Mal alımı ihalelerinde iş deneyim oranı hangi oranlar arasında istenebilir?

KAMU İHALE KURUL KARARI

Toplantı No : 2017/026

Gündem No : 37

Karar Tarihi : 31.05.2017

Karar No : 2017/UM.I-1504

Şikayetçi :

Eskişehir Jimnastik ve Spor Malzm. San. ve Tic. Ltd. Şti.

İhaleyi Yapan Daire:

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Satınalma Müdürlüğü

Başvuru Tarih ve Sayısı:

18.04.2017 / 23056

Başvuruya Konu İhale:

2017/38425 İhale Kayıt Numaralı “Spor Tesisleri Kondisyon Aletleri Alımı” İhalesi

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Eskişehir Jimnastik ve Spor Mal. San. ve Tic. Ltd. Şti.

VEKİLİ:

Av. Semih ATAŞ,

Alanönü Mahallesi Hicri Sezen Caddesi No: 20/1 Odunpazarı/ESKİŞEHİR

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Satınalma Dairesi Başkanlığı Satınalma Müdürlüğü,

M. Nezihi Özmen Mahallesi Kasım Sokak No: 62 34010 Güngören/İSTANBUL

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2017/38425 İhale Kayıt Numaralı “Spor Tesisleri Kondisyon Aletleri Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Satınalma Dairesi Başkanlığı Satınalma Müdürlüğü tarafından 24.04.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Spor Tesisleri Kondisyon Aletleri Alımı” ihalesine ilişkin olarak Eskişehir Jimnastik ve Spor Mal. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 31.03.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 10.04.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 18.04.2017 tarih ve 23056 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.04.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2017/983 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhalenin 2’nci kısmında yer alan ‘Üst Vücut-Kol Ergonometresi’ ve ‘Dokunmatik Ekranlı Adım Simülasyon Cihazı (Değişken Adımlı Eliptik Stepper)’ ürünlerinin kısımda alımı amaçlanan ürünlerden farklı özellik gösteren elektrikle çalışan ve kardiyovasküler ürünler olduğu, idarenin yapmış olduğu sınıflandırma idarenin yapmış olduğu daha önceki ihaleler ile çeliştiği, kısımda grupla ilgisi olmayan ürünlerin hatalı olarak yer alması ile ihalede özellikle 2 kısımda ihaleye katılımın ve rekabetin engellendiği, söz konusu ürünlerin sadece Finspor Dış Tic. Ltd. Şti. ve Eks Dış Tic. Ltd. Şti.de bulunduğu, yapılacak alımın kısımların kendi içerisinde bütünlüğü gözetilerek daha fazla kısma ayrılması gerektiği,

2) İhalenin 3’üncü kısımda bulunan ‘Dokunmatik Ekranlı Merdiven Çıkma Cihazı’ ürünün kısımda alımı amaçlanan ürünlerden farklı özellik gösteren elektrikle çalışan ve kardiyovasküler ürün olduğu, idarenin yapmış olduğu sınıflandırma idarenin yapmış olduğu daha önceki ihaleler ile çeliştiği, kısımla ilgisi olmayan ürünün hatalı olarak yer alması ile ihalede özellikle 3’üncü kısımda ihaleye katılımın ve rekabetin engellendiği, söz konusu ürünlerin sadece Finspor Dış Tic. Ltd. Şti. ve Eks Dış Tic. Ltd. Şti.de bulunduğu, yapılacak alımın kısımların kendi içerisinde bütünlüğü gözetilerek daha fazla kısma ayrılması gerektiği,

İhale dokümanında ürünlere ilişkin ölçülendirmenin, hiçbir bilimsel veriye dayanmayarak en az ve en fazla olarak sınırlandırılmasının ihaleye katılımı daraltarak rekabeti engellediği, idarenin önceki ihalelerinde de katılımın daraltıldığı, ihalelerin aynı istekliler üzerinde bırakıldığı,

Uluslararası standardın bulunduğu durumlarda alımların söz konusu standarda göre yapılması gerektiğinin esas olduğu, Spor Aletlerine ilişkin EN950 uluslararası standardın olduğu, söz konusu standardın aranması gerekirken ihaleye katılımın ve rekabetin azaltılmasının mevzuata uygun olmadığı,

3) İdare tarafından %30 iş deneyim tutarı istenilerek ihaleye katılımın engellendiği, %10 gibi bir oranda iş deneyim tutarı istenilmesinin katılımı arttıracağı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde idarelerin, ihalelerde rekabeti, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır.

