İhale kapsamında çalışacaklar için üst yaş sınırı getirilebilir mi?
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2019/022
Gündem No : 16
Karar Tarihi : 26.04.2019
Karar No : 2019/UH.I-519
BAŞVURU SAHİBİ:
Aytekin Grup Turizm Taşıma İnşaat Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO) Tedarik ve Lojistik Daire Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/43401 İhale Kayıt Numaralı “Tdlhzm-171 TPAO Genel Müdürlük Yerleşkesi ve Sosyal Tesislerin Genel Temizlik Hizmeti” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO) Tedarik ve Lojistik Daire Başkanlığı tarafından 26.03.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tdlhzm-171 TPAO Genel Müdürlük Yerleşkesi ve Sosyal Tesislerin Genel Temizlik Hizmeti” ihalesine ilişkin olarak Aytekin Grup Turizm Taşıma İnşaat Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin 18.03.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 04.04.2019tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 09.04.2019 tarih ve 15368 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.04.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/390 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İdarenin ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularını ihale tarihinden önce sonuçlandırmasının esas olmasına rağmen şikayetin reddine ilişkin cevap yazısının ihale tarihinden 10 (on) gün sonra EKAP üzerinden tebliğ edildiği, dokümana yönelik idare değerlendirmesinin kendilerince ihale tarihine kadar bilinemediği ve dolayısıyla teklif verilemediği, bu itibarla idarece şikayetin sonuçlandırılması yönünde gerçekleştirilen işlemlerin Kanunun 5’inci maddesinde belirtilen temel ilkelere aykırı olduğu,
2) İdarece giyim giderine teklif fiyata dahil olan giderler içerisinde yer verilmemesi, söz konusu giderin %4 sözleşme ve genel giderler içerisinde yer aldığından fiyat öngörülmesine gerek olmamasına rağmen teklif fiyata dahil giderler kapsamında olduğuna dair düzenleme yapılmasının belirsizlik yarattığı,
3) İdari Şartname’nin 47’nci maddesinde yapılan düzenlemenin yasal dayanağının bulunmadığı ve keyfiyet içerdiği, bu uygulamanın yüklenicinin hakedişi ve kesin teminatına el koyma niteliği taşıdığı,
4) Sözleşme Tasarısı’nın 12.1.3 ve 16’ncı maddelerinde yapılan düzenlemeler arasında çelişki bulunduğu, ayrıca yüklenicinin çalıştırdığı işçi personeline ait ücret ve diğer ödemeleri idareden istihkak ödemesi beklemeden yapması gerektiğine dair düzenlemenin yasal bir dayanağının bulunmadığı, idarenin hakedişleri ödeme konusunda bir yükümlülük altına girmeyerek işçiye yapılacak ödemenin tarihinin res’en belirlenmesi ve bu ödemenin zamanında yapılmamasından dolayı kendisine hak doğuracak şekilde yüklenicinin hakedişinden cezai kesinti yapılmasının sözleşmelerin usul ve esaslarını belirleyen 4735 sayılı Kanun ve 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine aykırılık taşıdığı,
5) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.1’inci maddesi ile atıfta bulunulan Teknik Şartname’nin 6’ncı maddesinde üst yaş sınırının 55 olarak belirlenmesinin 4857 sayılı Kanuna aykırı olduğu zira üst yaş sınırının mevzuatta 58 olarak belirlenmiş olduğu,
6) İş Sağlığı Güvenliği ve Çevre Koruma Sözleşme Eki 3, 4, 6, 7 ve 13’üncü maddede belirtilen Tebliğ’in 78.30/ç bendinde sayılmamış olması nedeni ile teklif fiyata ayrıca dahil edilmesi gerektiği, ayrıca 3 ve 4’üncü maddede görevlendirilen kişilerin görev yapacağı süre ve işlemin belirlenmemiş olduğu, ayrıca Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi dışında kalan diğer eğitim kalemleri olan yangın, hijyen, ilk yardım ve mesleki eğitimlerin özel firmalar tarafından verilebildiği ve sertifikalandırıldığı, bu bağlamda kurslarda geçirilen süre boyunca oluşacak fazla mesai ücretleri, kurs ücretleri, sınav ve sertifika ücretleri, sağlık taramaları, koruyucu test ve aşılar, ilkyardım ve muayene odası, malzeme, ekipman, araç ve gereç giderleri, iş ekipmanının kontrolü kapsamında yapılması gereken teknik ölçümler, risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma kapsamında yapılması gereken ortam ölçümleri, kişisel koruyucu donanım malzemeleri gibi kalemlerin yüklenici tarafından karşılanması olasılığı bulunmadığı ve söz konusu giderlere yaklaşık maliyet içerisinde yer verilmesinin zorunluluk olduğu 6331 sayılı Kanun kapsamında nelerin yapılacağı ve personellere hangi sertifikaların aldırılacağının, sağlık raporu açısından hangi test ve aşıların yapılacağının belirlenmemiş olduğu, ihale dokümanı ile personele yönelik bir kısım giderler yapılacağı belirlenmiş olmasına karşılık bu gider kalemlerinin nelerden oluştuğu, kapsam, nev’i, miktar süre vb. hiçbir belirleme yapılmayarak muğlaklık oluşturulması ve personel giderlerine ilişkin net, anlaşılır ve hesaplanabilir düzenleme yapılmaması ile tüm sorumlulukların yükleniciye ait olmasının uygun olmaması nedeniyle tekliflerin sağlık oluşturulmasına imkan tanınmadığı
iddia edilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
26.03.2019 tarihinde yapılan ihalede, ihale dokümanının başvuru sahibince 15.03.2019 tarihinde satın alındığı (EKAP üzerinden indirildiği), ihale dokümanına yönelik 18.03.2019 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, idarenin 22.03.2019 tarihli şikâyetin reddine ilişkin cevabının 04.04.2019 tarihinde başvuru sahibine bildirildiği, başvuru sahibince ihaleye teklif verilmediği ve anılan isteklinin 09.04.2019 tarihinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde“İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler.
…
Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,
b) İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikâyete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikâyet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine, karar verilir…” hükmü,
“İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde“Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikâyetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır…
İdare, şikayet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikayetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.
Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir…” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında“İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
a) İstekli olabilecekler; ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi, ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
b) Adaylar; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ayrıca ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler,
Hakkında başvuruda bulunabilir.” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Şikâyet başvurusunda bulunabilecekler” başlıklı 3’üncü maddesinin altıncı fıkrasında“İlan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikâyet başvuruları, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilmekte ise de bu tarihten önce ön yeterlik/ yeterlik başvurusunda bulunulması veya teklif verilmesi halinde, Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca “Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, zorunludur.” hükmü uyarınca, ihaleye teklif veren isteklilerin teklif mektuplarında, ihale dokümanı içeriğini tamamen okuyup kabul ettiklerine dair beyanda bulunmaları ve tekliflerini buna göre vermiş olmaları nedeniyle, bu aşamadan sonra ihale ilanı veya ihale dokümanının içeriğine yönelik şikâyet başvurusunda bulunulamaz.” açıklaması yer almaktadır.
