Birim fiyat teklif cetvelinde idarece belirlenen miktarın değiştirilmesi mevzuata aykırılık oluşturur mu?
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2019/053
Gündem No : 35
Karar Tarihi : 04.12.2019
Karar No : 2019/UY.II-1603
BAŞVURU SAHİBİ:
Efe Raylı Sistemler Anonim Şirketi-Evrensel Yol İnşaat Anonim Şirketi-1923 İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Stok Kontrol Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/309847 İhale Kayıt Numaralı “Sivas Lojistik Merkezi ve Demiryolu Bağlantısı (I.etap) İnşaatı Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından 06.09.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Sivas Lojistik Merkezi ve Demiryolu Bağlantısı (I. etap) İnşaatı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Efe Raylı Sistemler Anonim Şirketi-Evrensel Yol İnşaat Anonim Şirketi-1923 İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığının 24.10.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.11.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.11.2019 tarih ve 48012 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.11.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/1414 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, kendi tekliflerinin birim fiyat teklif cetvelinin 4,6,7,8,9,214,216 ve 248 nolu iş kalemlerinde miktarların yuvarlanarak yazıldığı ve toplam teklif tutarının 148.959.999,85 TL yerine 148.960.000,00 TL yazıldığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak bu durumun Excel’de hesaplama yapılmasından kaynaklandığı, Tebliğ’in 16.5.3’üncü maddesinde yazılımdan kaynaklanan yuvarlamalar nedeniyle oluşan hesaplama farklılıklarının toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya daha az olması ve ihalenin sonuçlandırılmasına esas teklif sıralamasının değişmemesi kaydıyla aritmetik hata olarak kabul edilmeyeceği, bu hükmün geniş yorumlanması gerektiği, söz konusu yuvarlamanın çok düşük bir tutara tekabül ettiği, tekliflerinin tekrardan değerlendirmeye alınması gerektiği,
Ayrıca Genray İnşaat Anonim Şirketi-Ark Su İnşaat Proje Mühendislik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığının teklifinin ortaklık yapısına dair son durumu gösterir belgelerin teklif dosyasında sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak anılan isteklinin teklifinin geçerlilik süresini uzatmadığı, bu sebeple de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinde “…İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır .” hükmü,
“Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “…Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 54’üncü maddesinde “(1) Başvuru ve teklif mektupları bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlar esas alınarak hazırlanır.
(2) Teklif mektubunun aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
a) Yazılı olması.
b) İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi.
c) Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması.
…
(5) Teklif mektuplarının şekil ve içerik bakımından yukarıda belirtilen niteliklere ve teklif mektubu standart formuna uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olarak kabul edilir. Taşıması zorunlu hususlardan herhangi birini taşımayan teklif mektuplarının değiştirilmesi, düzeltilmesi veya eksikliklerinin giderilmesi gibi yollara başvurulamaz. Teklif mektubu usulüne uygun olmayan isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
“Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 57’nci maddesinde “…(7) Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu tespit edilen isteklilere ait teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
İhale ilan tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.5.1. Birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.” açıklaması,
“Yuvarlama ve aritmetik hata” başlıklı 39’uncu maddesinde “39.1. Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve analizlerdeki rayiç fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir.
39.2. Birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar, analizlerde de her bir girdi miktarı ile rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir. Ancak toplam teklif tutarı, virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır. 39.3. Birim fiyat teklif cetvellerinde çarpım ve toplamlarda aritmetik hata yapan istekliler değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklife açık ihalelerde ise isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılacaktır.” açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı:Sivas Lojistik Merkezi ve Demiryolu Bağlantısı (I.etap) İnşaatı Yapım İşi
b) Yatırım proje no’su/kodu:2007.E010050.15.03
c) Miktarı (fiziki) ve türü:
Götürü kısmı; giriş kontrol binası, hizmet binası, idari ve sosyal tesis binası, trafo binası(3 adet), foseptik binası.
Birim fiyatlı kısım; teklif cetvelinde yer alan kısımlar.
Anahtar Teslim Kısım(Üstyapı): Aşağıda listesi bulunan binalar.
Sıra No Grup Kodu Tanımı
1 01 GİRİŞ KONTROL BİNASI
2 02 HİZMET BİNASI
3 03 İDARİ VE SOSYAL TESİS BİNASI
4 04 TRAFO BİNASI (3 adet)
5 05 FOSEPTİK BİNASI
Birim Fiyat Kısım(Altyapı):
Aşağıdaki tabloda ana başlıkları gösterilen, tesis vaziyet planındaki anahtar teslim kısma ait bina üstyapıları hariç tanımlı saha yapı ve altyapılarına ait , kesin projelerinde tanımlı imalatlar ile birim fiyat teklif cetvelinde bulunan iş kalemleri.
