İhtiyaç miktarındaki değişiklik nedeniyle ihalenin iptal edilme gerekçesinde hangi hususlar önemlidir?
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2019/043
Gündem No : 36
Karar Tarihi : 18.09.2019
Karar No : 2019/UH.I-1161
BAŞVURU SAHİBİ:
06 Antika Tur. Taş. Hiz. ve Tem. İnş. San. Dış Tic. Ltd. Şti.
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Bayraklı Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/296977 İhale Kayıt Numaralı “Araç ve İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı İşi (3 Adet Sürücülü)” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
Bayraklı Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 29.07.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Araç ve İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı İşi (3 Adet Sürücülü)” ihalesine ilişkin olarak06 Antika Tur. Taş. Hiz. ve Tem. İnş. San. Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından 02.09.2019 tarih ve 36422 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.09.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/1011 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;
01.08.2019 tarihli ilk alınan ihale komisyonu kararında ihale yetkilisinin onayıyla ihalenin kendileri üzerinde bırakıldığı, teklifi sınır değerin altında olan ve yeterlik değerlendirmesi sonucu teklifi değerlendirme dışı bırakılan istekli tarafından idare yapılan şikâyet başvurusu neticesinde, şikâyet haklı bulunarak yeniden teklif değerlendirmesi yapıldığı, teklifi değerlendirmeye alınan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının da idarece uygun bulunmadığı, 28.08.2019 tarihli ikinci ihale komisyonu kararının alındığı ve ihale komisyonu üyeleri tarafından yeniden ihalenin kendileri üzerinde bırakılmasına karar verildiği, ancak aynı ihale yetkilisi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayan istekli ile kendi teklifleri arasında 1.140.400 TL fark olduğu ve kamu yararı gözetilmesi sebebiyle ihalenin iptal edildiği, diğer bir gerekçenin ise Fen İşleri Müdürlüğü’nden gelen ihtiyaç talep değişikliği olduğunun gösterildiği, bu iki gerekçe ile ihalenin iptal edildiği, oysaki tekliflerinin idarece hazırlanan karsız yaklaşık maliyetin altında olduğu, kamu zararına neden olunmayacağı, ihtiyaç değişikliğinin de sözleşme sürecinde iş artışı yapılarak karşılanabilecekken ihalenin iptal edilmesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. …” hükmü,
Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.
Bu Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.
En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.
İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır. …” hükmü,
Anılan Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular başlıklı “54’üncü maddesinde“…Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,
…karar verilir” hükmü,
Anılan Kanun’un “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde“İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınanlar itirazen şikâyete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.
Kurum itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikâyet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir…” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde“2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Araç ve İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı İşi (3 Adet Sürücülü)
b) Miktarı ve türü: Araç ve İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı İşi (3 Adet Sürücülü, 43 Adet Araç ve İş Makinası)(12 Ay Süreli)
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: İzmir İli Bayraklı İlçesi Sınırları İçerisinde ve İdarenin Gerekli Gördüğü Durumlarda İl Sınırları Dışında
ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhaleye ait birim fiyat teklif cetveli örneği “
A1B2
Sıra No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3 Miktarı
Teklif Edilen4 Birim Fiyat
Tutarı
Birimiİşçi sayısıAy/gün/saat
1Şoför Eleman Aylık Ücreti (Brüt asgari ücretin %40 fazlası)Ay312
I. ARA TOPLAM (K.D.V Hariç)5
Sıra Noİş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması6BirimiMiktarıTeklif Edilen4 Birim FiyatTutarı
1ÇİFT SIRA KOLTUKLU YANLARI CAMLI KAPALI KASALI KAMYONET (HAFİF TİCARİ)Adet1
2ÇİFT KABİN KAMYONET (4X2)Adet16
3ÇİFT KABİN KAMYONET (4X4)Adet3
4MİNİBÜS (16+1)Adet1
5OTOBÜS (29+1)Adet3
6OTOBÜS (46+1)Adet1
7DAMPERLİ KAMYON (KÜÇÜK)Adet5
8DAMPERLİ KAMYON (BÜYÜK)Adet3
9ÇİFT KABİN DAMPERLİ KAMYONAdet1
10SU TANKERİ (BÜYÜK)Adet1
11SU TANKERİ (KÜÇÜK)Adet1
12BEKOLOADER (KAZICI – YÜKLEYİCİ)Adet2
13EKLEMLİ PLATFORMAdet2
14EKSKAVATÖRAdet1
15GREYDERAdet1
16MOBİL VİNÇ (HİAP KASA)Adet1
II. ARA TOPLAM (K.D.V. Hariç)7
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
” şeklindedir.