Yapılan inceleme sonucunda, başvuru sahibinin iddialarının ihale dokümanının mevzuata aykırı düzenlendiğine ve dolayısıyla ihale dokümanına yönelik olduğu anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, şikâyetçinin ihale dokümanına yönelik 18.03.2019 tarihli şikâyet başvurusu üzerine idarece alınan kararın ihale tarihinden (26.03.2019) önceki bir tarih olan 22.03.2019 tarihini taşıdığı görülmüş olmakla birlikte söz konusu kararın şikâyetçiye 04.04.2019 tarihinde bildirildiği, ihale dokümanına yönelik başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esas olmasına karşılık idarenin belirtilen cevap verme süresi içerisinde karar vermemek gibi bir hakkının bulunduğu da dikkate alındığında, başvuru sahibinin idarenin karar verme süresinin bitimini izleyen on gün içinde Kamu İhale Kurumuna başvurmasının mümkün olduğu ve teklif vermeye engel teşkil etmeyeceği anlaşıldığından şikayete konu hususun ihalenin sağlıklı sonuçlandırılmasına engel olacak bir nitelik taşımadığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde“78.1.Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı ve yaklaşık maliyetinin en az % 70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu hizmetlerdir.
…
78.3.Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirtilmesi halinde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir.
…
78.5.1.Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasında “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında, ihale konusu işin niteliği dikkate alınarak işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemleri bulunması halinde, bu kalemlerin kapsamındaki işler dahil, ihale konusu işin yerine getirilmesi için çalıştırılacak asgari personel sayısının ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, işçi sayısı yerine, yaptırılacak işi oluşturan iş kalemi veya kalemleri üzerinden teklif alınabilir.” hükmüne yer verilmiştir. Bu çerçevede, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında, idarece birim fiyat teklif cetveli hazırlanırken işçi sayısı üzerinden teklif alınması uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri bulunup bulunmadığı belirlenecektir. Buna göre, işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kaleminin/kalemlerinin bulunması halinde, idare bu iş kalemi/kalemleri için teklife esas alınacak birimi, “işçi sayısı” yerine, o iş kalemini/kalemlerini oluşturan unsurları dikkate almak suretiyle kendisi belirleyerek birim fiyat teklif cetvelinde ait olduğu iş kaleminin/kalemlerinin “birim” sütununa yazacaktır.
78.5.2.İşçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kaleminin/kalemlerinin bulunduğu personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarının ihale dokümanında, ihale konusu işin tamamı için çalıştırılması öngörülen asgari toplam personel sayısı belirlenecek, ayrıca bu sayının içinde yer alan ve işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen her bir iş kalemi kapsamında çalıştırılacak olan asgari personel sayısı da belirtilecektir. Bu ihalelerde, asgari işçilik maliyetinin ihale konusu işte çalıştırılacak toplam personel sayısı üzerinden hesaplanması zorunludur.
78.19.İhale konusu işin yürütülmesi sırasında kullanılacak kıyafetlerin tür, miktar ve özelliklerine ilişkin bilgilere teknik şartnamede yer verilir.
…
78.30.Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde isteklilerin teklif bedelleri varsa yüklenici karı ile aşağıdaki bileşenlerden oluşur:
a) Asgari İşçilik Maliyeti: İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil), nakdi yemek ve yol bedeli gibi prime esas kazancın hesabında esas alınan işçiliğe bağlı diğer ödemeler ve işveren sigorta primlerinin toplam tutarı asgari işçilik maliyetini oluşturur.
b) İşçilikle Bağlantılı Ayni Giderler: İdari şartnamede işçi sayısıyla bağlantı olarak teklife dahil edilmesi öngörülen ayni giderler teklif bileşeni kabul edilir.
c) Hizmetin Yürütülmesine Yardımcı Unsurlar: İhale konusu hizmet işinin yürütülmesinde yardımcı nitelikte olan ve idari şartnamede belirtilen unsurlar teklif bileşeni kabul edilir.
ç) Sözleşme Giderleri ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, silahlı atış eğitim gideri, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyen ilaçlama gideri, toplu ulaşım kartı bedeli ve bu nitelikteki genel giderleri karşılamak üzere, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edilir.” açıklaması,
Başvuruya konu ihaleye ilişkin İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde“2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: TDLHZM-171 TPAO Genel Müdürlük Yerleşkesi ve Sosyal Tesislerin Genel Temizlik Hizmeti
b) Miktarı ve türü:
TPAO Genel Müdürlüğü Ankara Merkez Yerleşkesi ve Sosyal Tesisleri Genel Temizlik hizmetinin sağlanmasını kapsar. Bu iş kapsamında çalıştırılacak toplam işçi sayısı 132’dir.
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: TPAO Genel Müdürlüğü Ankara Merkez Yerleşkesi ve Sosyal Tesisleri
ç) Bu bent boş bırakılmıştır..” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. İşin ihalesinden ikmaline kadar, teklifin verilmesinden, sözleşmenin akdedilen ve taahhüt olunan işin yürütülmesinden doğacak her türlü işçilik giderleri, vergi, sigorta, resim, harç, ulaşım ile teknik şartnamede belirtilen malzeme ve ekipman giderleri ve sözleşme bedeli üzerinden Kamu İhale Kurumuna ödenecek masraflar, ayrıca sözleşme üzerinden hesaplanan damga vergisi, Karar Teyit Pulu ve Komisyon Karar pulu giderlerinin tamamı istekliye aittir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
İstekli sözleşme süresince ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak temizlik işçilerine ücret olarak, ihale tarihi itibari ile yürürlükteki 16 yaşından büyükler için uygulanan;
a) Ekip Sorumlusu 1 kişi için, her yıl yayınlanan Brüt Asgari ücretin %50 (yüzde elli) fazlası
b) Temizlik İşçisi 124 kişi Brüt Asgari ücret
c) Temizlik İşçisi (Engelli İşçi) 7 kişi Brüt Asgari ücret verilecektir.
25.3.2. Yemek ve yol giderleri:
a) Ulaşım: Yüklenici, Teknik Şartnamenin 2. maddesinde belirtilen çalışma sürelerine göre ay içinde 26 gün (1 Ekip sorumlusu, 103 Temizlik İşçisi ve 7 Engelli Temizlik İşçisi ) ve/veya 22 gün ( 21 Temizlik İşçisi ) çalışılacağını dikkate alarak, işçilerinin her birinin iş yerine (İdareye) ulaşımlarını (geliş ve gidiş) sağlamak üzere günlük bürüt 10,00 TL üzerinden ödeme yapacak ve bu ödeme nakdi olarak ücret bordrosunda gösterilecektir.
b) Yemek: Yüklenici, teknik şartnamenin 2. maddesinde belirtilen çalışma sürelerinde çalıştırdığı işçilerine aylık 26 gün (1 Ekip sorumlusu, 103 Temizlik İşçisi ve 7 Engelli Temizlik İşçisi ) ve/veya 22 gün ( 21 Temizlik İşçisi )üzerinden nakdi olarak bürüt 15,00 TL ödeyecek ve bunu ücret bordrosunda gösterecektir.