Sıra No Grup Kodu Tanımı
1 01 DEMİRYOLU ÜST YAPI İŞLERİ
2 02 GÜZERGAH VE ZEMİN İŞLERİ
3 03 SAHA YAPILARI
4 04 MENFEZLER
5 05 YAĞMURUSYU & İÇMESUYU & PİS SU ALTYAPILARI
6 06 PEYZAJ
7 07 ALTYAPI AKTARIMI
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Yapılacağı yer:SİVAS
d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Başvuruya konu ihalenin “Sivas Lojistik Merkezi ve Demiryolu Bağlantısı (I.etap) İnşaatı Yapım İşi” olduğu, söz konusu ihaleye 9 isteklinin katıldığı, Genray İnşaat Anonim Şirketi- Ark Su İnşaat Proje Mühendislik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığının teklif dosyasında sunulan belgelerin ortaklık durumuna ilişkin son durumu göstermediği gerekçesiyle, başvuru sahibi Efe Raylı Sistemler Anonim Şirketi- Evrensel Yol İnşaat Anonim Şirketi – 1923 İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığının teklifinin birim fiyat teklif cetvelinde 4, 6, 7, 8, 9, 214, 216 ve 248 numaralı iş kalemlerinde idarece belirlenen miktarların yuvarlanarak yazıldığı ve buna bağlı olarak teklif edilen bedelin de 148.959.999,85 TL yerine 148.960.000,00 TL olarak yazıldığı gerekçesiyle, üç isteklinin teklifinin ise teklif ve geçici teminat mektubu sürelerini uzatmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, fiyat dışı unsurlar esas alınarak ihalenin Klv İnşaat Anonim Şirketi- Şenbay Madencilik Turizm İnşaat Nakliyat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı ve ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak Yes Mühendislik İnşaat Anonim Şirketi-Hca İnşaat Anonim Şirketi İş Ortaklığının belirlendiği tespit edilmiştir.
Başvuru sahibinin “kendi tekliflerinin birim fiyat teklif cetvelinin 4,6,7,8,9,214,216 ve 248 nolu iş kalemlerinde miktarların yuvarlanarak yazıldığı ve toplam teklif tutarının 148.959.999,85 TL yerine 148.960.000,00 TL yazıldığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak bu durumun Excel de hesaplama yapılmasından kaynaklandığı, tekliflerinin tekrardan değerlendirmeye alınması gerektiği” iddialarına ilişkin inceleme aşağıdadır.
İhale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilen birim fiyat teklif cetvelinin ilgili iş kalemlerinin aşağıdaki şekilde olduğu,
AB
Sıra No Iş Kalemi No İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması Ölçü Birimi Miktarı Teklif Edilen Birim Fiyat (Para birimi belirtilerek) Tutarı (Para birimi belirtilerek)
… … … … … …
4 D102 Temel, Hendek Kazıları ve Geri Dolgu Yapılması metreküp 37.867,066
.. … … … …
6 D104 Seçme Malzeme ile Alttemel Tabakası Teşkili ve Granüler Malzeme ile Yaklaşım Dolguları Teşkili metreküp 292.754,677
7 D106 Zemin İyileştirme için Kaya Dolgu Yapılması metreküp 433.520,205
8 D108.1 Demirsiz Beton C16 metreküp 3.390,439
9 D108.5 Demirli Beton C30 metreküp 22.709,958
214 MSB.322/A Beton Kaplama Yapılması (C30/37 Hazır Beton Kullanılarak) metreküp 1.140,054
… … … … …
216 Nakliye.08 Moloz Taş Nakli metreküp 1.946,289
… … … … …
248 Y.17.136 Ocak taşı ile blokaj yapılması metreküp 1.769,354
… … … … …
Başvuru sahibinin ise söz konusu iş kalemlerine ilişkin aşağıdaki şekilde teklif verdiği tespit edilmiştir.
AB
Sıra No Iş Kalemi No İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması Ölçü Birimi Miktarı Teklif Edilen Birim Fiyat (Para birimi belirtilerek) Tutarı (Para birimi belirtilerek)
… … … … … …
4 D102 Temel,Hendek Kazıları ve Geri Dolgu Yapılması metreküp 37.867,07
.. … … … …
6 D104 Seçme Malzeme ile Alttemel Tabakası Teşkili ve Granüler Malzeme ile Yaklaşım Dolguları Teşkili metreküp 292.754,68
7 D106 Zemin İyileştirme için Kaya Dolgu Yapılması metreküp 433.520,21
8 D108.1 Demirsiz Beton C16 metreküp 3.390,44
9 D108.5 Demirli Beton C30 metreküp 22.709,96
… … … … …
214 MSB.322/A Beton Kaplama Yapılması (C30/37 Hazır Beton Kullanılarak) metreküp 1.140,05
… … … … …
216 Nakliye.08 Moloz Taş Nakli metreküp 1.946,29
… … … … …
248 Y.17.136 Ocak taşı ile blokaj yapılması metreküp 1.769,35
… … … … …
İhale dokümanı kapsamında verilen birim fiyat teklif mektubu eki cetvelin 4, 6, 7, 8, 9, 214, 216 ve 248’inci sıra numaralı iş kalemlerinde idarece virgülden sonra üç haneli olarak belirlenen miktarların başvuru sahibi istekli tarafından yuvarlanarak iki haneli olacak şekilde yazıldığı tespit edilmiştir.
