bulundurularak, ihale üzerinde bırakılan istekli ile BP Petrolleri A.Ş. arasındaki bayilik ilişkisinin ihale tarihi itibariyle devam edip etmediği hususundaki belirsizliğin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 36’ncı maddesi uyarınca bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin 7.5.6’ncı maddesinde “1- Teklif edilen Ürünlerin Üretici / dağıtıcı ana firmaları / Firmaya ait Teklif edilen ürünlerin markaya ait hangi isimle anılan ürünler olduğu bilgisini içeren belge
2- Akaryakıtın verileceği İlçemiz Mücavir alan sınırlarındaki Belediye İtfaiye garajına en fazla uzaklığı 8 km mesafeyi geçmeyen Akaryakıt satış istasyonu adresi ve bilgisini içeren belge” yeterlik koşulu olarak istenmiştir.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından satışı taahhüt edilen ürünlerin isimlerini içeren bir belgenin teklif kapsamında sunulduğu belirlenmiş, bahse konu ürün isimlerinin teslimi yapılacağı belirtilen BP markasının ürün isimleri olduğu anlaşılmış ve iddia yerinde görülmemiştir.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan Güveniş Turizm Ltd. Şti. ile BP Petrolleri A.Ş. arasındaki bayilik ilişkisinin ihale tarihi itibariyle devam edip etmediği hususundaki belirsizliğin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 36’ncı maddesi uyarınca bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