Yemek ve yol giderleri teklif fiyat oluşturulması adına, yukarıda belirtildiği üzere; 26 (1 Ekip sorumlusu, 103 Temizlik İşçisi ve 7 Engelli Temizlik İşçisi ) veya 22 ( 21 Temizlik İşçisi ) gün üzerinden hesap edilecektir fakat; Sözleşme süresince, Yemek ve ulaşım giderleri fiiliyatta çalışılan gün (izin, rapor v.b. hariç) üzerinden ödenecektir.
25.3.3. Malzeme giderleri:
İhale dokümanı kapsamında hazırlanan Teknik Şartnamenin 4., 5. ve 7. maddelerinde cins ve miktarları belirtilen ve yüklenici tarafından karşılanması öngörülen temizlik malzeme ve ekipmanlarını ile giyim malzemelerine ait tüm giderleri teklif fiyata dahildir.
25.3.4. Diğer giderler:
Birim fiyat tarifesinde belirtilen ve limitleri ile diğer detayları teknik şartnamede bulunan sigorta giderleri (Ferdi Kaza Sigortası ile 3. Şahıs ve İşveren Mali Sorumluluk ile yol süpürme aracına ait trafik ve kasko sigortaları) teklif fiyata dahil edilecektir.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
İhale konusu iş için kısa vadeli sigorta prim oranı %2 (yüzde iki) dir.” düzenlemesi,
Söz konusu ihaleye ait Teknik Şartname’nin “İşin Tanımı ve Kapsamı” başlıklı 1’inci maddesinde“1.1 İhale konusu iş: Türkiye Petrolleri A.O Genel Müdürlük yerleşkesi ve sosyal tesis binaları ofis odaları, kampüs içi ve genel temizliği işidir.1.2 Genel temizlik işi 1 ekip sorumlusu ve 131 temizlik işçisi (7 engelli temizlik işçisi) toplam 132 işçi ile yürütülecektir.” düzenlemesi,
“Temizlik Malzeme ve Ekipmanların Miktarı” başlıklı 4.1’inci maddesinde “İhale konusu hizmetteyüklenici tarafından temin edilecek aşağıda cins ve asgari oranda miktarları belirtilen ve sözleşme süresince kullanılacak temizlik malzeme ve ekipmanların 1 yıllık miktarı(1/3) sözleşme başlangıcında, kalan miktarlar ikiye bölünerek 2020 ve 2021 yıllarının Nisan ayında idare yetkilisine teslim edilecektir.” düzenlemesi yapılmak suretiyle 45 adet temizlik malzeme ve ekipmana yer verildiği,
“İşin yürütülmesinde yüklenici tarafından temin edilecek makineler (demirbaş nitelikli) teknik özellikleri ve sayısı”başlıklı 5’inci maddesinde 50 adet vakum makinesi, 20 adet cila makinesi, 8 adet halı yıkma makinesi, 4 adet yer temizleme makinesi, 50 adet kat arabası, 50 adet paspas arabası, 8 adet tekerlekli plastik çöp toplama arabası, 10 adet katlanır şekilde kullanılan merdiven, 1 adet yol süpürme aracı ve teknik özelliklerine yönelik düzenleme yapıldığı,
“Sigorta” başlıklı 7’nci maddesinde işveren sorumluluk sigortası, üçüncü şahıs mali mesuliyet sigortası ve ferdi kaza sigortasının kapsamına ilişkin düzenlemelere yer verildiği,
Teknik Şartname’nin “Temizlik işçilerinin yol, yemek ve giyim ihtiyaçlarının karşılanması” başlıklı bölümünde “a) Ulaşım; Yüklenici Şartname’nin 2. Maddesinde belirtilen çalışma sürelerine göre ay içinde 26 gün ve 22 gün çalışılacağını dikkate alarak, işçilerinin her birinin iş yerine (idareye) ulaşımlarını (geliş-gidiş) sağlamak üzere günlük 10,00 TL üzerinden ödeme yapacak ve bu ödeme nakdi olarak ücret bordrosunda gösterilecektir. B) Yemek; Yüklenici Şartnamenin 2. Maddesinde belirtilen çalışma sürelerinde çalıştırdığı işçilerine aylık 26 gün ve 22 gün üzerinden nakdi olarak 15,00 TL ödeyecek ve bunu ücret bordrosunda gösterecektir. Yüklenici çalışanlarının kendilerine tahsis edilen odalarda yemek hazırlaması ve pişirmesi söz konusu olamayacaktır. Bu konuda denetim yüklenici tarafından yapılacaktır. C) Giyim: Yüklenici sözleşme süresince çalıştıracağı işçilerine İdarenin de uygun görüşünü (renk, model) almak suretiyle aşağıda cins, adet ve özellikleri belirtilen giyim malzemelerini (iş kıyafeti) tedarik edecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Başvuruya konu ihaleye ilişkin birim fiyat teklif cetveli standart formu aşağıda yer verildiği şekildedir.
İhale kayıt numarası :2019/43401
AB
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması Miktarı
Teklif Edilen Birim Fiyat
Tutarı
Birimiİşçi sayısıAy/gün/saat
1Ekip Sorumlusu (Yemek + Yol)(Brüt asgari ücretin %50 fazlası)Ay136
2Temizlik İşçisi (26 gün üzerinden Yemek + Yol)(Brüt asgari ücret)Ay10336
3Engelli Temizlik İşçisi (Yemek + Yol)(Brüt asgari ücret)Ay736
4Temizlik İşçisi (22 gün üzerinden Yemek + Yol)(Brüt asgari ücret)Ay2136
I. ARA TOPLAM (K.D.V Hariç)
Sıra Noİş Kaleminin Adı ve Kısa AçıklamasıBirimiMiktarıTeklif Edilen Birim FiyatTutarı
1Ferdi Kaza Sigorta Poliçe Bedeli (132 işçi için)yıl3
2İşveren Mali Sorumluluk Sigorta Poliçe Bedeli (132 işçi için)yıl3
33. Şahıs Mali Sorumluluk Sigorta Poliçe Bedeli (132 işçi için)yıl3
4Temizlik Malzemeleri ve Ekipman Maliyetleriay36
51 Adet Yol Süpürme Aracı Kasko Bedeliyıl3
61 Adet Yol Süpürme Aracı Trafik Sigortası Bedeliyıl3
II. ARA TOPLAM (K.D.V. Hariç)
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
Yukarıda yer verilen açıklamalardan, ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı ve yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu hizmetlerin personel çalıştırmasına dayalı hizmet alımı niteliğinde kabul edileceği, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, sözleşme giderleri, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca çalıştırılması öngörülen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı ücreti gibi giderleri karşılamak üzere işçilik maliyeti üzerinden %4 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacağı anlaşılmaktadır.