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde kısmi teklif “Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde; alımın birden fazla kalemden oluşması halinde, alımın niteliğine uygun olarak belirlenen bir veya birden fazla kısmına; ihale konusu alımın tek bir mala ilişkin olması durumunda ise aynı malın miktarlar itibarıyla belirlenen bir veya birden fazla kısmına verilen teklifi” şeklinde tanımlanmakta,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Kısmi tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 16.4’üncü maddesinde “16.4.1. İhalelerde, ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kısmi teklif verilebilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, kısmi teklif verilebilen ihalelerde isteklilerce her bir iş kısmına ayrı ayrı teklif vermek suretiyle işin tamamına teklif verilebileceği gibi, ihale dokümanında belirtilen kısımlardan bazılarına da teklif verilebilecektir.

16.4.2. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalede; aday veya isteklinin yeterlik değerlendirmesi, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği her bir kısım için ayrı ayrı yapılacaktır…” açıklaması,

Anılan Tebliğ’in “Mal alımı ihalelerinde istenecek belgeler” başlıklı 54.2’nci maddesinde “Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir: …

ğ) Birden çok mal kaleminin birlikte alındığı bir ihalede; bir veya birden çok mal kaleminin satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince özel bir izin, ruhsat veya faaliyet belgesi alınması zorunlu, diğer mal kalemleri için ise bu belgelerin alınması zorunlu değil ise alımların birlikte yapılabilmesi için alımlar arasında bağlantı olması ve ihalenin kısmi teklife açılması zorunludur. İdare alımın niteliğini esas alarak iş ortaklığı ve/veya konsorsiyumların bu belge veya belgeleri sunmasına yönelik olarak ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede gerekli düzenlemeyi yapmak zorundadır. …” açıklaması yer almaktadır.

İtirazen şikayete konu ihaleye ait İdari Şartname düzenlemelerine göre ihalenin 92 kalem spor tesisleri kondisyon aletleri alımı ihalesi olduğu, 5 kısma ayrıldığı ve her tip ve kapasitede spor ekipmanları, kondisyon aletleri, spor aksesuarları veya malzemelerinin satışı konusunda gerçekleştirilen işlerin benzer iş olarak kabul edildiği görülmüştür.

Başvuru sahibi tarafından ihalenin 2’nci kısmında yer alan ‘Üst Vücut-Kol Ergonometresi’ ve ‘Dokunmatik Ekranlı Adım Simülasyon Cihazı (Değişken Adımlı Eliptik Stepper)’ mal kalemlerinin kısımda alımı amaçlanan diğer ürünlerden farklı gösterdiğinden katılımı engellediği dolayısıyla tedarikinin başka bir kısımda sağlanması gerektiğine ilişkin idareden gerekli bilgi ve açıklama istenilmiş olup, idarenin 11.05.2017 tarihli ve 91651 sayılı cevap yazısında;

İhalenin 1’inci kısmımın spor salonlarında en fazla kullanılan koşu bandı ve kondisyon bisikletlerini oluşturduğu,

İhalenin 2’nci kısmının, üst vücudu çalıştırmak için kullanılan ‘vücut-kol ergonometresi’, step egzersizleri için kullanılan ‘dokunmatik ekranlı adım simülasyon cihazı’, stüdyo çalışmalarında toplu kullanım için ‘iç mekan kondisyon bisikleti’ gibi alt-üst vücut özel kas gruplarının çalıştırılması için kullanılan cihazların ağırlık bloklu kas geliştirme cihazları, plaka yüklemeli kas geliştirme cihazları ve çeşitli sehpaların bir araya getirilerek oluşturulduğu,

İhalenin 3’üncü kısmının ise, ihalenin diğer kısımlarında yer alması halinde katılımı ve rekabeti engelleyeceğine ilişkin istekli olabilecekler ile görüşmeler neticesinde tespit edilen çeşitli spor alet ve malzemelerinin teknik gerekçeler ile bir araya getirilmesi ile oluşturulduğu,

Ayrıca ihalenin 2’nci kısmında yer alan ‘vücut-kol ergonometresi’ ve ‘dokunmatik ekranlı adım simülasyon cihazı’ ürünlerinin spor alet ve malzemeleri sınıfına ait olduğu, kısımda yer alan spor aletlerinin, kullanıcıların alt-üst vücut özel kas gruplarını çalıştıran cihazlar olduğu açıklamalarına yer verilmiştir.