Kamu ihale mevzuatı uyarınca aritmetik hata kavramının teklif edilen fiyatları gösteren birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda yapılan çarpım ve toplama hatalarını ifade ettiği, isteklilerce birim miktarlarda yapılan hataları veya değişiklikleri ifade etmediği anlaşılmaktadır. Ancak şikâyete konu durumda çarpım ve toplamlarda yazılımdan kaynaklı yuvarlama nedeniyle oluşan hesaplama hatası değil, birim miktarların değiştirilmesine bağlı bir hesaplama farklılığı olduğu anlaşılmıştır.
Söz konusu isteklinin karma teklif mektubunun 4’üncü maddesinde yer alan “İşin teklif birim fiyat cetvelinde yer alan her bir iş kaleminin miktarının ve mahiyetinin ihale dokümanında yer alan teknik şartnameye ve projelere uygun olduğunu kabul ediyoruz” beyanıyla iş kalemi miktarlarını kabul ve taahhüt ettiği, bu bağlamda, birim fiyat teklif cetvelindeki miktarların birebir aynı olarak verilmesindeki sorumluluğun isteklilerde olduğu, dolayısıyla birim fiyat teklif cetvelinde yapılacak miktar değişikliklerin de standart forma aykırılık olarak kabul edileceği sonucuna varılmıştır.
Ayrıca, kamu ihale mevzuatında, istekli olabileceklere ihale dokümanı kapsamında verilen ve hiçbir şekilde değiştirilmemesi gereken miktarların değiştirilmesi durumunda ortaya çıkan tutarlara bağlı bir değerlendirmenin yapılmasına imkân veren bir düzenlemenin de bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu durumda idarenin hazırladığı standart forma uygun olmayan teklif verildiği tespit edildiğinden, başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında kamu ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan başvuru sahibinin “Genray İnşaat Anonim Şirketi-Ark Su İnşaat Proje Mühendislik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığının teklifinin ortaklık yapısına dair son durumu gösterir belgelerin teklif dosyasında sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak anılan isteklinin teklifinin geçerlilik süresini uzatmadığı, bu sebeple de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği” iddialarına ilişkin yapılan inceleme aşağıdadır.
4734 sayılı Kamu ihale Kanunu’nun “Tekliflerin geçerlilik süresi” başlıklı 32’nci maddesinde “Tekliflerin geçerlilik süresi ihale dokümanında belirtilir. İdarece ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir.” hükmü,
“Teminat mektupları” başlıklı 35’nci maddesinde “Bu Kanun kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kamu İhale Kurumu yetkilidir.
32 nci maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
İhale komisyonu kararına göre Genray İnşaat Anonim Şirketi-Ark Su İnşaat Proje Mühendislik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, kararda değerlendirme dışı bırakılma gerekçesinin “…GENRAY İnş. A.Ş.ye ilişkin olarak sunulan 27.10.2017 tarih ve 2012/16925-1411512-7-3 sayılı iş deneyim belgesinin kullanılmasına ilişkin Ortaklık Durum Belgesinde Zafer KARATAŞ’ın şirketin %51 oranında ortağı olduğu ve düzenlenme tarihinden önceki bir yıl süresince ortaklık oranının kesintisiz olarak en az %51 olduğu, ancak şirketin geri kalan hissedarlarına ilişkin bir bilginin bu belgede de yer almadığı, tespit edilmiş,
Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin resmi internet sitesinden GENRAY İnş. A.Ş.ye ait Ticaret sicil gazetelerinden yapılan kontrolde de yine Şirketin ortaklık yapısına ilişkin son durumu görülemediğinden, 19.09.2018 tarih ve 2018/UY.II-1692 sayılı Kamu İhale Kurul Kararında “Yönetmelik hükmünde ve İdari Şartname düzenlemesinde tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir belgelerin teklifle birlikte sunulması zorunluluğu açıktır.’’ denildiğinden, İş ortaklığına ait teklifin değerlendirme dışı bırakılmasına…” şeklinde ifade edildiği, diğer taraftan teklif geçerlilik sürelerinin sona ermesi sebebiyle 17.12.2018 ve 25.02.2019 tarihlerinde isteklilerden tekliflerinin geçerlilik sürelerinin uzatımı konusunda yazı ile talepte bunulduğu, söz konusu yazının Genray İnşaat Anonim Şirketi-Ark Su İnşaat Proje Mühendislik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığına da tebliğ edildiği, anılan iş ortaklığının ise 28.02.2019 tarihli yazı ile tekliflerinin geçerlilik sürelerini uzatmadıklarını bildirdiği görülmüştür.
Genray İnşaat Anonim Şirketi-Ark Su İnşaat Proje Mühendislik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığının teklifi, teklif geçerlilik süresini uzatmadığından artık geçerli bir teklif niteliğinde olmayıp söz konusu teklifin bu gerekçeyle de değerlendirme dışı bırakılması gerekmekle birlikte, söz konusu isteklinin teklifinin başka bir gerekçeyle değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşıldığından, söz konusu durumun gelinen aşamada esasa etkili bir durum oluşturmadığı anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