Söz konusu ihaleye ilişkin olarak yukarıda yer verilen ihale dokümanı düzenlemeleri incelendiğinde, başvuruya konu ihalenin“TPAO Genel Müdürlük Yerleşkesi ve Sosyal Tesislerin Genel Temizlik Hizmeti” işi olduğu, Teknik Şartname’nin “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde “İhale konusu iş: Türkiye Petrolleri A.O Genel Müdürlük yerleşkesi ve sosyal tesis binaları ofis odaları, kampüs içi ve genel temizliği işidir.” düzenlemesine yer verildiği, İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde teklif fiyata dahil olan giderlerin işçilik ücretleri, yemek, yol ve giyim giderinin de içinde olduğu Teknik Şartname’de sayılan malzeme giderleri ve sigorta giderlerini içeren diğer giderlerolarak sayıldığı, diğer yandan birim fiyat teklif cetvelinde yer alan kalemlere bakıldığında işçi sayısı üzerinden teklif alındığı, işçilerin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanılacağı görüldüğünden, başvuruya konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu çerçevede başvuru sahibinin iddiasına konu giyim giderine ilişkin olarak yukarıda yer verilen ihale dokümanı düzenlemeleri incelendiğinde, bahsi geçen giderin İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde teklif fiyata dahil giderler arasında sayılmış olmakla birlikte, söz konusu gidere ilişkin olarak birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılmadığı, kaldı ki söz konusu giderin İdari Şartname düzenlemesi doğrultusunda cetvel içerisinde yer verilen işçilik kalemleri içerisinde olduğunun da kabul edilebileceği, öte yandan Tebliğ’in 78’inci maddesinin 30/ç bendi uyarınca giyim giderinin açık ve net bir şekilde sözleşme ve genel giderler arasında sayıldığı ve bundan dolayı bu gider kalemi için ayrıca bir maliyet öngörülmesine gerek olmadığının basiretli bir tacir olarak istekliler tarafından öngörülebileceği düşüncesiyle yapılan düzenlemelerde tekliflerin sağlıklı oluşturulması ve değerlendirilmesi açısından engel teşkil edecek bir aykırılık bulunmadığı ve bu itibarla başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin“Diğer Hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde“47.1. Hangi nedenle olursa olsun gerek işçi ücretleri (ücret, ikramiye ve diğer işçi alacakları) ve bunlarla ilgili olarak prim, vergi ve fon gibi konularda ve keza iş kazası ve meslek hastalıkları gibi nedenlerle İdare (TP) Yüklenici işçilerine ve üçüncü kişilere herhangi bir ödeme yapmak durumunda kalırsa, Yüklenici firma bu ödemeleri rücuen İdareye derhal ödemekle mükelleftir. Aksi halde Yüklenicinin önce hak edişlerinden yetmediğinde teminatından defaten tahsil edilecektir. Ayrıca yüklenici işçilerinin, ücret, ikramiye, ihbar tazminatı ile diğer işçilik alacakları ve bunlarla ilgili olarak prim, vergi ve fon gibi taleplerle İdareye (TP) veya yükleniciye veya İdare ve yükleniciyle birlikte dava açılması durumunda dava konusu miktar, dava kısmen açılmışsa dava konusunun tamamı kadar miktar, yüklenicinin hak edişinden mahsup edilecek, hak edişi söz konusu meblağı karşılamaya yetmezse kesin teminatından kesilerek alıkonulacaktır. Mahsup edilen miktardan davanın kısmen kabul edilmesi halinde bakiye miktar; davanın reddedilmesi halinde mahsup edilen miktarın tamamı kararın kesinleşmesini müteakip yükleniciye derhal ödenecektir.
47.2. Yüklenici ihale konusu hizmeti sözleşmeye, idare şartname ve teknik şartnameye uygun yürütmek zorundadır.” düzenlemesi yapılmıştır.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 6’ncı maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak, projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edecektir.
Yüklenici, işin görülmesi sırasında ilgili mevzuatın izin vermediği insan ve çevre sağlığına zarar verici nitelikte malzeme kullanamaz veya yöntem uygulayamaz. İlgili mevzuatın izin verdiği malzeme ve yöntemler ise, öngörülmüş tedbirler alınarak ve usulüne uygun şekilde kullanılabilir. Bu yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, idarenin ve üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır.
Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” düzenlemesi,
Sözleşme tasarısının “Diğer Hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde de; şikayete konu İdari Şartname düzenlemesine yer verildiği görülmüştür.
Bu çerçevede Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 6’ncı maddesi gereğince yüklenicinin Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumlu olduğu dikkate alındığında gerek İdari Şartname’nin 47’nci maddesi ve gerekse Sözleşme Tasarısı’nın 36’ncı maddesinde yer verilen hükümlerin de, verilen zararın kurum mevzuatları çerçevesinde nasıl tahsil edileceğini belirten düzenlemeleri içerdiği değerlendirildiğinden söz konusu düzenlemelerde mevzuata bir aykırılık bulunmadığı ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4857 sayılı İş Kanunu’nun “Ücretin gününde ödenmemesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır. Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.” hükmü bulunmaktadır.
Sözleşme Tasarısı’nın 12.1.3’üncü maddesinde“Yüklenicinin bu işte çalıştıracağı personeline ait ücret ve diğer ödemeleri yüklenici tarafından, İdareden istihkak (hakediş) ödemesi beklenmeden ödenecektir.” düzenlemesi,
Aynı Tasarı’nın “Cezalar ve Sözleşmenin Feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde de “16.1.1.Yüklenici işin tekrar eden kısımlarında; İdare tarafından en az on gün süreli yazılı ihtar yapılır. Gecikilen her takvim günü için kesilecek ceza aylık hakedişin %3’ü (yüzde üç) oranında olacaktır. Ancak, işin niteliği gereği gecikmeden kaynaklanan aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde, 4735 sayılı Kanunun 20.maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme fesih edilir.
Yüklenici aylık hak edişini aldıktan sonra en geç 4 (dört) işgünü içinde çalıştırdığı işçilerin ücretlerini ödememesi veya ödemeye ilişkin banka dekontlarının aylık hakkediş dosyası ekinde İdareye ibraz etmemesi durumunda yüklenicinin takip eden aya ait hak edişinin %3’ü (yüzde üç) ceza olarak kesilecektir.
Teknik Şartnamenin 7.maddesi (c) bendi gereğince Temizlik İşçilerine verilmesi gereken giysilerin istenilen özellikte olmaması veya eksik verilmesi halinde malzemelerin sayılarına ve niteliğine bakılmaksızın eksik olan giysiler tamamlanana kadar gecikilen her gün için o hizmete ait hakkediş bedelinin binde beş oranında ceza kesilecektir. Çalışanlara verilen giysiler kesinlikle geri alınmayacak, alındığının İdare tarafından tespit edilmesi halinde Yüklenicinin hakkedişinden piyasa değeri kadar bedeli kesilecektir.
Yüklenicinin temizlik hizmetinde çalıştıracağı işçilerin Teknik Şartnamede belirlenen yaş sınırına uygun olmaması durumunda her bir işçi için o ayki hakedişinden %1 (Yüzde Bir) oranında ceza kesilecektir.
Yüklenici 4857 sayılı İş Kanununun 53.54. ve 55.maddeleri gereğince; yıllık ücretli izin hakkını elde etmiş çalışanların izinlerini, temizlik hizmetini aksatmayacak şekilde belirli bir program çerçevesinde İdarenin bilgisi dahilinde kullandıracak ve izin kullanımlarına ait belgelerinin bir suretini, çalışanın izninin başlama tarihinden en geç 1 gün öncesine kadar İdareye verecektir. Aksi taktirde izin belgesi gelmeyen temizlik işçisi için Yüklenicinin o ayki hakkedişinden gelmediği izin günü kadar kesinti yapılacaktır.