İdarelerin, birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde kendi ihtiyaç listesi içerisinde yer alan mal kalemlerini mevzuata aykırı olmamak kaydı ile alımın niteliğine uygun olarak kısımlara ayırabilme hususunun takdir yetkisi içerisindedir.

92 kalem spor tesisleri kondisyon aletleri alımı ihalesinde katılımı ve rekabeti arttırmak amacıyla kısmı teklife açık olarak gerçekleştirildiği, başvuru sahibince sınıflandırma elektrik ile çalışan, tek kasa ve çift kasa yönelik ürünler olarak yapılsa da idare tarafından ihalenin birinci kısmı için sınıflandırmanın, spor salonlarında en fazla kullanılan koşu bandı ve kondisyon bisikleti gibi aynı dili konuşması gerekliliği bulunan idarenin birincil ihtiyacı ürünler, ihalenin ikinci kısmının için ise alt-üst vücut özel kas gruplarının çalıştırılmasına dayalı ürünler olarak sınıflandırıldığı, alımı gerçekleştirilecek tüm ürünlerin spor alet ve malzemeleri olduğu, isteklilerden yetkili satıcı veya imalatçı olduğunu gösteren belgeler istenildiği, isteklilerin bu ürünleri piyasadan temin etme imkanlarının olduğu, idarelerin mal kalemlerini mevzuata aykırı olmamak kaydı ile alımın niteliğine uygun olarak sınıflandırabileceği, her bir istekli veya idare için sınıflandırmanın değişebileceği, kaldı ki idarelerin geçmiş yıllardaki sınıflandırmalara dahi bağlı kalmayabileceği, öte yandan 38 mal kaleminde 743 alet alımı gerçekleştirilecek ihalenin 2’nci kısımda başvuru sahibinin iddiasında belirttiği ürünlerin toplam 61 adet olduğu da dikkate alındığında sahibinin birinci iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “(10) İdarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemez.” hükmü yer almaktadır.

Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunmanın ön koşulu idareye usulüne uygun şikâyet başvurusu yapılmasıdır. Başvuru sahibince idareye yapmış olduğu şikâyet başvurusunda bu iddiaya yer verilmediği, doğrudan Kuruma başvuru yapıldığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının incelenmeksizin 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Anılan Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 37’nci maddesinin üçüncü fıkrasında “İş deneyiminin belirlenmesi amacıyla;

a) Açık ihale usulüyle yapılan … ihalelerde, teklif edilen bedelin % 10’undan az ve % 40’ından fazla olmamak üzere idarece belirlenecek bir oranda,

…

ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler ile teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması istenir.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “… 7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler

7.5.1. İsteklinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kesin kabul işlemleri tamamlanan mal alımlarıyla ilgili yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak deneyimini gösteren belge veya teknolojik ürün deneyim belgesi sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin %30 dan az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir. …

7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir:

7.6.1. İş deneyiminde değerlendirilecek benzer işler; Her tip ve kapasitede spor ekipmanları, kondisyon aletleri, spor aksesuarları veya malzemelerinin satışı konusunda gerçekleştirilen işler benzer özellikteki işler olarak kabul edilecektir.” düzenlemesi vardır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden açık ihale usulüyle gerçekleştirilen ihalelerde, isteklilerden teklif edilen bedelin %10’undan az ve %40’ından fazla olmamak üzere ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belge isteneceği,

incelenen ihalede ise isteklilerin yeterliklerini belirlemek için mevzuatta belirlen sınır içerisinde teklif edilen bedelin %30’undan az olmamak üzere iş deneyim tutarı istenildiği, idarelerin rekabeti sağlamak kadar ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamakla da sorumlu olduğu ile ihalenin kısmi teklife açık olarak gerçekleştirildiği bir arada değerlendirildiğinde başvuru sahibinin üçüncü iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, ihalenin şikâyete konu 2 ve 3’üncü kısmının yaklaşık maliyeti dikkate alındığında 4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca ödenmesi gereken itirazen şikâyet başvuru bedelinin 11.123,00 TL olduğu, başvuru sahibi tarafından toplam yaklaşık maliyet üzerinden 14.832,00 TL’nin Kurum hesaplarına yatırıldığı, dolayısıyla fazla ödendiği tespit edilen 3.709,00 TL’nin yazılı talebi halinde başvuru sahibine iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.