29.07.2019 tarihinde yapılan ihalede 11 adet doküman alındığı, ihaleye 6 istekli tarafından teklif verildiği, idare tarafından alınan 01.08.2019 tarihli ilk ihale komisyonu kararında başvuru sahibinin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenerek ihalenin üzerinde bırakıldığı, akabinde teklifi değerlendirme dışı bırakılan isteklinin idareye yapmış olduğu şikâyet başvurusu uygun bulunduğundan şikâyet başvurusunda bulunan isteklinin teklifinin yeniden değerlendirmeye alındığı ve teklifi sınır değerin altında olduğundan aşırı düşük teklif açıklama sunmasının istenildiği ve bu sefer de anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı gerekçesiyle teklifinin reddedildiği, idare tarafından alınan 28.08.2019 tarihli ikinci ihale komisyonu kararında ihale komisyonu üyeleri tarafından başvuru sahibi isteklinin teklifinin yeniden ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, ancak ihale yetkilisi tarafından“İlgili ihalede en düşük teklif veren Eren Filo Oto. Seyahat Taş. Turz. İnş. A.Ş. firması her ne kadar aşırı düşük teklif açıklaması vermiş olsa da komisyon tarafından yeterli bulunmamıştır. Söz konusu firmadan sonra ekonomik açıdan en avantajlı teklif veren 06 Antika Tur. Taş. Hiz. ve Tem. İnş. San. Dış Tic. Ltd. Şti.’nin arasında 1.140.400 TL fark oluşmasından dolayı kamu yararı gözetilmesi sebebiyle ve ayrıca Fen İşleri Müdürlüğünden gelen ihtiyaç talep değişikliği sebebiyle ihalenin iptal edilmesine karar verilmiştir.” gerekçesiyle ihalenin iptal edildiği görülmüştür.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden idare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikâyet başvurularının idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı olarak inceleneceği, ihale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek bir hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptaline karar verilebileceği ve bu durumda idarenin herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği, ihaleyi yapan idarelere ihaleyi iptal etme konusunda takdir yetkisi tanınmış olduğu anlaşılmakla birlikte, bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda usule ve amaca uygun olarak kullanılmasının gerektiği, ayrıca idarenin isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildireceği anlaşılmaktadır.
İhale işlem dosyasında yer alan ve ihale komisyonu kararında bahsi geçen 28.08.2019 tarih ve E.3769 sayılı T.C. Bayraklı Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğünden aynı ihale bünyesindeki Destek Hizmetleri Müdürlüğüne hitaben yazılan yazıda“…araç listesinde yapılan değişikliğe istinaden, müdürlüğümüz bünyesinde kiralık olarak kullanılan 13 adet araca 1 adet ekskavatör, 1 adet greyder ve 1 adet mobil vinç ve ilavetten 2 adet mini kazı yükleyici araçların ilave olacak şekilde ihale edilmesi; ayrıca tüm araçların en az 2016 model olması…” şeklinde belirtildiği görülmüştür.
Yapılan değerlendirmede, başvuru sahibinin teklifi ilk durumda ihale yetkilisinin onayıyla ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, ikinci alınan ihale komisyon kararında geçerli teklifler bakımından bir değişiklik olmadığı ve ihale komisyonunca başvuru sahibinin yine ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, ancak aynı ihale yetkilisi tarafından bu kez gerekçesi belirtilmek üzere ihalenin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
İhalenin iptaline ilişkin ilk gerekçe incelendiğinde, başvuru sahibinin teklifinin idarece teklifi değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilen isteklinin teklifi ile kıyaslanmasının uygun olmayacağı kaldı ki, başvuru sahibinin teklifinin yaklaşık maliyetin önemli oranda altında olduğu,
İkinci gerekçe bakımından incelendiğinde ise,
ihalede ihtiyaç değişikliği gerektiğinin idarenin farklı bir birimi tarafından bildirildiği, söz konusu ihtiyaç değişikliğine ilişkin araçların niteliği ve sayıları verilmekle birlikte yaklaşık maliyete etkisi ve bu değişikliğin hizmet alımı ihalelerinde üst sınır olan %20 iş artışı oranının içinde kalıp kalmadığı, diğer bir ifadeyle iş artışı ile karşılanıp karşılanamayacağı yönünde bir hesaplama veya değerlendirmede bulunulmadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla ihalenin iptaline gerekçe olarak gösterilen hususların yukarıda açıklanan nedenlerle uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, ihalenin iptali kararının iptali ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