Yüklenici; İdarede istihdam ettiği temizlik işçilerini İdare dışında (diğer kurum ve kuruluşlarca yaptığı iş akitleri sebebi ile) çalıştırmayacaktır. Aksi halde İdare dışında çalıştırılan her gün için o ayki hakkedişinden %2?lik (yüzde iki) oranında ceza kesilecektir.
Yüklenici; temizlik görevlilerinin kullandığı malzemelerin kontrolünü ve sayımını yapacak, İdareye bu konuda bilgi verecek, temizlik makinaları ve ekipmanların Teknik Şartnamede belirtilen miktar ve özelliklere uygun olmadığı durumlarda ayrıca bakım onarım yedek parça gereksinimleri doğduğunda en fazla 3 (üç) gün içinde arızası vb. sıkıntılar giderilecek veya yerine yenisi temin edilecektir. Gecikilen her gün için Yüklenicinin o ayki hakkedişinden %1 (yüzde bir) oranında ceza kesilecektir.
Yüklenici; İdare tarafından kendisine teslim edilen demirbaş malzemelerini sözleşme süresi bitiminde İdareye sağlam, kullanılır ve eksiksiz olarak teslim edecektir. Aksi halde eksiklikler Yüklenicinin kesin teminatından kesilecektir.
Yüklenici, sözleşmede belirtilen sayıda işçi bulunduracaktır. Ancak işçilerden birinin veya birkaçının mazereti (izinli-raporlu) olmaksızın işe gelmemesi, sürekli geç gelmesi ya da işe geldikten sonra izinsiz olarak işyerini terk etmesi gibi nedenlerle işçi sayısında azalma olması halinde; bir işçi için teklif edilen birim fiyatın eksik işçi sayısı ile çarpılmak suretiyle hesaplanan meblağ yüklenicinin aylık hakkedişinden kesilir.
Yüklenici, Teknik Şartnamenin 6. belirtilen hususlardan doğan zararları karşılamakla yükümlüdür.
İdarece kesilen cezalar (eksik çalışmalar dışında rapor, ücretsiz izin v.b. ) yüklenici tarafından işçi ücretlerine yansıtılamaz.
Çalışan işçilerden bir veya birkaçının hizmetinden memnun kalınmaması, işyeri disiplin kuralları ve iş ahlakına uygun davranış sergilememesi halinde İdare, yüklenicinin bu kişinin değiştirilmesini talep eder. Temizlik İşçilerinden herhangi birinin işten ayrılması veya İdare tarafından görevlendirilecek yetkililerin de görüşü alınarak o işçi yerine 5 (beş) gün içerisinde uygun özelliklerde yeni temizlik işçisi işe başlatılacaktır. Aksi halde geçen her gün için yüklenicinin aylık hakkedişinden %1?i (Yüzde Bir) oranında ceza kesilecektir. Bu durumun 5 (beş) defa tekrarı halinde ceza uygulamasının yanı sıra 4735 sayılı Kanunun 20.maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme İdare tarafından tek taraflı olarak fesih edilecektir.
İdare tarafından kesilecek cezanın toplam tutarı, hiçbir durumda, sözleşme bedelinin % 30’unu geçmeyecektir.
16.2. Yukarıda belirtilen cezalar ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın yükleniciye yapılacak ödemelerden kesilir. Cezanın ödemelerden karşılanamaması halinde ceza tutarı yükleniciden ayrıca tahsil edilir.
16.3. İhtarda belirtilen sürenin bitmesine rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminat gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.
16.4. Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi, halinde ise ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” düzenlemesi yapılmıştır.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin çalışanların özlük haklarının düzenlendiği 38’inci maddesinde “Kontrol teşkilatı işyerinde çalışanlar arasında yüklenici veya alt yüklenicilerce ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığını, vasıflı personel çalıştırılması ihale dokümanında öngörülen işlerde bu personele asgari ücretin üzerinde bir ödeme yapılması istenmişse, belirlenen asgari ödeme tutarının ilgili personele ödenip ödenmediğini kontrol ederek veya bu konuda kendisine gelen talep ve ihbarları değerlendirerek, yükleniciden ve alt yüklenicilerden istenecek bordrolara göre bu ücretlerin yüklenicinin hakedişinden ödenmesini sağlar.
Bu amaçla yüklenicinin hakediş istemesi üzerine, bu istek ve hakedişin ödeneceği tarih (yaklaşık olarak), şantiye şefliği, işyeri ilan tahtası veya işçilerin toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilan asılmak suretiyle duyurulur. İlanın yapıldığı, kontrol teşkilatının ve yüklenici veya vekili ile işçi temsilcisinin imzaladıkları bir tutanakla tespit edilerek bu tutanağın bir kopyası hakedişin ödeme yerine gönderilir.
Personel alacakları, hakediş raporunun düzenlendiği tarihten önceki ( işçi ücretleri ödeme günü öncesindeki) günler için belirlenmiş sayılır. Bu tür alacakların üç (3) aylık tutarından fazlası hakkında idareye herhangi bir sorumluluk düşmez.
Bildirilen alacak iddiaları, yüklenici veya alt yüklenicinin kayıtları ile varsa puantaj ve daha önceki hesap pusulalarından incelenip anlaşmaya varılan miktarların (üç aylık ücret tutarını geçmemek üzere) yüklenici tarafından bordroya bağlanması sağlanır ve bu bordrolar hakediş raporu ile birlikte ödeme yerine gönderilir.
Yüklenicinin hakedişinin ödenmesi gereken kısmından indirilen bu bordro tutarı ayrı bir çekle ödeme biriminin ilgili mutemedine verilir ve bordroda gösterilen alacaklar ilgililere kontrol teşkilatı, yüklenici veya vekili ile işçi temsilcisinin önünde ödenir. Bu husus ayrıca bir tutanakla tespit olunur. Yapılacak tebligata rağmen yüklenici veya vekili ödemede hazır bulunmazsa bu husus tutanakta belirtilir.
Yüklenicinin iş verdiği alt yüklenicilerin gündelikçi, haftalıkçı veya aylıkçı olarak işyerinde çalıştırdığı işçi, personel ve teknik elemanların tamamı da yüklenicinin elemanları hükmünde olup, bunların ücretlerinin ödenmesinden de doğrudan doğruya yüklenici sorumludur. Yüklenici, bunların ücretleri hakkında da aynen kendi elemanları gibi ve yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapmak zorundadır.
Personel alacaklarının kontrol edilebilmesi için yüklenici, teknik ve yönetici personeli ile işçilerine yaptığı ödemelerin bordrolarından birer kopyasını, bordroların düzenlenmesi tarihinden başlayarak en çok bir ay içinde, kontrol teşkilatına verecek ve bu bordrolarda teknik ve yönetici personel ile işçilerin sanatları ve çalıştıkları yerler, ad ve soyadları ile doğum yerleri ve tarihleri belirtilecektir.
Bordrolarda yüklenicinin veya vekilinin imzası bulunacaktır” düzenlemesine,
Yine anılan Şartname’nin Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesinde hak ediş ödemelerine ilişkin olarak “Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci (20.) günü düzenlenir.
İşe başladığından beri meydana getirilen işler, kontrol teşkilatı tarafından yüklenici veya vekili ile birlikte hesaplanır ve bulunan miktarlar, teklif edilen birim fiyatlarla çarpılmak suretiyle sözleşmedeki esaslara uygun olarak hakediş raporuna geçirilir.
Düzenlenen hakediş raporunun işleme konulabilmesi için, yüklenici veya işbaşında bulunan vekili tarafından imzalanmış olması gereklidir.
Yüklenici veya vekili, bildirilen günde, hakedişe esas hesaplamaların yapılmasında hazır bulunmazsa kontrol teşkilatı hesaplamaları tek başına yaparak hakediş raporunu düzenler ve yüklenicinin bu husustaki itirazları kabul edilmez.
Hakediş raporu düzenlendikten sonra bir hafta içinde yüklenici raporu imzalamazsa kontrol teşkilatı, hakediş raporunu idareye gönderir ve rapor yüklenici tarafından imzalanıncaya kadar idarede hiçbir işlem yapılmaksızın bekletilir. Yüklenici hakediş raporlarını zamanında imzalamazsa, ödemede meydana gelecek gecikmeden dolayı hiçbir şikayet ve istekte bulunamaz.
Hazırlanan ve iki tarafça imzalanmış bulunan geçici hakediş raporu, tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkili makamlar tarafından düzeltilebilir. Ancak bu düzeltme sırasında eski rakam ve yazıların okunabilir şekilde çizilmiş olarak hakediş raporunda bulunması ve düzeltme yapan yetkililerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak bu düzeltmeler yeniden sayfa düzenlemeyi gerektirecek ölçüde fazla ise, esas sayfa üzerinde düzeltmenin yapıldığına ilişkin açıklama bulunmak şartı ile, yeniden ayrı bir sayfa düzenlenip hakediş raporuna eklenir.
Yüklenicinin geçici hakedişleri, itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerçekleri, idareye vereceği ve bir örneğini de Hakediş Raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun “İdareye verilen ……..tarihli dilekçemde yazılı ihtirazı kayıtla” cümlesini yazarak ya da bu anlama gelecek bir itiraz şerhi ile imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorundadır. Yüklenici itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır.
Her hakediş tutarına, eğer sözleşmede öngörülmüşse eklenecek miktar dahil edilir. Bulunan miktardan, bir önceki hakediş tutarı çıkarılarak bulunan miktara, ilgili mevzuata göre hesaplanacak Katma Değer Vergisi (KDV) eklenir. Bu miktardan sözleşmede yazılı kesintiler, varsa yüklenicinin idareye olan borçları ve cezalar ile kanunen alınması gereken vergiler kesilir. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin yukarıda belirtilen hükümleri uyarınca idarenin yüklenicinin personele ücretin ödenmesini sağlama konusunda yükümlülüğünün bulunduğu, idarece yapılan söz konusu düzenlemelerin esasen işçi hak ve menfaatlerinin korunabilmesi amacına yönelik olduğu, sunulan hizmetin kalitesinin yükseltilmesi bakımından sözleşme bedelinin önemli maliyet unsuru olan işçi ücretlerinin geç ödenmesi ya da ödenmemesi durumundan kaynaklanabilecek işin aksaması veya görülmemesi haline yol açmamanın yanı sıra sözleşme konusu işin doküman düzenlemelerine uygun şeklide yerine getirilmesini temin amacını taşıdığı ve söz konusu düzenlemelerle çalışanların özlük haklarının korunmasının amaçlandığı değerlendirilmiş olup, öte yandan Sözleşme Tasarısı’nın 12.1.3’üncü maddesinde yüklenici tarafından, idareden hakediş alınmaması halinde dahi işçi ücretlerinin ödenmesi gerektiği düzenlenmiş olmasına karşılık aynı Tasarı’nın 16’ncı maddesinde ise hakedişin alınması halinde ödeme yapılmaması durumundaki cezai şartın düzenlendiği görülüğünden,yapılan düzenlemelerde bir çelişki veya ihaleye katılımı sınırlandırıcı bir aykırılık olmadığı ve ayrıca özel hukukla ilgili doğabilecek hakların ileri sürülmesine engel teşkil edecek bir hukuki durumun da oluşmadığı sonucuna varılmıştır.
5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.1’inci maddesinde “..Yüklenici Teknik Şartname’nin 6. Belirtilen hususlardan doğan zararları karşılamakla yükümlüdür.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “İşin yürütülmesinde yüklenicinin sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinde ise“6.10. temizlik işçileri en az ilkokul mezunu 18-55 yaşları arasında olacak ve sağlıklı kişilerden seçilecektir. Yüklenici daha önce idarede çalışmış ve herhangi bir nedenle idareden ayrılmış işçilerin bu sözleşme kapsamında idareye ait işyerinde çalıştırılmamasını sağlayacak aksi halin tespiti halinde idare, yükleniciden gerekli işlemleri yapmasını ve ilgili diğer tedbirleri almasını talep edebilecektir. Yüklenicinin 5 gün içinde idarenin talebi doğrultusunda işlem yapmaması halinde sözleşmesi 4735 sayılı Kanun’un 20 ç maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın idare tarafından tek taraflı olarak fesh edilerek yüklenicinin kesin teminatı gelir kaydedilebilecektir. Bu durumun vukuu sebebiyle idarenin temizlik işçisine tazminat ödemesi halinde ödenen tutar faizi ile birlikte yükleniciye rücu edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Personel durumuna ilişkin belgeler” başlıklı 40’ıncı maddesinde“(1) İhale konusu işin niteliği esas alınarak, çalıştırılması öngörülen personelin sayısı ve nitelikleri dokümanda belirtilir. Ancak, idare tarafından ihaleye katılım ve yeterlik kriteri olarak, personel çalıştırıldığına, çalıştırılacağına veya personelin sayısı ya da niteliklerine ilişkin belge istenemez.
(2) Çalıştırılacak personelin nitelikleri ve deneyim süresi ile bunları tevsik edecek belgelere ilişkin düzenleme teknik şartnamede yapılır. Asgari deneyim süresi öngörülmesi halinde, bu süre bir yıldan az beş yıldan fazla olmamak üzere idare tarafından belirlenir. Deneyim süresi mezuniyet tarihi esas alınarak mezuniyete ilişkin belge ile tevsik edilir. Personelin niteliğini ve deneyim süresini gösteren belgeler sözleşmenin imzalanmasının ardından işe başlanmadan önce yüklenici tarafından idareye sunulur.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel durumu” başlıklı 66’ncı maddesinde“66.1. Hizmet alımı ihalelerinde, personele yönelik yeterlik kriteri belirlenemeyecek ve bu kapsamda aday veya isteklilerden personele ilişkin herhangi bir belge sunmaları istenmeyecektir. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 40’ıncı maddesi uyarınca, idarece ihtiyaç duyulması halinde ihale konusu işin ifası sırasında istihdamı öngörülen personelin sayısı ve nitelikleri dokümanda belirtilecek, yine idarece gerek görülmesi halinde personelin niteliklerine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler ile deneyim süresine ilişkin düzenlemeye teknik şartnamede yer verilecektir. Teknik şartnamede yapılan personele ilişkin düzenlemede personelin niteliği ve/veya deneyim süresi ile ilgili bazı belgeler istenmiş ise bu belgeler sözleşmenin imzalanmasının ardından işe başlanmadan önce yüklenici tarafından idareye sunulacaktır.” açıklamaları yer almaktadır.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “İdare ve Kontrol Teşkilatının itiraz hakkı” başlıklı 11’inci maddesinde“İdare ve kontrol teşkilatı, yükleniciden çalıştırılmasında veya işyerinde bulunmasında engel durumu olduğunu tespit ettiği, uygunsuz davrandığı veya görevlerini yerine getirmekte yetersiz olduğu kanısında olduğu veya işyerinde çalıştırılmasında sakınca gördüğü her kademe ve nitelikteki elemanların (teknik ve idareci personel, hizmetli, işçi ve diğerleri) ve alt yüklenicilerin iş başından veya işyerinden uzaklaştırılmasını talep etme hakkına sahiptir. Yüklenici, bu talebi idare veya kontrol teşkilatı tarafından yapılacak tebligat üzerine ve verilen süre içinde yerine getirmek zorundadır. Yüklenicinin bu yükümlülüğü verilen süre içinde yerine getirmemesi halinde, söz konusu kişiler idare veya kontrol teşkilatı tarafından uzaklaştırılır veya uzaklaştırılmaları sağlanır. Uzaklaştırılmaları istenilenler, idarenin veya kontrol teşkilatının izni ve onayı alınmaksızın bir daha işlerde görev alamaz. Yüklenici, uzaklaştırılan kişilerin yerine en kısa zamanda uygun nitelikli başkalarını getirmek zorundadır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun “Eşit davranma ilkesi” başlıklı 5’inci maddesinde “İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz” hükmü,
“Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı” başlıklı 71’inci maddesinde “Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.
Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez.
Onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile onbeş yaşını tamamlamış, ancak onsekiz yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, ondört yaşını bitirmiş ve ilköğretimini tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler, onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit işlerde çalıştırılabilecekleri ve çalışma koşulları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından altı ay içinde çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
Temel eğitimi tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, onbeş yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir.
Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri yukarıda birinci fıkrada öngörülen süreleri aşamaz.” hükmü,
“Yer ve su altında çalıştırma yasağı” başlıklı 72’nci maddesinde “Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır” hükmü,
“Gece çalıştırma yasağı” başlıklı 73’üncü maddesinde “Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.
Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.” hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanun’un “İşin Durdurulması veya İşyerinin Kapatılması” başlıklı 79’uncu maddesinde yer alan“Bir işyerinin tesis ve tertiplerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde, makine ve cihazlarında işçilerin yaşamı için tehlikeli olan bir husus tespit edilirse, bu tehlike giderilinceye kadar işyerlerini iş sağlığı ve güvenliği bakımından denetlemeye yetkili iki müfettiş, bir işçi ve bir işveren temsilcisi ile Bölge Müdüründen oluşan beş kişilik bir komisyon kararıyla, tehlikenin niteliğine göre iş tamamen veya kısmen durdurulur veya işyeri kapatılır… Bir işyerinde çalışan işçilerin yaş, cinsiyet ve sağlık durumları böyle bir işyerinde çalışmalarına engel teşkil ediyorsa, bunlar da çalışmaktan alıkonulur…” hükmü doğrultusunda, sayılan hallerde işin niteliği esas alınarak idari bir tedbir olarak yaş bakımından uygun olmayan kişilerin çalışmaktan alıkonulması mümkün olduğu hükme bağlanmıştır.
Öte yandan işçilerin yaşlılık sigortasından yararlanabilmesi ile ilgili olarak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları” başlıklı 28’inci maddesinin ikinci fıkrasında“İlk defa bu Kanuna göre sigortalı sayılanlara;
a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 9000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır…” hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede İş Kanunu’nda çalıştırılacak işçilere üst yaş sınırı getirilmesine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemekle birlikte, çalışma hakkının yaş bakımından sınırlandırılmasına ilişkin iş mevzuatı hükümleri değerlendirildiğinde de, bir işte çalıştırılacak işçilere üst yaş sınırı getirilmesinin ancak bu sınırı gerektirecek Kanunda sayılan hallerin bulunması veya işin niteliği gereği bünyesinde tehlike barındırması gibi nedenlerle belirli bir yaşın üzerindekilerin çalışmasını sakıncalı kılacak haklı gerekçelerin varlığı halinde mümkün olacağı anlaşılmaktadır.
İhale konusu işin Genel Müdürlük yerleşkesi ve sosyal tesis binaları ofis odaları, kampüs içi ve genel temizliği işi olduğu ve Teknik Şartname’de Genel Müdürlük yerleşkesi içindeki bütün alanların günlük mıntıka temizliğine tabi tutulacağı, binaların çevresi ve yürüyüş yolları kağıt parçası vb. atık maddelerin çalı süpürge ve temizlik ekipmanları ile her gün temizleneceği, bu mahallerden toplanan çöplerin büyük çöp poşetleriyle çöp mahalline kadar götürüleceği, karlı ve buzlu havalarda bina önleri ve yaya yolu ve merdivenlerdeki su, kar ve buzların temizlenmesi ve gerekli hallerde buzlanmaya karşı tuz atılması, haftalık genel temizlik uygulamaları, süreli genel temizlik uygulamaları ve toplantı salonlarının temizliği gibi işlerin tanımlandığı dikkate alındığında, personelin yapacağı işin mahiyeti ve niteliği itibarıyla özel olarak bir beden kuvveti, sağlık durumu, hızlı hareket edebilme kabiliyeti gibi özellikler dikkate alınmaksızın personelin tümü için Teknik Şartname’de üst yaş sınırı belirlenemeyeceği anlaşıldığından, başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olduğu ve idarece yapılan düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
6) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:
İş Sağlığı ve Sözleşme Eki 3’üncü maddesinde “Yüklenici iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, ilgili mevzuatın öngördüğü, İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi, Diğer Sağlık Personeli, İSGB, OSGB eli ile ve çevre koruma konusundaki hizmetlerini ise, Çevre Görevlisi, Çevre Yönetim Birimi, Çevre Danışmanlık firması seçeneklerinden Sözleşme konusu işin niteliğine uygun olanı sağlayarak yürütecektir. Yüklenici, Sözleşme konusu işe başlamadan önce, İGÇ hizmetlerini yürütmek konusunda görevlendirdiği/atadığı kişilerin kimlik ve iletişim bilgilerini resmi yazıyla TP’ye bildirecektir.” düzenlemesi,
4’üncü maddesinde “TP, belirleyeceği personel aracılığıyla, Sözleşme konusu işin, işin ifasını mümkün olduğunca aksatmayacak şekilde, İGÇ mevzuatı, ilgili diğer mevzuat ve İGÇ politika, prosedür ve talimatlarına uygun yürütülüp yürütülmediği konusunda Yükleniciyi her zaman denetleyebilir. Bu denetim kapsamında, Yüklenici gereken kolaylığı sağlayacak, istenen bilgi ve belgeleri temin edecek ve gerekli görülmesi halinde düzeltici ve önleyici faaliyetleri derhal gerçekleştirecektir. Denetim sonucunda işin İGÇ mevzuatı ve ilgili diğer mevzuata uygun yürütülmediğinin tespit edilmesi halinde Yüklenici ihtar edilir. Yapılan ihtara rağmen tespit edilen uygunsuzlukların düzeltilmediği veya eksikliklerin tamamlanmadığının görülmesi halinde çalışma TP tarafından durdurulur ve söz konusu düzenlemeler yapılıncaya kadar çalışma başlatılmaz. Tespit edilen uygunsuzluğun/eksikliğin sebep olacağı riskin boyutuna göre TP herhangi bir uyarı veya ihtara gerek duymadan da tehlikeli durum giderilinceye kadar ve/veya gerekli önlemler alınıncaya kadar işi durdurabilir.” düzenlemesi,
6’ncı maddesinde “Yüklenici, Sözleşme konusu iş kapsamında, risk değerlendirmesinin, TP veya diğer yetkili kurumların yapacakları tespitlerin gerektirmesi halinde; çalışma ortam koşullarının tehlikelerinden çalışanları korumak amacıyla; çalışma ortamındaki kişisel maruziyetlere veya çalışma ortamındaki fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlere yönelik ölçüm, test, analiz ve değerlendirmelerini, ölçüm ve analiz cihazlarının kalibrasyonlarını akredite kuruluşlara yaptırmakla yükümlüdür.” düzenlemesi,
7’nci maddesinde “Yüklenici, faaliyetin tehlike sınıfına uygun olarak, yaptığı iş ile sınırlı olmak üzere, ilgili mevzuatın öngördüğü ölçüde, arama – kurtarma, yangınla mücadele konularında destek elemanı ve ilk yardımcı belirler. Belirlenen kişiler yazılı olarak TP’ ye bildirilir ve çalışanlara bu konuda bilgi verilir. Yüklenici, TP’nin bilgisi ve talimatları ile tatbikatlar düzenler ya da TP tarafından düzenlenen tatbikatlara katılım sağlar.” düzenlemesi,
13’üncü maddesinde “Yüklenici personelinin özlük dosyasında bulunması gereken belgeler aşağıda belirtilmekte olup, istendiğinde derhal TP’ye sunulacaktır.
a)Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan işçilerin, yapacakları işe uygun olduklarını belirtir sağlık raporu
b)Gece ve yüksekte çalışacaklar için gece çalışmasına ve yüksekte çalışmasına uygun olduğuna dair sağlık raporları
c)Yemekhane, çay ocakları ve gıda ile ilgili diğer işlerde çalışanların hijyen ve sanitasyon eğitimi belgeleri, boğaz kültürü, gaita, hepatit testleri, akciğer filmi
d)Gürültülü işlerde çalışanların kulak odyogramları
e)Tozlu işlerde çalışanların akciğer filmleri, solunum fonksiyon testleri
f)Metal işlerinde paslı malzemelerle yapılan işlerde çalışanların tetanos kayıtları
g)Çalışanların İGÇ konularında eğitim aldıklarına dair belgeleri, iş makinesi kullananların operatör belgesi ve trafiğe de çıkıyorlar ise G sınıfı sürücü belgesi
h)Kişisel koruyucuların verildiğine ve işyerinde kullanacaklarına dair zimmet belgeleri
ı)Çalışanların mesleki (Kaynakçı, elektrikçi vb.) eğitimlerine ait dokümanlar j) İlgili mevzuat uyarınca tutulması gerekli diğer belgeler” düzenlemesi yer almaktadır.
Hizmet İşleri Genel Şartname’sinin “Yüklenicinin genel sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak, projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edecektir.
Yüklenici, işin görülmesi sırasında ilgili mevzuatın izin vermediği insan ve çevre sağlığına zarar verici nitelikte malzeme kullanamaz veya yöntem uygulayamaz. İlgili mevzuatın izin verdiği malzeme ve yöntemler ise, öngörülmüş tedbirler alınarak ve usulüne uygun şekilde kullanılabilir. Bu yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, idarenin ve üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır.Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” şeklindeki hüküm gereği yüklenicinin sözleşmede öngörüldüğü şekilde ihale konusu işi yürütmek ve tamamlamakla yükümlü olduğu, söz konusu sorumlulukların yerine getirilmesi açısından da her türlü denetim, muayene ve testleri yaptıracağı ve işçilik, malzeme, tesis ve ekipman vb. temin edeceği belirlenmiş olup, ihale dokümanında yapılan düzenlemelere uygun şekilde davranmak yükümlülüğü bulunduğu ve yapılacak işlemlerden sorumlu olacağı değerlendirilmiştir. Bu itibarla başvuru sahibinin bu yöndeki iddiası yerinde bulunmamıştır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda işverenin, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olduğu, bu çerçevede; mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmak, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlemek, denetlemek ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlamakla ve iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlü olduğu, acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendireceği, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptıracağı ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlayacağı, özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayarak gerekli düzenlemeleri yapacağı, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlayacağı, bu eğitimin özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verileceği ve işverenin, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamayacağının düzenlendiği anlaşılmıştır.
Yukarıda belirtilen İdari Şartname, Teknik Şartname ve Birim Fiyat Teklif Cetvelinde teklif maliyetine dahil olan giderlere yönelik yapılan düzenlemeler ile ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı olan bir hizmet alımı olduğu dikkate alındığında, iş yeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı gibi 6331 sayılı Kanun’dan kaynaklanan yükümlülüklere ilişkin maliyetlerin birim fiyat teklif cetvelinde gösterilmesine gerek bulunmadığı, zira bu maliyetlerin Tebliğ’in 78.30’uncu maddesinin (ç) bendinde yapılan “İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, silahlı atış eğitim gideri, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyen ilaçlama gideri, toplu ulaşım kartı bedeli ve bu nitelikteki genel giderleri karşılamak üzere, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edilir.” açıklaması doğrultusunda %4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler kapsamında kabul edilebilecek giderler olduğu, ayrıca isteklilerce farklı maliyet olarak kabul edilmesi halinde ise bu maliyetin birim fiyat teklif cetvelindeki diğer kalemlere yansıtılabileceğideğerlendirildiğinden yapılan düzenlemelerde görevlendirilecek kişilerin görev yapacağı süre ve işlemin belirlenmemiş olması, çalışma ortamındaki fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlere yönelik ölçüm, test, analiz ve değerlendirmeler ile ölçüm ve analiz cihazlarının kalibrasyonlarının akredite kuruluşlara yaptırılması işleminin ayrı bir gider kalemi olarak kabul edilmemesi ve belirlenen yangın, hijyen, ilkyardım gibi eğitimleri mesleki eğitimler olarak mesai saatleri dışında verileceğinden fazladan oluşan fazla mesai sınav ücreti gibi gider kalemlerinin yüklenici tarafından karşılanması olanağının bulunmaması nedeniyle yaklaşık maliyet cetvelinde yer alması gerektiği yönündeki başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
